COP28: Những thách thức và kỳ vọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu
Diễn ra từ ngày 30.11 - 12.12 tại Dubai (Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất - UAE), Hội nghị lần thứ 28 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hiệp quốc về biến đổi khí hậu (COP28) lần đầu tiên đánh giá những mục tiêu đề ra trong Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu.
Hội nghị lần này diễn ra sau 1 năm thế giới chứng kiến nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan, từ những đám cháy rừng dữ dội ở Hy Lạp cho đến các trận lụt ở Libya. Các nhà khoa học cũng nhận định, năm 2023 gần như chắc chắn sẽ là năm nắng nóng kỷ lục. Ngày 17.11, Cơ quan Giám sát tình trạng biến đổi khí hậu Copernicus của EU (C3S) công bố dữ liệu cho thấy, lần đầu tiên nhiệt độ trung bình toàn cầu cao hơn 2,070C so với trung bình thời kỳ tiền công nghiệp.
COP28 sẽ kéo dài trong 2 tuần tại Dubai (UAE). Ảnh: Ali Haider/EPA-EFE/Shutterstock
Vì vậy, COP28 được kỳ vọng sẽ giúp các bên tiếp tục hy vọng giữ được mục tiêu nói trên. Theo Cơ quan Liên chính phủ về biến đổi khí hậu của Liên hiệp quốc (IPCC), giới hạn 1,50C là cực kỳ quan trọng để tránh được những hậu quả tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu. Với tổng cộng 70.000 người tham dự, đây là kỳ COP có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, trong đó hơn 200 đại diện của các chính phủ, người đứng đầu hoặc thủ tướng của 167 quốc gia đã xác nhận tham dự, đáng chú ý là sự xuất hiện của Vua Charles III và Giáo hoàng Francis.
Theo Chủ tịch COP28 Sultan Al Jaber, hội nghị năm nay sẽ tập trung cho 4 mục tiêu trọng tâm: Đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng, có trật tự và bình đẳng; giải quyết vấn đề tài chính khí hậu; đặt thiên nhiên, cuộc sống và sinh kế của người dân vào trung tâm của hành động vì khí hậu; đưa COP28 thành hội nghị toàn diện nhất từ trước đến nay. Trong số này, việc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng sẽ là vấn đề chính, vì các quốc gia vẫn còn chia rẽ về cách thức đối phó với việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch.
Trong khi EU được kỳ vọng sẽ thúc đẩy một thỏa thuận đầu tiên trên thế giới về loại bỏ hoạt động sử dụng than và dầu khí trên toàn cầu, thì các nhóm và quốc gia khác nhiều khả năng sẽ phản đối, bao gồm các nước sản xuất nhiêu liệu hóa thạch chính, như Ả rập Saudi hay các quốc gia phải phụ thuộc vào nguồn nhiên liệu hóa thạch để phát triển kinh tế. Ngoài ra, các bên cũng sẽ thảo luận về một thỏa thuận nhằm tăng gấp 3 năng lực sản xuất năng lượng tái tạo.
Cũng tại COP28, bản Đánh giá Toàn cầu đầu tiên được công bố, cho thấy các quốc gia đã thực hiện cam kết theo Hiệp định Paris đến mức nào, đồng thời dọn đường cho các nước “sửa sai” để đưa lộ trình hạn chế sự ấm lên toàn cầu trở lại đúng lộ trình. Năm ngoái, việc thành lập Quỹ “Tổn thất và Thiệt hại” là chủ đề chính tại COP27 và tại hội nghị này, quyết định thành lập quỹ sẽ chính thức được thông qua. Quỹ này sẽ dùng tiền của các nước giàu, vốn được xem là tác nhân chính của phần lớn các cuộc khủng hoảng khí hậu, để đền bù cho những tổn thất và thiệt hại do tác động của biến đổi khí hậu mà những nước nghèo phải hứng chịu. Mặc dù các bên đã nhất trí, nhưng cách thức hoạt động của quỹ bồi thường này vẫn chưa rõ ràng. Chẳng hạn, Mỹ đã bác bỏ việc phải bồi thường cho hoạt động phát thải của nước này trong quá khứ. Nhà nghiên cứu về biến đổi khí hậu Nate Warszawski cho rằng, vấn đề về Quỹ “Tổn thất và Thiệt hại” sẽ quyết định sự thành bại của COP năm nay.
COP đầu tiên diễn ra tại Berlin (Đức) vào năm 1995 và từ đó trở thành hội nghị thường niên. Năm 2015, tại COP21, hơn 190 quốc gia thông qua Thỏa thuận Paris nhằm giữ cho nhiệt độ trung bình toàn cầu không tăng quá 20C so với mức tiền công nghiệp, với mục tiêu tăng ít hơn 1,50C.
LÊ QUẢNG (Theo Euronews, CNN)