Gặp mặt cựu nữ tù binh trại giam Phú Tài kỷ niệm 50 năm ngày trở về

(BĐ) - Nhân kỷ niệm 50 năm ngày nữ tù binh trại giam Phú Tài trở về (1973 - 2023), chiều 13.10, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh long trọng tổ chức gặp mặt các cựu nữ tù binh trại giam Phú Tài. Cuộc gặp mặt có sự tham dự của gần 390 cựu nữ tù binh trại giam Phú Tài trên cả nước.

Toàn cảnh buổi gặp mặt. Ảnh: H.P

Tham dự gặp mặt, về phía trung ương có các đồng chí: Nguyễn Thị Hà, Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH; Ngô Tùng Chinh, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Liên lạc toàn quốc chiến sĩ cách mạng Việt Nam bị địch bắt tù đày. Lãnh đạo tỉnh có các đồng chí: Lê Kim Toàn - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh; Phạm Anh Tuấn - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Đoàn Văn Phi - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh; Nguyễn Thị Phong Vũ - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh; các đồng chí nguyên lãnh đạo tỉnh qua các thời kỳ; các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thường trực HĐND tỉnh, lãnh đạo UBND tỉnh, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh; đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành, LLVT của tỉnh.

Các cựu nữ tù binh trại giam Phú Tài khắp cả nước về tham dự buổi gặp mặt. Ảnh: H.P

Hoạt động từ tháng 6.1967 - 5.1972, trại giam nữ tù binh Phú Tài của Mỹ - ngụy đã giam giữ, tra tấn gần 1.000 nữ chiến sĩ cách mạng, được đưa từ các trại giam trên khắp miền Nam về đây.

Điểm đặc biệt của Trại giam này là tù binh chủ yếu là nữ với tuổi đời còn rất trẻ, từ 17 - 22 tuổi, đa số chưa lập gia đình. Địch bố trí thành 4 trại, gồm Trại 1 (gọi là trại chiêu hồi); Trại 2 và 3 giam giữ các nữ tù binh giữ vững khí tiết, không khai báo, không đầu hàng, giữ vững lập trường cách mạng; Trại 4 là khu biệt giam, có đến 6 “chuồng cọp” làm bằng kẽm gai, giam giữ các nữ tù binh được địch xem là ngoan cố, cứng đầu, chống cự.

Tiết mục múa “Bất khuất” tái hiện hình ảnh trong chốn lao tù. Ảnh: H.P

Ở trong Trại giam Phú Tài, các nữ tù binh phải chịu đựng một chế độ giam giữ khắc nghiệt. Mỗi phòng có diện tích khoảng 120 m2, chúng giam 70 - 80 người, có khi đến 100 - 150 người. Phòng giam như một hộp sắt, ban ngày nóng nực, ban đêm lạnh buốt. Chế độ ăn uống, sinh hoạt rất thiếu thốn. Địch tra khảo, vô hiệu hóa nữ tù binh ngay khi họ vừa đặt chân vào trại giam bằng mọi thủ đoạn xảo quyệt. Từ dùng lời ngon ngọt để dụ dỗ cho đến áp dụng các hình thức tra tấn dã man thể xác và khủng bố tinh thần, buộc người tù chịu không nổi, phải vào trại chiêu hồi, phản bội cách mạng.

Một cựu nữ tù xúc động khi được xem lại những ký ức hào hùng, bi tráng của các nữ tù binh Trại giam Phú Tài. Ảnh: H.P

Bất chấp sự tàn bạo dã man của kẻ thù, các nữ tù binh trại giam Phú Tài đã đoàn kết bảo vệ khí tiết cách mạng, bảo vệ quyền sống, biến trại giam thành trường học, thành trận địa đấu tranh mới, cùng nhau thành lập Đảng ủy, các chi bộ, hội phụ nữ, đoàn thanh niên, đội quyết tử để đấu tranh với địch.

Sau cuộc tiến công và nổi dậy Xuân - Hè 1972, địch chuyển nhà tù này vào Cần Thơ. Sau khi Hiệp định Paris ngày 27.1.1973 được ký kết, ngày 15.2.1973, gần 900 nữ tù binh tại trại giam Phú Tài được trao trả tại Lộc Ninh (Bình Phước), trở về địa phương tiếp tục cống hiến cho cách mạng.

Hơn 5 năm bị giam cầm tại đây, dù bị cai ngục và tay sai tra khảo, đánh đập dã man, nhưng các nữ tù binh vẫn giữ vững ý chí kiên cường, bất khuất. Trong đó, các nữ tù đã tổ chức hơn 20 cuộc đấu tranh lớn nhỏ; có 8 chị đã anh dũng hy sinh và khoảng 600 chị bị thương tật vĩnh viễn.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Lý, Trưởng Ban liên lạc Cựu nữ tù binh Trại giam Phú Tài, phát biểu chia sẻ về truyền thống của các cựu nữ tù. Ảnh: H.P

Ghi nhận tinh thần đấu tranh anh dũng, kiên trung trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, Đảng, Nhà nước ta đã tặng nhiều danh hiệu cao quý cho các nữ tù binh trại giam Phú Tài.

Đặc biệt, ngày 1.9.2020, Chủ tịch nước đã ký Quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho 15 tập thể thuộc Bộ Quốc phòng có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước; trong đó có tập thể nữ tù binh trại giam Phú Tài, tỉnh Bình Định.

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lê Kim Toàn trò chuyện với bà Nguyễn Thị Ngọc Lý, Trưởng Ban liên lạc Cựu nữ tù binh Trại giam Phú Tài. Ảnh: H.P

Ghi nhớ công lao của các nữ chiến sĩ cộng sản kiên cường, năm 2002, trại giam tù binh Phú Tài đã được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh. Di tích và Tượng đài Nữ tù binh trại giam Phú Tài được tỉnh Bình Định xây dựng và hoàn thành vào tháng 12.2016.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lê Kim Toàn bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các cựu nữ tù binh trại giam Phú Tài đã chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, sự trường tồn của dân tộc và hạnh phúc của nhân dân; xứng đáng với 8 chữ vàng mà Bác Hồ đã tặng phụ nữ Việt Nam: “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lê Kim Toàn bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cựu nữ tù binh trại giam Phú Tài đã chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Ảnh: H.P

“Theo năm tháng và quy luật của tạo hóa, các cựu nữ tù có người mất, người còn. Người còn thì nay tuổi đã cao lại phải đối mặt với những thương tích, bệnh tật của những năm tháng bị địch tra tấn, đọa đày, vì vậy cuộc gặp mặt hôm nay còn thiếu vắng rất nhiều cô, nhiều chị. Lãnh đạo tỉnh Bình Định xin chia sẻ những khó khăn đó với các cô, các chị không đến dự được buổi gặp mặt này. Xin kính chúc các cô, các chị sống vui, sống khỏe, chiến thắng bệnh tật, tiếp tục là biểu tượng cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, có những đóng góp mới cho sự nghiệp đổi mới quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh”, đồng chí Lê Kim Toàn chia sẻ.

Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Anh Tuấn tặng hoa cho nữ cựu tù Tuyết Mai (quê Quảng Nam) sau khi bà ngâm bài thơ “Trung kiên” của tác giả Bích Trâm. Ảnh: H.P

Đồng chí Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy cũng cho biết: Tự hào với những chiến công trong thời kỳ đấu tranh giành độc lập, tự do cho dân tộc, thống nhất Tổ quốc, phát huy những kết quả đạt được trong thời kỳ xây dựng và phát triển đất nước, trong thời gian tới, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Bình Định sẽ tiếp tục phấn đấu thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN, xây dựng tỉnh Bình Định ngày càng giàu đẹp, văn minh và hiện đại, nghĩa tình, nằm trong nhóm các tỉnh phát triển dẫn đầu khu vực miền Trung, tiếp nối con đường, mục tiêu, lý tưởng cao cả của các thế hệ cha anh, của các cô, các chị. Đặc biệt, tỉnh sẽ tiếp tục thực hiện tốt chính sách đền ơn đáp nghĩa mà Đảng và Nhà nước đã đề ra, trong đó có chế độ, chính sách liên quan đến chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày.

Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Nguyễn Thị Hà (thứ 3 từ phải sang) và Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lê Kim Toàn (thứ 8 từ phải sang) trao quà cho các cựu nữ tù binh trại giam Phú Tài. Ảnh: H.P

Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Anh Tuấn (bìa trái) và Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Nguyễn Thị Phong Vũ (bìa phải) trao quà cho các cựu nữ tù binh trại giam Phú Tài. Ảnh: H.P

Phát biểu tại buổi lễ, ông Ngô Tùng Chinh, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Liên lạc toàn quốc chiến sĩ cách mạng Việt Nam bị địch bắt tù đày, cho biết: Hiện nay vẫn còn còn một số ít các anh, chị chiến sĩ bị địch bắt tù đày chưa được trợ cấp từ các chế độ của nhà nước. Với 5 trường hợp cựu nữ tù binh Phú Tài quê tỉnh Bình Định, Ban Liên lạc sẽ có chính sách hỗ trợ hàng tháng trích từ nguồn quỹ “Sống mãi tình đồng đội” cho đến khi chính thức được trợ cấp từ các chế độ của nhà nước.

Ông Ngô Tùng Chinh, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Liên lạc toàn quốc chiến sĩ cách mạng Việt Nam bị địch bắt tù đày, phát biểu tại buổi gặp mặt. Ảnh: H.P

HỒNG PHÚC