Cảnh báo nguy cơ cháy nổ khí Hydro
Ngày 30.3.2013, tại huyện Phù Cát xảy ra vụ nổ bong bóng bay, làm bị thương hai người phải đưa đi điều trị tại BVĐK tỉnh. Theo lời khai của nạn nhân, số bong bóng bay trên họ lấy tại một buổi lễ khai trương công trình xây dựng. Vậy nguyên nhân nào gây ra vụ nổ nói trên, chất gây nổ là loại gì và biện pháp phòng ngừa như thế nào?
Bong bóng bay bơm khí Hydro rất dễ cháy nổ (ảnh minh họa).
Qua nghiên cứu lời khai của người bị hại và người cung cấp sản phẩm bong bóng bay cho ban tổ chức buổi lễ, cùng với các tài liệu, quy trình sản xuất khí bơm bong bóng bay, dưới góc độ phòng cháy chữa cháy, tôi xin cảnh báo nguy cơ cháy nổ hết sức nguy hiểm do khí Hydro.
Hydro là một nguyên tố hóa học trong hệ thống tuần hoàn nguyên tố, có ký hiệu H. Hydro là nguyên tố nhẹ nhất và tồn tại ở thể khí. Hydro là một chất khí dễ bốc cháy, nó cháy khi mật độ chỉ còn 4%. Nó có phản ứng cực mạnh với Clo và Flo, tạo thành các axit hydrohalic, có thể gây tổn thương cho phổi và các bộ phận khác của cơ thể. Khi trộn với Ôxy, Hydro nổ khi bắt lửa, hoặc Hydro nổ khi có dòng điện đi qua, tốc độ cháy của Hydro là 3.500m/s, nhiệt độ 3.1000 C.
Quay lại với vụ việc nổ bong bóng bay ở Phù Cát. Theo lời khai của người cung cấp bong bóng bay, để tạo được khí bơm bong bóng bay, người này đã trộn hỗn hợp 10 lít nước, khoảng 300 gam sút (NaOH) và 40 vỏ lon bia bằng nhôm đập dẹp cho vào bình thép, rồi vặn chặt nắp bình, khí sinh ra được lấy qua bình bên cạnh bằng một ống thông nhau và bơm vào bong bóng. Quy trình điều chế như trên là một phản ứng của Bazơ mạnh (NaOH) trong dung dịch nước với nhôm (vỏ lon bia). Phản ứng hóa học này diễn ra như sau: Al+ NaOH + H2O = NaAlO2 + 3/2H2. Ngoài ra, Hydro có thể điều chế theo nhiều cách khác nhau, như hơi nước qua than (cacbon) nóng đỏ, phân hủy Hydrocacbon bằng nhiệt…
Vụ nổ khí Hydro trong bong bóng bay tại Phù Cát cần phải được cảnh báo để đề phòng cháy nổ xảy ra (không phải bong bóng nào cũng xảy ra cháy nổ, các loại bong bóng bơm khí bình thường, như bơm xe đạp, bơm hơi thì không thể cháy được, nó chỉ nổ lý học khi có tác dụng của ngoại lực, không nguy hiểm…). Các loại bong bóng bay thường được sử dụng trong các lễ khai trương, lễ hội, khi cho trẻ em chơi chúng ta phải cảnh giác, nếu chỉ cần có tia lửa như hút thuốc, dòng điện đi qua… thì phát cháy nổ; khi thả bong bóng bay trúng vào các dòng điện cao thế hoặc các cháu mang vào bếp thì gây nên cháy nổ rất nguy hiểm.
Hiện nay, việc quản lý và hướng dẫn các biện pháp an toàn phòng cháy, chữa cháy cho các đối tượng điều chế Hydro theo phương pháp thủ công này chưa chặt chẽ. Đề nghị các ngành chức năng, mà đặc biệt là công an cơ sở cần rà soát, nắm lại các cơ sở điều chế Hydro để có biện pháp quản lý. Điều quan trọng hơn cả là khi sử dụng bong bóng có bơm khí Hydro phải hết sức đề phòng cháy nổ.
TRẦN XUÂN CHÍ
(Phó phòng CS PCCC&CNCH - Công an tỉnh)