Thực hiện chính sách hỗ trợ di dân định canh, định cư cho đồng bào dân tộc thiểu số:
Nhiều khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ
Ngày 20.8, tại Văn phòng UBND tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Thị Thu Hà đã làm việc với Đoàn công tác của Ủy ban Dân tộc về kết quả thực hiện chính sách định canh, định cư (ĐCĐC) cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số (ĐBDTTS) trên địa bàn tỉnh. Tại buổi làm việc, lãnh đạo tỉnh đã nêu lên những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện chính sách ĐCĐC và đề xuất Chính phủ các biện pháp tháo gỡ.
Toàn tỉnh Bình Định hiện có 33 xã, thị trấn có ĐBDTTS sinh sống tập trung theo cộng đồng làng, xã thuộc 6 huyện, gồm: An Lão, Vĩnh Thạnh, Vân Canh, Hoài Ân, Tây Sơn và Phù Cát. Dân số ĐBDTTS tại các địa phương là 9.500 hộ, 36.500 nhân khẩu, chiếm khoảng 2,2% dân số toàn tỉnh; với 3 dân tộc thiểu số chính: Chăm, Bana, H’rê.
Nhiều khó khăn
Thực hiện Quyết định số 33/2007/QĐ-TTg ngày 5.3.2007 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ di dân thực hiện ĐCĐC, từ năm 2008 đến nay, toàn tỉnh đã có 4 địa điểm ĐCĐC được xây dựng hoàn thành, bố trí cho 720 hộ có chỗ ở ổn định; đồng thời bố trí tái định cư xen ghép tại các khu dân cư tập trung cho 536 hộ.
Tại các địa điểm ĐCĐC, các hộ ĐBDTTS được Nhà nước tạo điều kiện bố trí quỹ đất ở với diện tích tối thiểu 200 m2, 1.500 m2 - 2.500 m2 đất sản xuất lúa từ 1-2 vụ/năm, 5.000 m2 đất nương rẫy; hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi từ các nguồn vốn 30a, 135, chương trình khuyến nông, khuyến lâm của tỉnh... để người dân phát triển sản xuất. Từ năm 2008 đến nay, tổng kinh phí thực hiện công tác ĐCĐC cho vùng ĐBDTTS trên địa bàn tỉnh hơn 57,5 tỉ đồng. Các chính sách hỗ trợ xây dựng nhà ở, phát triển sản xuất, giáo dục, y tế... cũng đồng bộ được triển khai, từng bước giúp người dân ổn định chỗ ở, phát triển sản xuất, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần... Trong các năm qua, tỉ lệ hộ nghèo tại các vùng ĐBDTTS giảm từ 4-5%/năm.
Tuy nhiên, theo đánh giá của UBND tỉnh, qua thực hiện chính sách ĐCĐC vùng ĐBDTTS trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế, khó khăn. Đáng chú ý là nguồn vốn đầu tư để thực hiện các DA ĐCĐC tập trung của Trung ương hỗ trợ hàng năm khá thấp, không đáp ứng đủ nhu cầu xây dựng hạ tầng tại địa phương. Đến nay, toàn tỉnh có 9 địa điểm ĐCĐC tập trung được Trung ương phê duyệt, nhưng hiện mới xây dựng hoàn thành 4 điểm, gồm khu dân cư thôn 5 - xã An Nghĩa (huyện An Lão); khu dân cư Đồng Nhà Mười - xã Ân Sơn, làng T6 - xã Bok Tới (huyện Hoài Ân); làng Kon Trú - xã Vĩnh Kim (huyện Vĩnh Thạnh). Còn lại 1 điểm đang triển khai tại làng Cam - xã Tây Xuân (huyện Tây Sơn) và 4 khu chưa có vốn để đầu tư.
Bên cạnh đó, do nguồn vốn hỗ trợ của Trung ương hàng năm thấp làm cho địa phương rất bị động trong công tác hỗ trợ xây dựng nhà ở, sinh hoạt cho các hộ dân. Hiện nay, Trung ương quy định mức hỗ trợ 15 triệu đồng/hộ để xây dựng nhà ở, mắc điện sinh hoạt, mua lương thực trong 6 tháng đầu khi di dời đến các địa điểm ĐCĐC là quá thấp. Đồng thời, quy định mức hỗ trợ 1 triệu đồng/hộ để san ủi mặt bằng, tạo nền nhà là chưa phù hợp. Đặc thù của các vùng dân cư tại các xã miền núi là có độ dốc cao, muốn bố trí một cụm dân cư từ 5-10 hộ phải tổ chức san ủi mặt bằng bằng phương tiện cơ giới, nhưng nếu chỉ hỗ trợ 1 triệu đồng/hộ thì không đủ chi phí để san nền. Công tác khảo sát, điều tra, lập kế hoạch ĐCĐC tại một số địa phương chưa được chặt chẽ, đối tượng và nhu cầu chưa chính xác, nên phải tiến hành điều chỉnh nhiều lần. Một số DA ĐCĐC tập trung tuy đã được phê duyệt nhưng thiếu vốn thực hiện, phải kéo dài trong nhiều năm, gây khó khăn cho công tác ĐCĐC tại chỗ…
Kiến nghị biện pháp tháo gỡ
Tại buổi làm việc với Đoàn kiểm tra của Ủy ban Dân tộc do ông Trịnh Công Khanh - Vụ trưởng Vụ Chính sách dân tộc - làm Trưởng đoàn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Thị Thu Hà đã kiến nghị, đề xuất cần tăng cường hỗ trợ nguồn vốn giúp tỉnh thực hiện hoàn chỉnh các DA ĐCĐC trên địa bàn tỉnh. Trong năm 2015, tỉnh đề nghị Trung ương hỗ trợ 30,79 tỉ đồng để thực hiện các DA ĐCĐC tại làng Cam; xây dựng làng ĐCĐC cho người dân làng Kôm Xôm - xã Canh Liên (huyện Vân Canh); làng Suối Diếp - xã Canh Hòa (Vân Canh); làng Suối Đá, làng Đak Xung - xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh); đồng thời bổ sung vốn để xây dựng thêm 3 khu ĐCĐC tập trung tại làng T7 - xã Bok Tới, làng T6 - xã Đak Man (huyện Hoài Ân); làng Vang Prô - xã An Vinh (huyện An Lão).
Bên cạnh đó, Trung ương cũng cần quan tâm hỗ trợ kinh phí để địa phương đầu tư hoàn chỉnh hệ thống cơ sở hạ tầng tại các khu ĐCĐC tập trung; tăng mức hỗ trợ xây dựng nền nhà, nhà ở, hỗ trợ các loại giống cây trồng, vật nuôi, giúp người dân khi đến các địa điểm ĐCĐC có điều kiện phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống.
Phát biểu tại buổi làm việc, ông Trịnh Công Khanh đã đánh giá cao việc thực hiện chính sách hỗ trợ di dân ĐCĐC trên địa bàn tỉnh. Nhờ vậy, tại các vùng ĐBDTTS, cơ sở hạ tầng điện, đường, trường, trạm, công trình nước sạch, hệ thống thủy lợi… được đầu tư tương đối hoàn chỉnh, góp phần ổn định cuộc sống lâu dài cho người dân. Địa phương cũng đã quan tâm, bố trí đủ diện tích đất ở, đất sản xuất theo quy định của Chính phủ; tăng cường hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, giúp người dân có điều kiện phát triển sản xuất, tăng thu nhập.
Ông Trịnh Công Khanh cho rằng những đề xuất, kiến nghị của tỉnh đều rất xác đáng, phù hợp với tình hình thực tế ĐCĐC tại địa phương. Để giúp địa phương thực hiện tốt chính sách ĐCĐC cho ĐBDTTS, Ủy ban Dân tộc ghi nhận và sớm có báo cáo trình Chính phủ xem xét, điều chỉnh trong thời gian tới.
NGUYỄN HÂN