Thay đổi đánh giá công nhận sản phẩm OCOP
Để phù hợp với yêu cầu, mục tiêu của Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (Chương trình OCOP), Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 148/QĐ-TTg ngày 24.2.2023 về “Bộ tiêu chí và quy trình đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP” nhằm sửa đổi, bổ sung một số vấn đề Bộ tiêu chí năm 2019 không còn phù hợp.
Sau sửa chữa, điều chỉnh, Bộ tiêu chí vẫn giữ cấu trúc 3 phần khi đánh giá, phân hạng: Sản phẩm và sức mạnh cộng đồng; khả năng tiếp thị; chất lượng sản phẩm. Đáng chú ý là sức mạnh cộng đồng trong sản phẩm OCOP được xem xét là yếu tố then chốt, nắm giữ 40/100 điểm; khả năng tiếp thị 25 điểm và chất lượng sản phẩm 35 điểm. Cùng với đó, các chỉ tiêu nhỏ trong 3 tiêu chí lớn này đều có sự thay đổi, yếu tố về văn hóa, bản sắc của địa phương, câu chuyện cho sản phẩm được đề cao để nâng cao tính cạnh tranh và chấm điểm.
Năm nay, theo Bộ tiêu chí mới, UBND cấp huyện đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP hạng 3 sao; UBND tỉnh đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP 4 sao và tiềm năng 5 sao.
Dễ nhận ra rằng, sự thay đổi trong quy định, cách thức chấm điểm cho thấy vai trò, tác động của sản phẩm OCOP các địa phương. Mặc dù sản phẩm OCOP rất nhiều, nói như Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan tại cuộc họp sơ kết 3 năm thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025- nhưng hiếm chất riêng có. Sản phẩm OCOP là đặc trưng của cộng đồng nhưng hầu hết sản phẩm được công nhận lại đơn lẻ, thiếu liên kết, hàm lượng bản địa thấp. Chính vì thế, câu chuyện đi kèm sản phẩm nghèo nàn, kém hấp dẫn, làm giảm khả năng tiếp thị của sản phẩm.
Sản phẩm OCOP tốt buộc phải thể hiện được tính liên kết, gắn bó giữa nó với cộng đồng mà sản phẩm bắt rễ; câu chuyện đi kèm với sản phẩm OCOP chứng minh chúng thoát thai từ cộng đồng ấy. Từ góc nhìn đó, sản phẩm OCOP của tỉnh Bình Định cũng bộc lộ những điểm yếu tương tự với sản phẩm của nhiều tỉnh, thành khác. Bình Định có đến 217 sản phẩm OCOP cấp tỉnh được công nhận, xếp hạng từ 3 sao trở lên, nhưng vẫn thiếu sản phẩm vượt trội. Khi buộc phải đáp ứng những điều kiện rõ ràng, chi tiết hơn, chủ thể sản xuất sản phẩm OCOP tỉnh Bình Định sẽ tự mình thay đổi, vượt lên.
QUANG BẢO