Dữ liệu số và nền tảng số là thành tố cơ bản của chuyển đổi số

Đó là vấn đề quan trọng được Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng nhấn mạnh tại Hội thảo Hợp tác phát triển Công nghệ thông tin - Truyền thông Việt Nam lần thứ 24 - năm 2023, diễn ra ngày 22.9 tại TP Quy Nhơn.

Hội thảo quy mô quốc gia do Bộ TT&TT, UBND tỉnh Bình Định, Hội Tin học Việt Nam phối hợp tổ chức, với chủ đề “Dữ liệu số và các nền tảng hỗ trợ ra quyết định”. Gần 800 đại biểu đến từ các cơ quan của Chính phủ, bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, diễn giả, DN, hội, hiệp hội ngành công nghệ thông tin - truyền thông (CNTT-TT) trong cả nước tham dự, thảo luận, đóng góp nhiều ý kiến quan trọng.

Qua 24 năm tổ chức, Hội thảo Hợp tác phát triển CNTT-TT được tổ chức luân phiên hằng năm tại các tỉnh, thành và là diễn đàn lớn, có bề dày lịch sử của nền CNTT-TT Việt Nam. Đây là cơ hội để thảo luận và trao đổi về vai trò, định hướng phát triển CNTT và chuyển đổi số trong giai đoạn tới.

Hội thảo có gần 800 đại biểu, chuyên gia,doanh nghiệp… ngành CNTT-TT tham gia.

Xây dựng nền tảng số đồng bộ, hợp nhất

Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng cho rằng, dữ liệu số và nền tảng số là những thành tố cơ bản trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia. Dữ liệu được sinh ra từ các nền tảng và được khai thác bởi các nền tảng. Có dữ liệu thì nền tảng mới hoạt động hiệu quả. Sử dụng nền tảng thì lại sinh ra thêm các dữ liệu mới. Hai thành tố này độc lập nhưng gắn kết chặt chẽ và không thể tách rời.

Theo đó, về nền tảng số, đây là cách tiếp cận chuyển đổi số rất đặc thù của Việt Nam, thay đổi từ sử dụng phần mềm riêng lẻ sang các nền tảng số toàn ngành, toàn tỉnh, toàn quốc. Từ đó, việc kết nối liên thông, chia sẻ dữ liệu mới có thể được thực hiện thông suốt.

“Nền tảng số để cung cấp công nghệ số như là một dịch vụ. Công nghệ số lúc đó giống như dịch vụ điện, nước. Nền tảng số giống như điện lưới, như nước máy. Ai cũng có thể sử dụng với giá rẻ, dùng đến đâu trả tiền đến đó. Các bộ, ngành, địa phương cần xác định được các nền tảng số để phổ cập rộng khắp cho ngành, cho tỉnh để triển khai đồng bộ, hợp nhất, tránh lãng phí, gây tốn kém, thiếu hiệu quả”, ông Dũng chia sẻ.

Thông tin tại hội thảo, ông Nguyễn Phú Tiến, Phó Cục trưởng phụ trách Cục Chuyển đổi số Quốc gia (Bộ TT&TT), cho hay, hiện các bộ, ngành, địa phương đang thực hiện 3 văn bản của Thủ tướng Chính phủ về chuyển đổi số. Trong đó tập trung vào 3 trụ cột chuyển đổi số quốc gia là chính phủ số, kinh tế số, xã hội số. Năm 2023 là Năm dữ liệu số, các bộ, ngành và địa phương tập trung xây dựng dữ liệu, triển khai nền tảng, phân tích dữ liệu. Trong nhiệm vụ quý IV/2023, khẩn trương ban hành danh mục cơ sở dữ liệu dùng chung, công khai thông tin về dịch vụ chia sẻ dữ liệu theo quy định của Nghị định số 47 về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu số của cơ quan Nhà nước. Bộ TT&TT tổng hợp, công khai trên toàn quốc để các địa phương làm căn cứ xác định các cơ sở dữ liệu của địa phương mình.

Cơ hội để Bình Định và miền Trung bứt phá

Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Phạm Anh Tuấn cho biết, thời gian qua, trong điều kiện còn nhiều khó khăn, nhưng nhiệm vụ chuyển đổi số của Bình Định đã có nhiều chuyển biến tích cực. Cụ thể, công tác chỉ đạo điều hành của lãnh đạo các cấp đã từng bước dựa vào dữ liệu; công nghiệp CNTT có nhiều khởi sắc với việc hình thành Khu Công viên phần mềm Quang Trung - Bình Định và sự tham gia của các DN công nghệ hàng đầu Việt Nam.

“Đặc biệt, Bình Định đang phấn đấu xây dựng TP Quy Nhơn trở thành một trong những trung tâm trí tuệ nhân tạo (AI) của cả nước trong thời gian đến”, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, Phó Chủ tịch Hội Tin học Việt Nam Phùng Văn Ổn cho rằng, Bình Định nói chung và TP Quy Nhơn nói riêng là điểm nhấn thu hút về KH&CN và đổi mới sáng tạo ở miền Trung. Trong đó, Trung tâm Quốc tế khoa học và Giáo dục liên ngành tại Quy Hòa là một không gian hội nghị, nghiên cứu nhiều tiện ích cho giới khoa học. Cùng với đó, FPT cũng công bố hình thành Tổ hợp Trung tâm nghiên cứu, sản xuất và đào tạo chuyên gia công nghệ tại Quy Nhơn, mang khát vọng đưa Bình Định trở thành trung tâm AI hàng đầu khu vực, trung tâm khoa học thử nghiệm các công nghệ mới nhất của thế giới.

Đặc biệt, tại Hội thảo Hợp tác phát triển CNTT-TT Việt Nam lần này, Trung tâm CNTT-TT tỉnh Bình Định đã ra mắt khi được kết nạp là thành viên Chuỗi Công viên phần mềm Quang Trung.

“Chuyển đổi số chính là cơ hội để Bình Định và các tỉnh miền Trung bứt phá, tận dụng cơ hội để đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong mọi lĩnh vực, nhất là xây dựng chính quyền điện tử, phát triển KT-XH của địa phương. Chuyển đổi số sẽ góp phần tích cực vào sự phát triển của cả nước nói chung, cũng như miền Trung và tỉnh Bình Định nói riêng, nhằm nâng cao đời sống của người dân, sức cạnh tranh của DN và hiệu quả cho chính quyền địa phương các cấp”, ông Ổn chia sẻ.

Sở TT&TT tỉnh Bình Định phối hợp với Trung tâm chứng thực chữ ký số quốc gia (Bộ TT&TT) tổ chức ký biên bản ghi nhớ với các đơn vị cung cấp dịch vụ chữ ký số công cộng để hỗ trợ cá nhân là người dân trên địa bàn tỉnh dùng miễn phí dịch vụ ký số từ xa.

Cơ sở dữ liệu - “trái tim” của chuyển đổi số

Đây là một trong những nội dung quan trọng được nhiều đại biểu trao đổi, chia sẻ tại phiên thảo luận chung theo chủ đề “Dữ liệu số và các nền tảng hỗ trợ ra quyết định”, và 3 phiên thảo luận chuyên đề: Dữ liệu và các nền tảng hỗ trợ nâng cao hiệu quả xây dựng chính quyền số; Các nền tảng, giải pháp, sản phẩm ứng dụng công nghệ mới hỗ trợ xây dựng xã hội số và phát triển kinh tế số; Sản phẩm, dịch vụ công nghệ số make in Vietnam thúc đẩy phát triển du lịch Việt Nam.

Ông Trần Kim Kha, Giám đốc Sở TT&TT tỉnh Bình Định, cho hay: Bên cạnh các yếu tố về nhân lực, hạ tầng cơ sở, thì dữ liệu là một trong những yếu tố then chốt trong quá trình chuyển đổi số. Hiện, Bình Định đang tập trung xây dựng, hoàn thiện và đưa vào sử dụng kho dữ liệu dùng chung, phục vụ yêu cầu về chuyển đổi số. Cụ thể, tỉnh phối hợp với VNPT triển khai xây dựng kho dữ liệu số cấp tỉnh, hiện VNPT đã triển khai thí điểm ở nhiều phân hệ dữ liệu, gồm: DN, HTX; công chức, viên chức; hộ nghèo, cận nghèo; phòng chống thiên tai; hành chính công và giao thông.

Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng (bên trái) trao quyết định của Thủ tướng về việc kết nạp Trung tâm CNTT-TT tỉnh Bình Định là thành viên Chuỗi Công viên phần mềm Quang Trung đến ông Trần Kim Kha, Giám đốc Sở TT&TT tỉnh Bình Định.

Tuy nhiên, quá trình triển khai kho dữ liệu còn khó khăn, vướng mắc khi các căn cứ pháp lý từ việc sử dụng dữ liệu trong các cơ sở dữ liệu hệ thống thông tin chuyên ngành có giá trị chứng minh tương đương với văn bản giấy là chưa đầy đủ, chưa đồng bộ. Rất nhiều hệ thống cơ sở dữ liệu được xây dựng nhưng còn rời rạc, phân tán, thiếu cập nhật. Việc chia sẻ dữ liệu đến nay chưa có cách giải quyết hữu hiệu. Dữ liệu danh mục (mã dân tộc, mã tỉnh…) thiếu thống nhất.

Ông Kha đề xuất cần có quy định cụ thể thống nhất trong luật, nghị định, thông tư trong các ngành, lĩnh vực về sử dụng dữ liệu trong các cơ sở dữ liệu từ những hệ thống thông tin chuyên ngành để có giá trị chứng minh tương đương với văn bản giấy. Các địa phương phải được sở hữu dữ liệu của địa phương mình để làm nền tảng tạo lập kho dữ liệu địa phương. Cần nghiêm túc thực hiện việc tạo lập, duy trì và sử dụng thống nhất các dữ liệu danh mục để giảm khối lượng công việc khi làm sạch dữ liệu trong quá trình xây dựng kho dữ liệu cấp tỉnh. Cần từng bước thay thế thao tác báo cáo bằng việc lập dữ liệu để đảm bảo các cơ sở dữ liệu được cập nhật.

Cơ sở dữ liệu chính là “trái tim” của chuyển đổi số. Chính phủ hay chính quyền số đều lấy cơ sở dữ liệu làm trung tâm. Vì thiếu cơ sở dữ liệu, các hoạt động của chuyển đổi số đều không có giá trị, không thể phát triển; các ứng dụng, dịch vụ, nền tảng số sẽ “đóng băng” hoặc không được sinh ra. Đây là vấn đề được ông Nguyễn Hữu Dũng, Giám đốc sản phẩm Bizfly Martech -VCCorp quan tâm. Từ đây, ông đưa ra ý tưởng để Bình Định xây dựng, chuẩn hóa cơ sở dữ liệu du lịch thông minh.

“Bình Định và các địa phương hãy tiên phong phát triển xã hội số, gồm 8 yếu tố đặc trưng là: Mỗi hộ gia đình một đường cáp quang băng rộng, mỗi người dân một điện thoại thông minh, một danh tính số, một chữ ký số, một tài khoản thanh toán số, một tài khoản dịch vụ công trực tuyến, một phần mềm bảo đảm an toàn thông tin mạng cơ bản và kỹ năng số cơ bản”. Thứ trưởng Bộ TT&TT NGUYỄN HUY DŨNG

Vài năm gần đây, thuật ngữ “du lịch thông minh” đã xuất hiện, nhiều DN du lịch trong nước và quốc tế đã ứng dụng dịch vụ du lịch thông minh, nhưng để mô hình du lịch thông minh phát huy hiệu quả bắt buộc phải có cơ sở dữ liệu. Bình Định cần phải xây dựng được “trái tim” của du lịch thông minh bao gồm cơ sở dữ liệu du lịch dùng chung và dùng riêng. Dữ liệu du lịch dùng chung sẽ được chia sẻ giữa Bình Định với các bộ, ngành Trung ương, các tỉnh, thành khác; ngược lại, Bình Định cũng cần xây dựng cơ sở dữ liệu du lịch cho riêng mình.

“Bình Định cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về nhà hàng, khách sạn, điểm đến du lịch, vui chơi, giải trí, hệ thống danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử của tỉnh… để số hóa sử dụng”, ông Dũng nhấn mạnh.

Để du lịch Bình Định ngày càng phát triển bền vững, hướng đến mục tiêu trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh gắn với mục tiêu chuyển đổi số, Phó Giám đốc Sở Du lịch Huỳnh Cao Nhất thông tin thêm: Thời gian tới, ngành du lịch tiếp tục duy trì, vận hành và cập nhật nội dung thông tin, hình ảnh, video trên Cổng thông tin du lịch Bình Định; nâng cao hiệu quả hoạt động Trang thông tin điện tử Trung tâm Xúc tiến du lịch Bình Định với nhiều hình thức quảng bá, như: Cập nhật cơ sở dữ liệu về cơ sở lưu trú; điểm mua sắm, ẩm thực; điểm vui chơi, giải trí và khu, điểm đến du lịch; xây dựng mã QR về các video thuyết minh ảo tại các điểm du lịch, làng nghề, di tích… nhằm hướng đến chuyển đổi số trong lĩnh vực du lịch.

TRỌNG LỢI - NGỌC NHUẬN - THẢO KHUY