Bún quê “lên đời”
Dạo quanh khu phố Tăng Long 1 (phường Tam Quan Nam, TX Hoài Nhơn) vào sáng sớm, rất dễ bắt gặp cảnh chị em phụ nữ tất bật khuấy bột mì, kéo bún đã thành sợi ra vỉ, rồi mang 2 - 3 vỉ một lần đem ra sân phơi. Những sợi bún trắng trong, nằm thong thả trên những vỉ tre, cho đến khi khô ráo thì được mang vào nhà - qua bàn tay khéo léo của các chị, trở thành những cuộn bún hình số 8 thật đẹp mắt, tỏa đi khắp nơi làm nguyên liệu của những món ăn ưng ý của bao thực khách sành ăn.
Chồng bà Trúc phơi những vỉ bún bà vừa kéo xong cho kịp nắng. Ảnh: NGUYỄN DŨNG
Đã thành thói quen từ gần 60 năm cuộc đời, cứ tầm 4 giờ, bà Huỳnh Thị Trúc (SN 1956, ở khu phố Tăng Long 1) thức dậy, bắt nồi nước sôi để khuấy tinh bột mì làm bún. Bà nhớ, thói quen hình thành từ hồi bà sống chung với bà, với mẹ; lúc đầu theo phụ, sau tập tành rồi làm chính. Nghề bún từng là nguồn thu nhập chính, giúp bà nuôi 4 người con lớn khôn. Giờ đã lớn tuổi, bà vẫn làm bún như một thói quen, có chồng ở bên phụ. Lúc bận việc hay trời âm u, mưa, vài ba ngày không làm bún được, bà khó chịu, bứt rứt, cảm giác thiếu một cái gì yêu quý lắm.
“Sức khỏe không còn nhiều, cả tôi và chồng tôi cũng vậy, nhưng tôi muốn làm, vì muốn giữ nghề truyền thống, góp phần khẳng định sức sống một đặc sản quê hương, cũng là có tiền đi chợ, cho cháu”, bà Trúc trò chuyện.
Bất chợt, 2 cái máy khuấy bột đứng sựng lại. Điện cúp. Bà Trúc hơi hoang mang, sau biết ra, do đường dây điện bị đứt. Ngồi chờ có điện lại, ông bà nhắc nhớ nhau cái thời còn làm bún bằng tay, cần rất nhiều sức. Giờ có máy móc thay thế, khỏe re, sợi mì lại dài đều, thẳng tắp, trắng phau. Vậy nên, hầu như sáng nào, hai ông bà cũng kéo tầm 300 vỉ bún, đem phơi, đến tầm 9 giờ bà đi chợ, nấu cơm ông ăn.
Khu phố Tăng Long 1 có rất nhiều người làm bún số 8, đa số là phụ nữ lớn tuổi, làm để giữ nghề như suy nghĩ của bà Trúc. Số chị em trẻ hơn, được cha mẹ giao nghề lại hoặc làm công cho người ta lâu nay, tích góp chút vốn liếng, mua máy, vỉ làm riêng. Chị Đào Thị Rỡ (SN 1977, quê khu phố Cửu Lợi Đông) theo chồng về Tăng Long 1, rồi mê luôn nghề làm bún số 8 hơn 20 năm qua. 3 năm gần đây, chị Rỡ sang lại máy móc từ người chị chồng, vay vốn mua tinh bột mì làm bún. Làm bún cần nắng để phơi, nhưng biết những tháng mưa, người ta ăn bún nhiều, nên chị chịu khó nghe ngóng dự báo thời tiết, thấy ngày thuận trời là làm bún để bán.
“Bún mì làm quanh năm. Bình quân mỗi ngày, tôi và một người chị kéo 1 tạ bột, khoảng 60 ký bún, kiếm 200 - 300 nghìn đồng. Dịp cuối năm, có ngày làm cả trăm ký bún mới đủ giao. Bún số 8 thơm ngon, dùng để trộn tôm, thịt, có người trộn với thịt vịt, ăn một lần là ghiền ngay”, chị Rỡ cho hay.
Trong cuộc chuyện trò, bà Trúc (giữa) và hàng xóm rất vui khi nhắc đến việc được hỗ trợ để vừa duy trì, phát triển nghề vừa tham gia phát triển du lịch nông nghiệp của địa phương. Ảnh: NGUYỄN DŨNG
Cuối năm 2022, thông tin phụ nữ làm bún số 8 của khu phố Tăng Long 1 được hỗ trợ để vừa duy trì, phát triển nghề vừa tham gia phát triển du lịch nông nghiệp của địa phương bằng cách tiếp đón du khách đến để tham quan quy trình làm bún, rồi mua bún về làm quà... khiến đa số chị em hết sức phấn khởi. Còn gì bằng khi vừa giữ được nghề, vừa quảng bá được đặc sản của quê hương đến nhiều người. Với lợi thế nhà có sân vườn rộng, bà Huỳnh Thị Trúc đã được chọn để xây dựng mô hình điểm.
“Thật ra, lực lượng phụ nữ ở nông thôn đóng vai trò rất quan trọng trong việc gìn giữ một số làng nghề truyền thống của quê hương. Chọn làng nghề bún số 8 làm điểm của tỉnh triển khai mô hình du lịch nông nghiệp, chúng tôi ấp ủ rất nhiều kỳ vọng. Nếu thành công, sẽ tiếp tục nhân rộng ra những làng nghề khác trong tỉnh”, bà Nguyễn Thị Thu Thủy, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh, cho hay.
NGỌC NGA