Khẩn trương bàn giao mặt bằng dự án cao tốc Bắc - Nam:
Bài 2: Lo an cư cho người dân
Muốn giải phóng mặt bằng nhanh, sớm bàn giao mặt bằng sạch, các khu tái định cư buộc phải có trước. Song, đây chính là khâu vướng mắc nhiều nhất. UBND tỉnh đã gia hạn cho các địa phương đến cuối tháng 7.2023 phải hoàn thành các khu tái định cư để bố trí cho những hộ dân bị giải tỏa trắng.
Chạy đua về đích
Huyện Tây Sơn là địa phương đầu tiên của tỉnh bàn giao và hỗ trợ người dân xây dựng nhà ở tại các khu tái định cư (TĐC). Đến nay, huyện đã bàn giao 79,39 ha (đạt 99%) mặt bằng sạch cho chủ đầu tư tuyến chính dự án, bàn giao đất TCĐ cho 75/77 hộ. 38 hộ dân đã tiến hành xây dựng nhà ở TĐC.
Tại khu TĐC xã Bình Thuận, 17/22 hộ dân đã nhận đất, xuống móng xây dựng nhà ở. Nửa cuối tháng 7.2023, khi chúng tôi đến đây, bà Nguyễn Thị Điệp (ở thôn Thuận Hiệp) vừa làm lễ cúng mở móng nhà mới. “Nhà tôi bị giải tỏa trắng 239 m2, tôi được đền bù 250 m2 tại khu TĐC và 290 triệu đồng nên tôi tính làm căn nhà khang trang hơn. Huyện hỗ trợ máy móc làm móng nhà, đất đắp nền, tôi tiết kiệm được kha khá tiền”, bà Điệp vui vẻ cho hay.
Gia đình ông Võ Lắm (xã Ân Mỹ, huyện Hoài Ân) tháo dỡ nhà, bàn giao mặt bằng cho huyện để triển khai dự án cao tốc.
Tương tự, nhiều địa phương cũng đã bàn giao đất TĐC cho người dân. Cuối tháng 7, UBND huyện Hoài Ân tặng giấy khen cho 3 hộ dân ở xã Ân Mỹ di dời sớm và hỗ trợ mỗi hộ từ 5 - 7 triệu đồng tùy theo mức độ sớm. Ngày 27.7, ông Võ Lắm (thôn Long Mỹ, xã Ân Mỹ) đã tháo dỡ nhà và bàn giao mặt bằng cho dự án cao tốc Bắc - Nam. “Tôi nhận đủ 1,7 tỷ đồng tiền đền bù và lô đất TĐC 150 m2. Sau khi nhận đất, gia đình tôi đã tiến hành xây nhà ngay, tới giờ vẫn chưa xong nhưng vì tiến độ thi công của dự án nên tôi sẵn sàng tìm chỗ ở tạm và tháo dỡ toàn bộ nhà cửa bàn giao mặt bằng”, ông Lắm nói.
Trong khi đó, đến ngày 20.7, huyện Phù Mỹ đã tổ chức bốc thăm, giao đất ngoài thực địa cho 140/161 hộ (đạt 87%) tại 5 khu TĐC: Đại Thuận, Thạnh An (xã Mỹ Hiệp), An Lạc 2, Phước Thọ (xã Mỹ Hòa), Trung Hội (xã Mỹ Trinh). Tổng diện tích đất quy hoạch xây dựng 5 khu TĐC hơn 15 ha, được phân thành 276 lô đất, diện tích 197 - 300 m2/lô. Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Phan Hữu Duy cho hay: Huyện hỗ trợ nhân công và thưởng tiền những hộ thực hiện nhanh việc tháo dỡ công trình kiến trúc, hỗ trợ tiền thuê nhà ở... Những hộ dân có nhà cũ nằm gần đường giao thông buộc phải giải tỏa sẽ được ưu tiên bố trí đất nằm ở vị trí tốt tại khu TĐC.
Nhà thầu nỗ lực hoàn thiện hạ tầng khu tái định cư ở huyện Phù Mỹ.
Trực tiếp chỉ đạo thi công khu TĐC Đại Thuận (xã Mỹ Hiệp), ông Phạm Văn Dũng, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Tổng hợp Thịnh Hưng cho biết, đơn vị huy động nhân lực, máy móc, vật liệu tại công trường, thi công 3 ca, 4 kíp để hoàn thiện hạ tầng cho người dân vào xây nhà ở. Hiện khu TĐC đã xong mặt bằng, cắm mốc phân lô, giao thông, cấp thoát nước, bể chứa nước PCCC và hệ thống điện chiếu sáng.
TX An Nhơn cũng đang gấp rút hoàn thành các khu TĐC để tổ chức bàn giao đất cho người dân. Phó Chủ tịch UBND xã Nhơn Lộc Nguyễn Thị Vinh Hằng cho hay, xã đã hoàn tất khu TĐC tại thôn An Thành để bố trí cho 22 hộ phải giải tỏa trắng. Xã đã thống nhất với người dân là những hộ có nhà cũ ở mặt tiền, vị trí tốt, khi TĐC sẽ được chọn vị trí tương đương ở mặt tiền đường trục tại khu TĐC. Điều này giúp các hộ an tâm hơn, tích cực di dời đến nơi ở mới.
Thi công 3 ca, 4 kíp
Dù vậy, tiến độ xây dựng các khu TĐC phục vụ dự án cao tốc Bắc - Nam vẫn gặp nhiều khó khăn, trong đó có việc không được vận dụng cơ chế mỏ vật liệu, đất đắp thi công các khu TĐC như với thi công tuyến chính cao tốc.
Dù các địa phương tích cực vào cuộc nhưng phải mất hơn cả năm mới có thể hoàn thiện hồ sơ, cấp phép khai thác mỏ vật liệu đất đắp cho các khu TĐC, hay việc nâng công suất mỏ cũng mất gần 6 tháng, dẫn đến tiến độ xây dựng khu TĐC ở nhiều địa phương chậm, không hoàn thành GPMB đúng hẹn.
TX Hoài Nhơn có đến 12 khu TĐC, bố trí 476 lô đất ở; hiện tiến độ thi công đạt trên 85%. UBND tỉnh đã có văn bản chấp thuận chủ trương cho UBND TX Hoài Nhơn sử dụng 6 mỏ đất để ưu tiên phục vụ thi công xây dựng các khu TĐC phục vụ dự án cao tốc. Thị xã đang tập trung hoàn chỉnh hồ sơ thủ tục cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản các mỏ trên theo hướng dẫn của Sở TN&MT. Chủ tịch UBND thị xã Lê Đăng Tuấn cho hay, địa phương vào cuộc tập trung, quyết liệt, nhưng với trình tự hiện hành, việc hoàn thiện hồ sơ mỏ mất rất nhiều thời gian.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tự Công Hoàng nhấn mạnh: Tỉnh đã chỉ đạo các địa phương linh hoạt hoán đổi các mỏ đang phục vụ các dự án tại địa phương, ưu tiên sử dụng để xây dựng khu TĐC, đến khi các mỏ vật liệu của dự án hoàn thành thủ tục thì trả lại. Các địa phương phải chỉ đạo đơn vị thi công tập trung đầy đủ nhân lực, thiết bị, tổ chức thi công hợp lý khu TĐC; trong đó ưu tiên điện, nước để đảm bảo cho các hộ dân xây dựng nhà ở. Đồng thời, tập trung xét và phê duyệt quyết định giao đất TĐC cho hộ dân, thực hiện công khai, minh bạch, công bằng.
Huyện Phù Cát vận dụng 2 mỏ đất đã cấp phép cho một dự án khác chưa khai thác để bố trí thi công 5 khu TĐC: Khánh Phước, Mỹ Hóa, Tân Xuân (xã Cát Hanh), Hội Vân, Hòa Đại (xã Cát Hiệp). Đến ngày 2.8, 3 khu TĐC Hội Vân, Khánh Phước, Mỹ Hóa đã hoàn thành; khu TĐC Hòa Đại thi công đạt khoảng 85% (dự kiến hoàn thành ngày 10.8.2023), còn khu TĐC Tân Xuân đạt khoảng 75% (dự kiến hoàn thành ngày 15.8.2023). Huyện đã tổ chức cho cho 70/81 hộ bốc thăm nhận đất TĐC.
Có hơn 1.000 m2 đất ở và đất vườn giải tỏa trắng, gia đình ông Phạm Lân được đền bù hơn 1 tỷ đồng và được huyện Phù Cát bố trí TĐC tại khu TĐC Tân Xuân (xã Cát Hanh). “Tôi và các hộ dân khác đã bốc thăm nhận đất TĐC, đang mong chờ khu TĐC làm xong hạ tầng nữa là tháo dỡ ngay nhà cũ, nhường đất cho dự án. Từ tháng 6 đến giờ, bà con cứ đi ngang qua khu TĐC để dòm, ngó, rồi tính chuyện xây nhà, rôm rả lắm!”, ông Lân nói.
Ông Nguyễn Văn Đài, Chỉ huy trưởng công trình thi công khu TĐC Tân Xuân (thuộc Công ty TNHH Công nghệ và Xây dựng Nam Ngân), cho biết khu TĐC sẽ bố trí cho 34 hộ dân. Đến cuối tháng 7.2023 đã hoàn thành san nền, đường giao thông, hạ tầng ngầm. Đội thi công có 16 người, máy móc và vật liệu tập trung đầy đủ, làm việc 3 ca, 4 kíp cho kịp tiến độ bàn giao TĐC.
“1.000 m2 đất giải tỏa trắng, mới đầu tôi cũng tâm tư bởi đất vườn rộng, trồng trọt, chăn nuôi, giờ vào khu TĐC buộc phải chuyển đổi nghề. Nhưng không thể vì những khó khăn đó mà mình không di dời, không hợp tác. Gia đình tôi được chính quyền địa phương hướng dẫn chủ động tìm công việc mới để đến khi di dời đỡ bỡ ngỡ hơn”.
Ông NGUYỄN VĂN BỐN (xã Nhơn Lộc, An Nhơn)
“Ngoài 18 hộ dân ở xã Ân Mỹ, Ân Tường Đông đã được bàn giao đất TĐC, huyện Hoài Ân đang tiếp tục phê duyệt quyết định giao đất TĐC những hộ còn lại. Chúng tôi còn quan tâm hỗ trợ nhân lực, vật lực để giúp đỡ, tạo điều kiện cho các hộ di dời sớm xây dựng nhà tại nơi ở mới”.
Chủ tịch UBND huyện Hoài Ân NGUYỄN HỮU KHÚC
“Công tác GPMB muốn nhanh, phải xong các khu TĐC cho người dân di dời, bàn giao mặt bằng. Nhưng để làm được việc này, phải gỡ được những điểm vướng về đất, cát san lấp khu TĐC. Địa phương cũng phải có kiến nghị cụ thể về nguồn gốc, trữ lượng, mỏ vật liệu, chỉ đề xuất lấy vật liệu san lấp khu TĐC cao tốc từ các mỏ đã được quy hoạch cho dự án cao tốc, được HĐND thông qua và đảm bảo cơ sở pháp lý”.
Thứ trưởng Bộ GTVT LÊ ĐÌNH THỌ
(trích phát biểu khi kiểm tra cao tốc đoạn qua Bình Định, tháng 7.2023)
NHÓM PV KINH TẾ - XÃ HỘI
● Bài cuối: Trước cơ hội lớn để phát triển