Thu gom chất thải rắn sinh hoạt ở khu vực nông thôn: Tăng tốc và đồng bộ các giải pháp

Hiện nay, tần suất và tỷ lệ thu gom chất thải rắn sinh hoạt ở khu vực nông thôn trong tỉnh chưa đạt yêu cầu đề ra. Chính quyền các địa phương đang tìm cách đẩy mạnh công tác này để đảm bảo tần suất, tỷ lệ theo quy định.

Tần suất, tỷ lệ thu gom chưa đạt

Theo thống kê của ngành chức năng, trên địa bàn tỉnh hiện có 58 tổ chức, cá nhân tham gia dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn (CTR) sinh hoạt, gồm 7 DN, 9 đơn vị sự nghiệp công ích, 17 HTX và 25 cá nhân. Hiện 4/11 địa phương là TP Quy Nhơn, TX An Nhơn, huyện Tuy Phước và Vân Canh có 1 hoặc 2 đơn vị sự nghiệp tham gia dịch vụ thu gom; các địa phương còn lại (nhất là cấp xã) vẫn phổ biến tình trạng chỉ có 1 đơn vị thu gom, vận chuyển.

Tần suất và tỷ lệ thu gom CTR sinh hoạt ở khu vực nông thôn trên địa bàn tỉnh chuyển biến chậm, đến tháng 10.2023 chỉ đạt 54,8%. Con số này tăng hơn 2% so với năm 2022, nhưng chưa đạt yêu cầu theo Quyết định số 924/QĐ-UBND ngày 28.3.2023 của UBND tỉnh là tần suất, tỷ lệ thu gom phải đạt 61%.

Ông Nguyễn Việt Cường, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở TN&MT), nhìn nhận: Việc hình thành nhiều đơn vị thu gom nhỏ lẻ ở cấp xã do cá nhân đảm nhận, không đảm bảo về nhân lực, phương tiện, kinh phí đã dẫn đến tần suất, tỷ lệ thu gom rác thải ở khu vực nông thôn chưa đạt theo quy định đề ra của tỉnh.

Tình trạng chưa có dịch vụ thu gom, vận chuyển CTR sinh hoạt chuyên nghiệp dẫn đến tần suất, tỷ lệ thu gom thấp là khó khăn chung của rất nhiều địa phương cấp xã trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, một bộ phận không nhỏ người dân chưa thấy được lợi ích, tầm quan trọng của công tác thu gom, xử lý CTR sinh hoạt tại khu vực nông thôn nên không tham gia dịch vụ này.

Đơn cử, tại huyện Hoài Ân, xã Ân Thạnh chỉ có 6,4% số hộ tham gia dịch vụ thu gom rác thải (165/2.582 hộ); còn xã Ân Phong và Ân Mỹ chưa có hộ nào tham gia dịch vụ này, trong khi chỉ tiêu đặt ra của xã Ân Phong là 447/2.233 hộ, còn của xã Ân Mỹ là 480/1.600 hộ.

Ông Nguyễn Văn Rô, Phó trưởng Phòng TN&MT huyện Hoài Ân, cho hay: Chính quyền các địa phương và phòng, ban chức năng liên quan của huyện tăng cường tuyên truyền, vận động người dân tham gia dịch vụ thu gom CTR sinh hoạt nhưng kết quả chưa như mong muốn. Riêng xã Ân Phong và Ân Mỹ đến nay chưa thể xây dựng bãi tập kết, xử lý rác thải do người dân không đồng tình.

Thu gom chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thị trấn Phù Mỹ (huyện Phù Mỹ. Ảnh: V.L

Cần đồng bộ các giải pháp

Theo ông Nguyễn Việt Cường, để công tác thu gom, vận chuyển, xử lý CTR sinh hoạt đảm bảo về tần suất và tỷ lệ theo kế hoạch, nhất là tại khu vực nông thôn, các địa phương cần tăng tần suất thu gom. Cụ thể, khu vực đô thị cần tăng tần suất lên mức 5 - 7 lần/tuần, khu vực nông thôn đảm bảo ít nhất 2 ngày/lần (4 lần/tuần). Các địa phương phải hoàn thành việc tăng tần suất trong quý IV/2023.

Ngoài ra, các huyện, thị xã, thành phố tổ chức quản lý, vận hành xe ép rác chuyên dụng theo đúng quy định về sử dụng tài sản công. Khẩn trương giao dự toán, đảm bảo kinh phí bổ sung mục tiêu của tỉnh năm 2023 nhằm gia tăng tần suất, tỷ lệ thu gom tại các địa phương.

Mặt khác, các xã, thị trấn cần chuẩn hóa những điểm tập kết rác. Trong đó, đối với các vị trí không phù hợp, gần khu vực dân cư, phải chấm dứt việc tập kết rác, tổ chức dọn vệ sinh, lắp đặt camera, giao trách nhiệm quản lý, giám sát, nhắc nhở và xử lý vi phạm. Tổ chức lại các điểm thu gom rác công cộng tại các vị trí phù hợp, đặt các thùng rác công cộng, hướng dẫn người dân bỏ rác đúng nơi quy định. Hợp đồng với đơn vị có chức năng để thu gom với tần suất theo quy định và kế hoạch đề ra.

Ông Phan Thanh Hùng, Hạt trưởng Hạt Quản lý giao thông công chính huyện Phù Mỹ, cho hay: Thực hiện yêu cầu của huyện và tỉnh, đơn vị chủ động phối hợp cùng các địa phương trong huyện kiểm tra, khảo sát thực tế các tuyến đường, khu vực để xây dựng kế hoạch thu gom cụ thể. Đến ngày 30.10, Hạt đã tăng tần suất thu gom CTR sinh hoạt tại 7/19 xã, thị trấn trên địa bàn huyện và tiếp tục tăng trong thời gian tới. Ngoài ra, đơn vị tham mưu UBND huyện Phù Mỹ đặt hàng thu gom toàn bộ khối lượng rác vô chủ trên toàn bộ 19 xã, thị trấn. Sau khi thu gom, các địa phương có biện pháp quản lý phù hợp để dần xóa bỏ các bãi rác vô chủ gây ô nhiễm môi trường.

Tại buổi làm việc mới đây về công tác thu gom, vận chuyển, xử lý CTR sinh hoạt trên địa bàn tỉnh, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh yêu cầu UBND các huyện, thị xã, thành phố xây dựng phương án thu gom, vận chuyển, xử lý cụ thể, chi tiết, phù hợp điều kiện thực tiễn từng địa phương. Trong phương án cần nêu rõ phương thức, số lượng đơn vị thu gom; ưu tiên để đơn vị sự nghiệp công ích, DN, HTX thực hiện. Bên cạnh đó, cơ cấu lại từng khu vực, phương thức thu gom và đặt ra yêu cầu về tần suất, tỷ lệ CTR sinh hoạt được thu gom. Các địa phương xây dựng phương án thu gom, vận chuyển phù hợp; sau đó xây dựng đơn giá trên nguyên tắc tính đúng, tính đủ và tổ chức đấu thầu/đặt hàng; chỉ đơn vị có đủ năng lực mới tham gia đấu thầu.                   

 VĂN LỰC