Giữ gìn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể
Thời gian qua, tỉnh Bình Ðịnh chú trọng thực hiện công tác bảo tồn, quảng bá di sản văn hóa phi vật thể nhằm phát huy giá trị, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, hướng tới phục vụ phát triển du lịch.
Bình Định hiện có 4 di sản văn hóa phi vật thể được công nhận, gồm: Hát bội, bài chòi, võ cổ truyền và Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn. Ngoài ra, mỗi năm trên địa bàn tỉnh có gần 100 lễ hội; trong đó, có nhiều lễ hội do nhà nước tổ chức, như: Lễ hội kỷ niệm chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa, Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn... đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa, tinh thần của nhân dân.
Ngành văn hóa tỉnh đang lập đề án bảo tồn Lễ hội cầu ngư tỉnh Bình Định. Ảnh: NGỌC NHUẬN
Tại làng biển Vĩnh Lợi, xã Mỹ Thành (huyện Phù Mỹ) hằng năm có lệ cầu ngư vào tháng Giêng và tháng 4 âm lịch được cộng đồng cư dân địa phương tự nguyện đóng góp kinh phí tổ chức. Ông Đỗ Như Ý, Trưởng vạn chài Vĩnh Lợi, cho hay: “Lễ hội cầu ngư là nét văn hóa tín ngưỡng của cư dân miền biển Vĩnh Lợi, được gìn giữ, lưu truyền từ xưa đến nay. Ngoài phần lễ, bà con cùng chung tay tổ chức phần hội với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao, như: Biểu diễn bả trạo, múa gươm; hát bội; đua thuyền rồng, trò chơi dân gian… tạo sự gắn kết cộng đồng xây dựng đời sống văn hóa. Người dân làng biển rất mừng, bởi ngành Văn hóa tỉnh đã đưa vào kế hoạch để sang năm lập hồ sơ đề nghị UBND tỉnh xếp hạng di tích Lăng Ông Nam Hải vạn Vĩnh Lợi”.
Ngoài việc bảo tồn hát bội, bài chòi dân gian, võ cổ truyền, huyện Tuy Phước cũng có kế hoạch phát huy giá trị Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn xứng tầm di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy Phước Nguyễn Hùng Tân cho biết: “Cùng với việc quan tâm đến thực hành, truyền dạy các nghi lễ tổ chức Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn trong cộng đồng dân cư, huyện cũng quy hoạch mở rộng không gian chùa Bà, nâng quy mô tổ chức lễ hội gắn khai thác tour du lịch văn hóa Về miền di sản trên địa bàn huyện nhằm tạo động lực phát triển KT-XH”.
Việc triển khai thực hiện Dự án 6 “Bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” cũng góp phần bảo tồn các lễ hội, dân ca, dân vũ, trang phục truyền thống… của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh. Nghệ nhân nhân dân Đinh Chương, ở thôn K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), chia sẻ: “Di sản văn hóa phi vật thể là sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng dân tộc thiểu số được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác thông qua hình thức truyền dạy, những nghệ nhân như tôi được Nhà nước quan tâm, hỗ trợ để truyền dạy cồng chiêng, múa xoang, nhạc cụ dân tộc… cho thế hệ trẻ kế thừa với mục đích gìn giữ văn hóa đặc trưng của dân tộc mình không bị mai một”.
Đầu tháng 11.2023, UBND tỉnh đã ban hành văn bản chỉ đạo Sở VH&TT, các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh tiếp tục tăng cường quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh; trong đó, chú trọng bảo vệ và phát huy các di sản được công nhận và ghi vào danh mục kiểm kê; nâng cao nhận thức nghệ nhân, những người thực hành di sản; tập trung công tác quản lý nhà nước về lễ hội…
Giám đốc Sở VH&TT Tạ Xuân Chánh cho biết: Chúng tôi tiếp tục tham mưu tỉnh tổ chức các hoạt động ngoại giao văn hóa để quảng bá di sản văn hóa Bình Định đến du khách trong và ngoài nước; đề xuất ban hành chính sách hỗ trợ các nghệ nhân trao truyền di sản văn hóa phi vật thể; lập đề án bảo tồn Lễ hội cầu ngư tỉnh Bình Định, hồ sơ đề nghị UNESCO ghi danh di sản võ cổ truyền Bình Định, đề nghị Bộ VH&TT vinh danh di sản nghề chằm nón ngựa Phú Gia; đề xuất UBND tỉnh nâng tầm quy mô Lễ hội chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa bằng hình thức tổ chức sân khấu thực cảnh, tăng thời gian tổ chức lễ hội để phục vụ du khách…
ÐOÀN NGỌC NHUẬN