Phát huy truyền thống, bảo vệ vững chắc biển đảo của Tổ quốc
Chiến thắng ngày 2 và 5.8.1964 đã mở đầu trang sử chiến đấu và chiến thắng hào hùng của Hải quân nhân dân Việt Nam (HQNDVN), góp phần cổ vũ toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta ở miền Bắc và đồng bào miền Nam thi đua đánh giặc lập công, quyết tâm giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước. Chiến thắng đó đã trở thành truyền thống vẻ vang của HQNDVN; khẳng định ý chí dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng giặc của HQNDVN nói riêng và toàn quân, toàn dân ta nói chung.
Dám đánh, quyết đánh và đánh thắng
Cách đây 50 năm, vào rạng sáng ngày 31.7.1964, tàu khu trục USS Maddox mang số hiệu 731 (thuộc Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ) ngang nhiên xâm phạm vùng biển Quảng Bình, sau đó tiến lên phía Bắc.
Tới 0 giờ ngày 2.8.1964, phân đội 3 (gồm 3 tàu phóng lôi) của HQNDVN được lệnh rời cảng Vạn Hoa (Quảng Ninh) cùng với các tàu tuần tiễu T146, T142 vào Thanh Hóa. Lúc 13 giờ 30 cùng ngày, khi tàu khu trục USS Maddox xâm phạm khu vực đảo Hòn Mê, Lạch Trường (Thanh Hóa), các tàu phóng lôi và tuần tiễu của ta tiếp cận mục tiêu. Khi cách 6 hải lý, tàu khu trục USS Maddox bắn pháo lớn dồn dập vào phía ta.
Mặc dù số lượng tàu của ta bé và ít, tình huống chiến đấu hoàn toàn độc lập, không có lực lượng hỗ trợ, nhưng ta vẫn kiên cường đánh trả tàu và máy bay địch. Tàu USS Maddox của địch bị trúng đạn, hỏng một số trang thiết bị, phải rút chạy ra khơi xa; 1 máy bay địch bị bắn rơi và 1 bị hỏng.
Ngay sau khi tàu USS Maddox bị đánh đuổi khỏi vùng biển của ta, chính quyền Mỹ đã dựng lên cái gọi là “sự kiện vịnh Bắc bộ” lấy cớ để mở chiến dịch trả đũa mang tên “Mũi tên xuyên”. Máy bay Mỹ đánh phá các mục tiêu kinh tế và hầu hết các căn cứ, kho tàng, nơi trú đậu tàu của hải quân ta suốt dọc ven biển miền Bắc. Những trận hải chiến tiếp tục diễn ra ác liệt, với sự tăng cường các loại máy bay của Mỹ trên khu vực vịnh Bắc bộ và tạm kết thúc đợt đầu vào ngày 5.8.
Trong các trận chiến này, Hải quân Việt Nam đã anh dũng chiến đấu, bắn rơi 8 máy bay phản lực hiện đại của địch, làm bị thương nhiều chiếc khác, gây cho Mỹ tổn thất nặng nề.
Quyết tâm bảo vệ vùng biển, vùng trời
Tại cuộc hội thảo khoa học “Sự kiện vịnh Bắc bộ và chiến công đánh thắng trận đầu - 50 năm nhìn lại” vừa diễn ra ở Hải Phòng, Đại tá Trần Ngọc Long, Phó Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự Việt Nam, khẳng định: “Trước âm mưu, thủ đoạn của đế quốc Mỹ ở thời điểm đó, quán triệt tinh thần chỉ đạo của Trung ương, các lực lượng của chúng ta đã chủ động, cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu cao, phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chiến đấu để giành thắng lợi trận đầu ra quân của HQNDVN”.
Đại tá Nguyễn Xuân Bột, nguyên Thuyền trưởng tàu 333, kiêm Phân đội trưởng Phân đội 3 trực tiếp chỉ huy đánh tàu khu trục USS Maddox ngày 2.8.1964, cho biết: “Theo tính toán của các nhà quân sự, phải có 12 tàu phóng lôi mới đánh được một tàu khu trục, nhưng chúng ta chỉ có 3 tàu chưa thật hiện đại, nhưng đã chủ động, sáng tạo, dám đánh đuổi tàu địch. Đối mặt với quân thù, kể cả khi bị không quân của địch đánh phá ác liệt, nhiều đồng chí bị thương và hy sinh, song cán bộ, chiến sĩ trên tàu vẫn vững vàng quyết tâm, không hề nao núng, đánh đuổi tàu địch và tiếp tục tham gia bắn máy bay địch...”.
Cùng với việc khẳng định tầm vóc, ý nghĩa, nguyên nhân thắng lợi đánh thắng trận đầu của quân và dân miền Bắc, nhiều tham luận tại cuộc hội thảo đã rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu về chỉ đạo chiến lược, các phương thức, biện pháp để tập hợp và phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đô đốc Nguyễn Văn Hiến, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Tư lệnh Quân chủng Hải quân khẳng định: 50 năm đã qua, nhưng khí thế hào hùng cùng những bài học kinh nghiệm quý báu từ chiến thắng trận đầu vẫn còn nguyên giá trị, nhắc nhở chúng ta phải luôn mài sắc ý chí chiến đấu, cảnh giác, nắm chắc âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, nêu cao hơn nữa tinh thần độc lập, tự chủ, tự cường, dám đánh, quyết đánh và quyết thắng kẻ thù trong mọi tình huống.
Hiện nay, tình hình trên biển đang có nhiều diễn biến căng thẳng, phức tạp, nước ngoài có nhiều hành động leo thang trên thực địa để thực hiện âm mưu độc chiếm biển Đông, uy hiếp đến chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nước ta.
Trước tình hình trên, nhiệm vụ xây dựng HQNDVN nhanh chóng tiến lên chính quy, hiện đại, đủ sức là lực lượng nòng cốt trong cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc đang ngày càng nặng nề, khẩn trương hơn bao giờ hết.
“Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5.8.1964 là một mốc son trong lịch sử xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của HQNDVN anh hùng, mãi mãi là niềm tự hào của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ hải quân; là nguồn cổ vũ, động viên to lớn để cán bộ, chiến sĩ hôm nay giữ vững và phát huy lên một tầm cao mới trong sự nghiệp xây dựng hải quân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc” - Đô đốc Nguyễn Văn Hiến nhấn mạnh.
Ngày 3.8, tại vùng biển Cửa Lục, Bãi Cháy (tỉnh Quảng Ninh), Quân chủng Hải quân chủ trì, phối hợp với tỉnh Quảng Ninh và các cơ quan, đơn vị tổ chức lễ tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ và nhân dân đã hy sinh trong chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5.8.1964 (ảnh).
Tham dự buổi lễ có lãnh đạo Quân chủng Hải quân, các đại biểu chính quyền địa phương và thân nhân các liệt sĩ, các nhân chứng lịch sử, những người trực tiếp tham gia trận đánh 50 năm trước.
Trong không khí trang trọng, thành kính, các đại biểu đã cùng ôn lại chiến công của thế hệ cha anh đi trước, tưởng nhớ và tỏ lòng biết ơn vô hạn, đồng thời nhận thức rõ trách nhiệm lớn lao trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.
Theo TRẦN LƯU (SGGP)