Đi học
Truyện ngắn của Y NGUYÊN
1.Nhà anh chị lớn đi học hết trơn; chỉ còn mỗi nó út ét là chưa đủ tuổi nên phải lẩn quẩn ở nhà với mấy con gà vịt, bác Cún và thằng Mướp. Hết thẩn thơ sân vườn, xong ra tới cổng ngõ lại quay vào.
Chị Hai, anh Ba mỗi lúc tan trường về lại chí chóe tranh nhau kể biết bao điều thú vị ở trường, ở lớp. Từ chuyện lên lớp được cô khen vở sạch chữ đẹp, chuyện nhảy dây, bắt nẻ, đá cầu trong giờ ra chơi đến cô giáo có sáng kiến ưu tiên học sinh “thấp bé nhẹ cân” lên ngồi bàn đầu cho dễ nhìn bảng mà có đứa khóc tồ tồ do sợ phải lên ngồi gần cô, lý do… học dốt!
Mình thì đừng hòng “học dốt” nhé! Nó nghĩ bụng.
- Chị Hai ơi, chừng nào em mới được đi học?
Chị Hai vênh mặt: Mày hả? Còn lâu lắm. Đợi đi cưng!
Nghe cái giọng gai hông? Làm như mình chị biết đi học không bằng! Nó chạy theo níu áo anh Ba: Anh Ba ơi, sang năm em vô lớp một được chưa?
- Chưa đâu, Út! Anh Ba cười hiền hiền.
- Nhưng em muốn đi học! Nó phụng phịu, nói như sắp khóc.
Anh Ba dỗ: Út nín, ngoan. Út phải chờ lớn thêm cho đủ tuổi đi học mẫu giáo. Học xong mẫu giáo rồi mới được vào lớp một…
- Vậy khi nào em mới đủ tuổi đi học mẫu giáo?
- À, vụ này thì anh… anh… - anh Ba ngắc ngứ, gãi đầu gãi tai cười bộ rất… biết lỗi. Thôi, em đi hỏi ba cho chắc; vụ í anh Ba hổng rành!
2.Té ra nó phải còn một năm nữa mới được đi mẫu giáo!
Lâu chi mà lâu dữ. Đáng ra mẹ phải đẻ mình sớm hơn. Ở nhà lẩn quẩn miết chán lắm rồi. Dạo này nó có thêm đứa bạn mới dọn về gần nhà. Con bé Nhi, cháu ông Tăng hàng xóm. Cũng chưa tới tuổi đi học. Ba mẹ Nhi bận đi làm xa, dắt bé gửi ông bà ngoại trông nom. Vậy là cuộc hành trình “từ nhà ra ngõ” của nó nhờ có con Nhi đồng hành mà bớt đi rất nhiều ngán ngẩm.
Vậy nhưng bớt không có nghĩa là hết. Cầm tay dung dăng dung dẻ; chúi mũi vẽ vời trên nền gạch hay xúm săn ve rận trên mình bác Cún rồi cũng phải tới lúc… hết chuyện. Phải nghĩ được trò gì khác. À, nó sực nhớ ra: Bữa trước nghe mẹ bảo con Nhi lớn hơn nó một tuổi. Mẹ chỉ dặn: Không được ra khỏi ngõ nếu không có người lớn đi cùng. Mà con Nhi hơn tuổi, tức là người lớn rồi còn gì. Phát hiện hay ho kia khiến nó sướng không kìm được, nhảy tưng lên. Nhà vắng hoe; ráng sức lôi cánh cổng rào nặng trịch cho hở ra một khe vừa cỡ… chó chui; nó kéo con Nhi thử lách người qua. Bác Cún đập đập đuôi, miệng “gấu, gấu”. Gấu cái gì mà gấu; nó giơ nắm tay dứ dứ, miệng suỵt suỵt đe dọa. Mau, đi mau… Đi đâu? Cứ đi, đừng hỏi…. Bốn cái chân ngắn cũn lúp xúp ù chạy. Nó dẫn đường, đương nhiên biết rõ mình định đi đâu. Kia rồi…
Tranh của họa sĩ TRẦN NGUYÊN
3.Chỗ ấy là trường mẫu giáo.
Trường chỉ cách đâu ba, bốn cái nhà trong xóm. Nó biết, do có lần đã được chị Hai dắt lên chơi.
Sân trường phượng tỏa bóng mát rượi. Vọng ra từ lớp tiếng cô giáo nhắc nhở, tiếng hát, tiếng vỗ tay. Hai đứa lò dò tiến sát hành lang, nép mình sau cửa sổ hóng mắt nhìn vô. Lần đầu tiên nó được tận mắt quan sát một lớp học. Hai hàng ghế gỗ nhỏ xíu xếp vòng cung trước chỗ dành cho cô giáo. Học sinh ăn mặc đẹp, chỉnh tề, mỗi bạn nghiêm túc ngồi trên một ghế. Ngồi ngay ngắn, bỏ hai tay lên đùi, nghe cô hát mẫu xong cả lớp hát theo. Mấy mươi cái miệng tròn vo đồng uốn lưỡi cong môi, cố phát âm cho giống giọng cô, nhìn rất ngộ! Em sẽ là mùa xuân của mẹ/ em sẽ là màu nắng của cha... Chúng nó không biết ngoài này có một đứa cũng đang cong môi uốn lưỡi, miệng lại còn mấp máy tính hát theo. Cái bộ dạng tức cười tới mức con Nhi quay lại trợn mắt, đưa chân giẫm lên chân nó một phát đau, ý nhắc không được để cô giáo bắt quả tang hai đứa đang rình mò… phi pháp!
Xong tập hát tập thể kèm bắt nhịp vỗ tay; cô mời đứng dậy đơn ca. Hát xong được cô giáo khen, được cả lớp rào rào vỗ tay tán thưởng! Cô dặn: Bạn nào chưa thuộc thì về hát thêm cho thuộc để mai lớp mình tập múa. Các con có thích không? Thích ạ, cả lớp đồng thanh. “Thi…” nó sém chút cũng đã gào to theo mấy đứa bên trong nếu con Nhi không kịp thời đưa tay bụm miệng nó. Hú hồn…
Mẹ - ban đầu rất bực; nhưng ba hài hước đế vô: Thôi; từ nay bé Út luôn có “người lớn” đi kèm, lệnh cấm của mẹ hết thời rồi nhé! Anh Ba thì kêu: Trường mẫu giáo sát bên nhà, cho con Út nó qua chơi cho lanh người mẹ ơi… Người một tiếng; kết cục mẹ đành nhượng bộ, điều kiện có Nhi đi kèm.
Mấy tháng “sổ lồng” trôi qua nhanh ghê. Ngày nào cơm nước xong hai đứa cũng dắt nhau lên trường. Nhảy lò cò, chơi ô…; nhưng thú nhất vẫn cứ là trò nép mình cửa sổ hóng chuyện học hành đang diễn ra trong lớp! Chú bảo vệ quen mặt, cho tự do vô cổng bởi biết hai đứa chơi bời rất ngoan. Có điều thời gian sắp hết do trường sắp đóng cửa, nghỉ hè.
4.Ba ơi, con muốn đi học. Khai giảng này con Nhi cũng đi học, mình con ở nhà buồn thiu. Ba xin cô giáo cho con đi ba…
Năn nỉ hết lời ba cứ nhất định không. Hết nêu lý do đi học sớm còn nhỏ không theo kịp bạn ba lại kêu: Nhà trường không cho phép “học băng” trước tuổi. Chờ sang năm… Chờ, chờ, chờ; lúc nào cũng chờ! Chán ba quá chừng!
Nó quyết định tự nghĩ cách, không cần nhờ ba.
Con Nhi bữa qua khoe với nó bộ váy áo mới tinh, bảo của mẹ mua chuẩn bị cho ngày khai giảng. Chắc thấy nó im lặng buồn xo con nhỏ đâm ái ngại: Hay là … Hay là mầy cứ đi học với tao luôn? Cứ đi ào đi, cô giáo không biết đâu. Mặc đẹp vào, cho giống mấy đứa tao là được!
Nghe cũng có lý!
5.Khai giảng.
Sáng sớm anh chị lên trường. Ba mẹ đi làm sớm. Nó ngoan ngoãn dạ dạ nhưng mắt cứ lom lom, thầm vái trời cho ba mẹ đi mau…
Đợi cả hai vừa khuất bóng, nó phi nhanh vô buồng, thay chiếc áo đầm mới tinh mẹ mua hôm Tết. Tóc thì soi gương tự chải, tự cột. Giày cũng tự mang.
Con Nhi thò đầu qua rào, sốt ruột vẫy vẫy, ý chờ lâu quá!
Hai đứa dắt nhau vừa chạy vừa thở. Tới trường vừa kịp lúc bắt đầu vào lớp. Cô Mai cho xếp hàng. Nó tự tin đứng dõng dạc vào hàng đằng trước con Nhi. Cái áo đầm đẹp cùng đôi giày mới, tóc cột bím đung đưa khiến nó thấy mình cũng… “người lớn” chẳng kém cạnh ai; vậy mà ba cứ nhất định bảo rằng nó còn nhỏ lắm!
Giờ các con nghe cô đọc tên. Tới tên con nào thì con đó đáp “có” thật to rồi đi vào lớp, rõ chưa? - tiếng cô Mai dặn. Rõ rồi, dễ ợt mà. Lần lượt từng bạn hô “có”, xong tách khỏi hàng đi vào lớp. Hai hàng học sinh trước cửa lớp cứ thưa dần, thưa dần…. Con Nhi chậm lụt nhất cũng đã được gọi vào trong, bỏ duy nhất mình nó đứng ngoài. Tới lúc dợm gập sổ, cô Mai mới ngạc nhiên nhận ra còn nó.
Ủa, sao con… chưa vô lớp mà còn đứng đây?
Dạ, cô… chưa gọi tên con.
Vậy con tên gì?
Dạ, con tên Nguyễn Thị Út.
Cô Mai lại dở sổ, cắm cúi rà danh sách học sinh từ trên xuống dưới; rồi từ dưới lên trên. Mồ hôi trên trán cô lấm tấm.
Danh sách không thấy tên con. Hay con… về, hỏi ba mẹ coi có đăng kí nhập học cho con chưa?
Không, con không về. Con muốn học! Nó bắt đầu mếu máo, thút thít. Cô Mai khổ sở vò đầu bứt tóc…
Có tiếng xe dừng trước cổng. Một người đàn ông hộc tốc đi như chạy vào trong cùng bác bảo vệ. Ôi… nó kia rồi…
Là ba.
- Xin lỗi cô, để cháu tự tới trường làm phiền cô là lỗi ở tôi… Ba nó loay hoay, ngượng ngập.
- Không sao đâu anh; cháu nó ham đi học quá thôi mà… cô Mai với ba đồng nở nụ cười tươi, nhẹ lòng vì rắc rối đã được giải quyết xong.
Riêng nó đột ngột… òa khóc!
Tiếng khóc nức nở khiến nụ cười của hai người lớn vụt tắt ngấm. Ba khom người bồng nó lên, ra sức dỗ:
Thôi nào, con gái. Nín, ngoan, rồi ba nghĩ cách…
Cái cách ấy ba với cô Mai phải vào trong thì thầm trao đổi với nhau lâu lắm; nhưng cuối cùng cũng ngã ngũ. Ba bước ra, miệng cười tươi. Nó ngước nhìn ba, nhìn cô, hồi hộp…
- Ba xin cô rồi; sẽ cho con đi học; nhưng chỉ là “học theo”, không có tên trong danh sách lớp, con chịu không?
Trời! Nó nhảy tưng lên ôm lấy cổ ba cười như nắc nẻ; xong tụt xuống quay sang vòng tay cúi đầu: Con cám ơn cô ạ! Cô Mai gật đầu mỉm cười nắm tay dắt nó vào lớp.
Y.N