Thí điểm thực hiện chế định Thừa phát lại:

Còn khó nhiều bề

Văn phòng Thừa phát lại (TPL) Bình Định (202 đường Phan Bội Châu, Quy Nhơn) là văn phòng đầu tiên được thành lập theo Đề án thực hiện thí điểm chế định tPL của tỉnh, chính thức đi vào hoạt động từ cuối tháng 3.2014. Tuy nhiên, hoạt động TPL đang gặp một số khó khăn…

Thu không đủ chi

Đến nay, Văn phòng đã hợp đồng với Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh, Chi cục THADS TP Quy Nhơn, TAND tỉnh và TAND TP Quy Nhơn về thực hiện chuyển giao việc tống đạt các văn bản, quyết định cho đương sự. Tuy nhiên, đến thời điểm này (8.2014), Văn phòng mới chỉ thực hiện tống đạt 12 văn bản do Cục THADS tỉnh chuyển giao; lập 3 vi bằng nhưng có 1 trường hợp không được Sở Tư pháp công nhận; và hợp đồng xác minh điều kiện thi hành án 16 trường hợp. Tổng doanh thu đạt 41,5 triệu đồng, trong khi chi phí duy trì bộ máy hoạt động của Văn phòng xấp xỉ 50 triệu đồng/tháng.

Bà Đặng Thị Thu Hồng (51 tuổi, ở thôn Vĩnh Hy, xã Phước Lộc, người đứng) đến Văn phòng TPL  nhờ thi hành án dân sự. Trường hợp này, Văn phòng TPL Bình Định chỉ tiến hành xác minh điều kiện thi hành án, không tổ chức thi hành án vì không đủ điều kiện thực hiện.

Ông Trần Văn Phụng, Trưởng Văn phòng TPL Bình Định, nói: “Thời gian qua, chúng tôi tập trung vào việc xác minh điều kiện thi hành án dân sự. Cũng có khách hàng đến yêu cầu trực tiếp thi hành án dân sự nhưng Văn phòng từ chối vì chưa đủ điều kiện. Tính ra mỗi tháng Văn phòng lỗ khoảng 40 triệu đồng. Nếu cứ đà này, Văn phòng sẽ khó tồn tại được lâu được nếu không có sự hỗ trợ  tích cực từ các cơ quan liên quan và của tỉnh”.

Cũng theo ông Phụng, ngoài lý do người dân chưa biết nhiều về TPL, đội ngũ TPL chưa có kinh nghiệm, còn có nguyên nhân tòa án và cơ quan THADS còn e ngại, giao số lượng văn bản cần tống đạt ít, nên thu không đủ bù chi. Việc xác minh điều kiện thi hành án cũng đang gặp trở ngại không ít. Các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp rất e ngại cung cấp thông tin, hoặc nếu có cung cấp cũng rất chậm. Thậm chí người thi hành án còn cho rằng Văn phòng TPL chỉ là doanh nghiệp tư nhân… đòi nợ thuê.

Tại Hội thảo đánh giá kết quả TPL tại Bình Định do Bộ Tư pháp và UBND tỉnh phối hợp tổ chức mới đây, bà Võ Thị Thanh Mai, Cục phó Cục THADS tỉnh cho rằng, Cục THADS tỉnh đã tạo điều kiện để Văn phòng TPL Bình Định thực hiện nhiệm vụ. Tháng 6.2014, Cục đã ký hợp đồng dịch vụ chuyển giao các loại văn bản đã thỏa thuận cho Văn phòng trên cơ sở cam kết Văn phòng không được từ chối khi được yêu cầu tống đạt và đảm bảo việc tống đạt đầy đủ thủ tục, quy định theo pháp luật. Nhưng khi triển khai, TPL đã để một số biên bản tống đạt chưa có xác nhận của chính quyền địa phương; khi không tống đạt trực tiếp được cho đương sự, TLP chỉ niêm yết ở trụ sở UBND địa phương mà không niêm yết ngay tại nơi cư trú của đương sự. Ngoài ra, một số trường hợp xác minh điều kiện thi hành án chưa được rõ ràng, cụ thể nên khi tổ chức thi hành án, cơ quan THADS phải tiến hành xác minh lại.  

Còn mang “hơi hướm” nhà nước

Tiến sĩ Nguyễn Đức Chính, chuyên gia cao cấp Bộ Tư pháp, thành viên của Đoàn khảo sát Bộ Tư pháp, nhận xét khá thẳng thắn: “Chúng tôi nhận thấy hoạt động của Văn phòng TPL vẫn mang hơi hướm nhà nước, kêu nhiều, làm ít và  chưa thực tinh thông về nghiệp vụ. Các cơ quan nhà nước có liên quan cũng chưa thực sự vì một chủ trương chung, còn tị nạnh nhau thay vì ngồi lại cùng thảo luận, hướng dẫn giúp nhau vượt khó”. Đoàn khảo sát của Bộ Tư pháp đã đề nghị UBND tỉnh, các cơ quan trực tiếp liên quan như Cục THADS tỉnh, TAND tỉnh phối hợp tạo điều kiện giúp đỡ để Văn phòng TPL Bình Định hoạt động thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, Ban Chỉ đạo thực hiện thí điểm chế định TPL tỉnh cũng cần có các chỉ đạo kịp thời tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong khi thực hiện thí điểm chế định TPL.

Sau khi trực tiếp khảo sát người dân và làm việc với Văn phòng TPL Bình Định, tiến sĩ Dương Thị Thanh Mai, chuyên gia cao cấp của Bộ Tư pháp, Trưởng Đoàn khảo sát, cho rằng việc đa số người dân chỉ biết đến TPL qua việc đọc các tờ rơi quảng cáo do Văn phòng TPL Bình Định phát hành đã chứng tỏ công tác tuyên truyền về chế định TPL chưa rộng rãi, phổ biến. Bà Mai nói thêm: “Việc người dân có yêu cầu thi hành án dân sự nhưng Văn phòng TPL từ chối thực hiện sẽ khiến cho người dân hiểu lầm là TPL không có quyền tổ chức thi hành án mà chỉ xác minh điều kiện thi hành án. Như vậy là chưa làm đầy đủ thẩm quyền. Trong trường hợp này, nên có sự giải thích tuy Văn phòng có thẩm quyền thực hiện nhưng chưa đủ điều kiện để làm, không nên chưa làm đã từ chối…”

THU HÀ