Phòng bệnh tăng huyết áp: Sàng lọc, phát hiện sớm, tránh biến chứng

Chủ đề Ngày Thế giới phòng, chống Tăng huyết áp 17.5 năm nay là “Ðo huyết áp đúng - Kiểm soát huyết áp tốt - Sống khỏe”. Ngành y tế khuyến cáo mỗi người dân trên 18 tuổi hãy tới các cơ sở y tế để được đo huyết áp, kiểm tra huyết áp nhằm phát hiện sớm để được theo dõi và tư vấn, điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm xảy ra.

“Sát thủ giấu mặt”

Theo ông Trình Công Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, tăng huyết áp (THA) là căn bệnh không lây nhiễm phổ biến nhất hiện nay. Đây được xem là “sát thủ giấu mặt” vì người bệnh THA không có biểu hiện triệu chứng rõ ràng mặc dù bệnh đã tiến triển nghiêm trọng. THA cũng là một trong những nguyên nhân gây tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim, suy thận, mù lòa, tử vong. Theo thống kê hiện nay, Việt Nam có khoảng 12 triệu người mắc THA tại cộng đồng, tức là cứ khoảng 5 người trưởng thành có một người mắc bệnh. Tuy nhiên số người được phát hiện và điều trị chưa cao.

Đo huyết áp tại Trạm  Y tế phường Lê Lợi (TP Quy Nhơn). Ảnh: Đ. THẢO

Nhiều nghiên cứu đã cho thấy sợi dây liên kết giữa THA nguyên phát với một số yếu tố nguy cơ. Đầu tiên là tuổi già, đặc biệt phụ nữ từ 60 tuổi trở lên có nguy cơ THA nguyên phát nhiều hơn so với nam giới cùng nhóm tuổi. Tiếp đó là di truyền, nhiều người có quan niệm sai lầm rằng, THA nguyên phát chỉ xuất hiện ở người trưởng thành nhưng trên thực tế, số trẻ em mắc căn bệnh này đang ngày một gia tăng.

Lối sống không lành mạnh cộng với chế độ dinh dưỡng mất cân đối và thói quen ít vận động đang làm gia tăng số lượng người mắc bệnh tiểu đường và béo phì. Hai căn bệnh này là nguyên nhân gây THA nguyên phát nói riêng và THA nói chung. Tổ chức Y tế Thế giới cũng chỉ ra rằng, gần 1/3 số trường hợp bị THA nguyên phát có liên hệ mật thiết với tình trạng tiêu thụ quá nhiều muối. Muối làm tăng tình trạng giữ nước, dẫn đến THA. Sử dụng quá nhiều rượu, bia và thuốc lá cũng làm gia tăng nguy cơ bị THA.

Nói về việc lạm dụng muối, ông Nguyễn Văn Trung, Phó Giám đốc Sở Y tế, khuyến cáo: Thói quen khiến mọi người cảm thấy ăn mặn ngon miệng hơn. Tuy nhiên ăn nhiều muối không giúp cho cơ thể có nhiều năng lượng, khỏe hơn. Mà ngược lại, lạm dụng muối là nguyên nhân gây nên nhiều bệnh nguy hiểm trong đó có THA. Cho nên ở các buổi khám sàng lọc, tuyên truyền bệnh đái tháo đường, THA, chúng tôi cũng thường xuyên chỉ đạo nhân viên y tế tuyên truyền, nhắc nhở, cảnh báo người dân nên giảm muối trong khẩu phần ăn.

Đo huyết áp giúp sớm phát hiện THA

Tại Bình Định, trong 3 tháng đầu năm 2023, toàn tỉnh phát hiện mới 1.885 trường hợp mắc THA, tổng số bệnh nhân được quản lý là 26.115 người. Để khống chế tình trạng này, qua đó làm giảm tỷ lệ người mắc bệnh, hạn chế tàn tật và tử vong do bệnh tim mạch, ngành Y tế tỉnh đã tổ chức nhiều hoạt động. Theo đó, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã hướng dẫn, cập nhật kiến thức chuyên môn, hướng dẫn triển khai khám sàng lọc bệnh THA cho cán bộ y tế xã/phường/thị trấn; tổ chức triển khai hoạt động khám sàng lọc chủ động, phát hiện, quản lý điều trị bệnh THA (năm 2023 khám sàng lọc 40 xã); tăng cường công tác giám sát hỗ trợ chuyên môn hoạt động phòng, chống THA cho tuyến huyện, xã. Các cơ sở y tế và trạm y tế tiếp tục duy trì khám sàng lọc thường xuyên (sàng lọc cơ hội) phát hiện và ghi nhận, quản lý, điều trị bệnh nhân THA...

Ông Trình Công Tuấn chia sẻ thêm: Những năm qua, hoạt động khám sàng lọc (chủ động và cơ hội) THA đạt kết quả tốt, nhờ đó đã phát hiện sớm bệnh nhân THA đưa vào quản lý, tư vấn hướng dẫn, điều trị góp phần bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trên địa bàn tỉnh.

Trạm y tế là cơ sở trực tiếp sàng lọc, quản lý bệnh nhân THA trên địa bàn. Ở xã Nhơn Hải, TP Quy Nhơn, 100% người từ 40 tuổi trở lên được sàng lọc THA với 312 người được quản lý, điều trị. Ông Hồ Nguyên Tứ, Trưởng Trạm Y tế xã Nhơn Hải, chia sẻ: Cách đây 2 năm, Trạm bắt đầu sàng lọc THA cho người từ 40 tuổi trở lên (1 lần/năm). Theo đó, y tế thôn sẽ tổ chức điểm đo tập trung hoặc đo tại nhà người dân. Sau khi có kết quả mắc THA sẽ đưa vào danh sách theo dõi, phát thuốc tại trạm. Cùng với đó, chúng tôi còn thực hiện tuyên truyền định kỳ trên đài phát thanh xã để người dân hiểu hơn về bệnh này và chủ động phòng, tránh.

Đ. THẢO