Lễ hội đường phố tôn vinh di sản văn hoá Bình Định

Tối 2.8, giữ vai trò linh hồn trong chương trình Lễ hội đường phố (LHĐP), những võ sĩ, võ sinh võ cổ truyền, các nghệ sĩ tuồng chân đất và nghệ nhân bài chòi, bả trạo, cùng đồng bào Chăm H’roi, Bana, H’re Bình Định đã thực sự trở thành sứ giả văn hóa, quảng bá di sản văn hoá của quê hương mình đến với bạn bè trong nước và quốc tế.

Chương trình nghệ  thuật mở đầu Lễ hội đường phố.

Chương trình LHĐP trong khuôn khổ Liên hoan Quốc tế Võ cổ truyền Việt Nam lần V - Bình Định 2014 có chủ đề “Bình Định miền đất võ - hội tụ và tỏa sáng” diễn ra tại khu vực quảng trường đường Nguyễn Tất Thành (Quy Nhơn).

Hoạt cảnh hát bả trạo của ngư dân miền biển.

Chương trình nghệ thuật đậm chất Bình Định này có sự tham gia biểu diễn của khoảng 600 người, là võ sĩ, võ sinh, nghệ sĩ, nghệ nhân, cộng tác viên đến từ các đơn vị văn hóa, thể dục thể thao, võ thuật, nghệ thuật chuyên nghiệp lẫn nghiệp dư dân lập trong tỉnh và đồng bào thiểu số 3 huyện miền núi: An Lão, Vĩnh Thạnh, Vân Canh.

Biểu diễn võ tuồng trong Lễ hội đường phố.

Chương trình gồm 11 tiết mục, chia làm 4 phần: “Nhớ về Quốc tổ Hùng Vương”, “Non Tây áo vải cờ đào”, Quyện sắc hương đất trời Bình Định” và “Hội tụ miền đất võ”.

Múa rồng trong Lễ hội đường phố

Màn khai hội tưng bừng, với trống chầu giục giã và múa lân, múa rồng đẹp mắt, đưa người xem bước vào đêm LHĐP lung linh sắc màu và vang vọng khí phách sông núi, lấp lánh những vì sao di sản được hun đúc, giữ gìn, trao truyền qua bao thế hệ.

Tiết mục múa chiêng trong Lễ hội đường phố.

Chùm hai tiết mục trong phần đầu “Nhớ về Quốc tổ Hùng Vương” đưa ta trở về với cội nguồn văn hóa dân tộc. Trên sân khấu, hình ảnh những anh hùng có công lập quốc buổi bình minh của dân tộc được tái hiện: vua Hùng, Sơn Tinh, Mỵ Nương, vợ chồng Mai An Tiêm, Lang Liêu, Thánh Gióng, Đinh Bộ Lĩnh - Đinh Tiên Hoàng; cùng với đó là những hình ảnh đã quá quen thuộc trong tâm thức người Việt: những “voi chín ngà, gà chín cựa…”, bánh chưng - bánh dầy, dưa hấu, tre ngà, cờ lau…

Các người đẹp tham dự cuộc thi Người đẹp Liên hoan Quốc tế Võ cổ truyền tham gia Lễ hội đường phố.

Chương đầu tiên đêm nghệ thuật LHĐP có ý nghĩa sâu sắc, không chỉ thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, mà còn dẫn nhịp cầu hồi tưởng, thắp lên ngọn lửa tự hào về trang sử vẻ vang buổi đầu mở nước.

Theo dòng chảy của lịch sử dân tộc, LHĐP dẫn dắt người xem hồi tưởng về một trong những thời kỳ chói lọi nhất: thời Tây Sơn. Sử sách đã ghi nhận thời Tây Sơn là thời kỳ hưng thịnh và phát triển rực rỡ nhất của võ cổ truyền Bình Định. Bên cạnh đó, một trong những “vũ khí” đặc biệt góp phần tạo nên những chiến công hiển hách cho phong trào khởi nghĩa nông dân Tây Sơn là nhạc võ Tây Sơn.

Tái hiện hình ảnh các nhân vật Sơn Tinh, Mai Ai Tiêm

Sự gắn bó chặt chẽ của âm nhạc và võ thuật thời Tây Sơn được minh chứng lần nữa bằng tiết mục “Biểu diễn võ cổ truyền và trống trận Tây Sơn” - đây gần như là nội dung không thể thiếu trong chương trình LHĐP lần này cũng như qua 5 lần liên hoan võ.

Nối tiếp không gian nghệ thuật rền vang nhạc võ và rợp sắc đỏ cờ đào, sân khấu chuyển sang một không gian khác. Đó là thanh âm dìu dặt, xôn xao như lời sóng vỗ, lời biển gọi, cùng sắc xanh của biển trời, hình ảnh cá tôm bơi lượn, gợi lên vẻ nên thơ của một mảnh đất duyên hải…

Những đào kép xuất sắc của các đoàn tuồng không chuyên trong tỉnh tham gia biểu diễn tại Lễ hội đường phố.

Tiếp đó, trên nền nhạc cổ truyền hát múa bả trạo, đội hình bả trạo bằng động tác chèo thuyền, vừa đi vừa hát. Tiết mục hát múa bả trạo do Đội bả trạo Bình Thái (ở thôn Bình Thái, xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước) biểu diễn, bắt đầu cho chuỗi 4 tiết mục mang đậm bản sắc dân gian cổ truyền Bình Định. Toàn đội với 24 thành viên, vài tuần qua, những ngư dân này đã tạm xa những chuyến biển, gác lại việc nhà… để góp mặt vào sự kiện văn hóa lớn này của tỉnh.

Với tiết mục “Trình tường và mặt nạ tuồng”, những đào, kép xuất sắc nhất đến từ 7 đoàn tuồng không chuyên giỏi trong tỉnh: Trần Quang Diệu, Phước An, Ánh Dương, Sao Mai, An Nhơn 1, An Nhơn 2 và Nhơn Hưng đã gửi đi thông điệp: Bình Định - xứ sở của những danh ca tuồng, của những gánh tuồng vẫn còn lưu giữ đến hôm nay bởi những nghệ sĩ chân đất.

Tập thể nghệ sĩ tuồng không chuyên đã biểu diễn các lớp tuồng: “Tam Anh chiến Lữ Bố”, “Lưu Kim Đính phá đại chiến Dương Hồng”, “Tiết Cương chiến đấu Võ Tam Tư”, “Tiết Nhơn Quý chinh Đông”, “Đổng Trác - Điêu Thuyền”… với những màn vũ đạo tuồng đẹp mắt, thể hiện rõ đậm nét sự tồn tại của võ trên sân khấu tuồng.

Không gian văn hóa Hội đánh bài chòi cổ dân gian Bình Định cũng được các nghệ nhân Câu lạc bộ Bài chòi cổ dân gian Bình Định mang đến giới thiệu tại LHĐP lần này. Trong chưa đầy 10 phút, tiết mục này đã giới thiệu một cách cô đọng về nghệ thuật đánh bài chòi ở Bình Định, qua đó góp phần quảng bá di sản bài chòi - di sản đang trong quá trình chuẩn bị hồ sơ đề cử trở thành Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Tiếng mõ tre lốc cốc vui tai trong hội đánh bài chòi vừa dứt, nhường không gian cho tiếng tốc chinh, trống Kơ-toang, cồng chiêng trong tiết mục “Âm vang đại ngàn” do gần 100 đồng bào ba dân tộc thiểu số Chăm H’roi Vân Canh, Bana Vĩnh Thạnh, H’re An Lão trong tỉnh biểu diễn.

Lễ hội đường phố được tổ chức với tính quần chúng rộng mở, chủ thể văn hoá được đề cao.

Sau khi trình diễn trên sân khấu chính, 11 đoàn của 11 tiết mục tiếp tục biểu diễn trên một sân khấu rộng lớn hơn. Đó là một đoạn đường Nguyễn Tất Thành, ở đó có sự cộng hưởng, tương tác cùng khán giả.

Đoàn võ Sumo (Nhật Bản)  tham gia diễu hành tại Lễ hội.

Với sự tham gia biểu diễn chính là các đoàn, câu lạc bộ nghệ thuật nghiệp dư dân lập của Bình Định, LHĐP lần này có tính quần chúng rộng mở, tạo nên một bầu không khí biểu diễn và thưởng thức văn hóa nghệ thuật mới mà ở đó vai trò của chủ thể văn hóa được đề cao…

SAO LY