Căng thẳng ở Biển Ðỏ gây ra những ảnh hưởng nào?
Căng thẳng ở Biển Ðỏ, một trong những tuyến thương mại bận rộn nhất thế giới, đang gây ra những khó khăn lớn cho thương mại toàn cầu. Gần đây, các tay súng Houthi tăng cường tấn công các tàu đi qua tuyến đường này, khiến Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc phải kêu gọi ngừng tấn công các tàu thương mại.
Tính từ ngày 19.11.2023 đến nay, nhóm vũ trang Houthi đã thực hiện hơn 20 cuộc tấn công nhằm vào các tàu thương mại ở phía Nam Biển Đỏ và eo biển Bab al-Mandab Strait ngoài khơi Yemen. Nhóm này lấy lý do trả đũa việc Israel không kích Dải Gaza để tấn công các tàu có liên quan đến nước này hoặc hướng về các cảng của Israel. Tuy nhiên, cả những tàu không có liên quan với Israel cũng bị tấn công.
Biển Đỏ là một trong những tuyến huyết mạch của giao thương toàn cầu. Ảnh: EIA
Để đáp lại, lực lượng hải quân đa quốc gia do Mỹ đứng đầu đã tổ chức tuần tra để đảm bảo an toàn cho tuyến hàng hải huyết mạch này, cũng như chặn đứng các vụ tấn công của Houthi. Các tàu chiến Mỹ đã bắn hạ 2 tên lửa và đánh chìm 3 tàu của Houthi. Tuy nhiên, nhiều hãng vận tải biển lớn, như Maersk, Hapag-Lloyd và MSC đã tạm dừng đi qua khu vực này và chuyển hướng khác.
Biển Đỏ là tuyến đường giao thông nằm giữa kênh đào Suez và eo biển Bab al-Mandab, là tuyến hàng hải huyết mạch của khoảng 30% lưu lượng hàng hóa bằng tàu container, tương đương với 12% thương mại toàn cầu. Đây là cửa ngõ đến tuyến vận tải biển ngắn nhất nối liền châu Âu và châu Á.
Với việc tuyến thương mại chủ chốt toàn cầu bị quá tải, các hãng vận tải biển phải chuyển hướng qua mũi Hảo Vọng ở phía Nam châu Phi. Theo người đứng đầu bộ phận nghiên cứu chuỗi cung ứng, thuộc tập đoàn S&P Global Market Intelligence, Chris Rogers, do việc chuyển hướng hành trình buộc phải kéo dài thêm 10 ngày và chi phí tăng hơn 15%. Chuyên gia về kiểm soát rủi ro Mc Garry cho biết, một tàu lớn có thể phát sinh 100 nghìn USD chi phí nhiên liệu cho mỗi ngày di chuyển, đó là chưa kể các phụ phí khác.
Theo Tổng giám đốc đơn vị giao nhận hàng hóa AOCL Sarah Mangeet Kaur, cước phí vận chuyển giữa châu Âu và châu Á đã tăng khoảng 20%. Ngoài ra, phụ phí “nguy cơ chiến tranh” cũng được cộng vào với mức dao động từ 500 -800 USD. Bà Kaur cho rằng, tác động của việc chuyển đổi hành trình khiến chi phí vận tải Á - Âu sẽ còn tăng nhiều hơn nữa trong những tháng tới. Trong khi đó, việc các chuyến hàng đến trễ là điều chắc chắn. Hơn nữa, Biển Đỏ cũng không phải là tuyến thương mại hàng hải duy nhất gặp vấn đề. Kênh đào Panama hiện cũng chứng kiến mực nước thấp do hạn hán, nên chỉ vận hành được 55% công suất.
Tuy nhiên, các nhà quan sát cho rằng, sự gián đoạn đến chuỗi cung ứng toàn cầu có thể không tồi tệ như giai đoạn dịch bệnh, do tuyến qua Biển Đỏ và kênh Suez vẫn chưa dừng hoàn toàn.
Theo PGS. Goh Puay Guan, thuộc Trường Kinh doanh, ĐHQG Singapore, hầu hết các bên liên quan đều duy trì tình hình “ở mức vừa phải, không muốn leo thang”. Ông cũng cho rằng, tình hình sẽ nằm trong tầm kiểm soát và phạm vi hiện tại, mặc dù có thể không dễ để tìm ra giải pháp có thể chấp nhận được với tất cả.
Sự hiện diện của lực lượng hải quân đa quốc gia ở đây có thể đảm bảo một phần an ninh, nhưng chi tiết kế hoạch bảo vệ tuyến hàng hải này vẫn còn chưa rõ ràng. Trong khi đó, lực lượng Houthi không có dấu hiệu dừng lại, trừ khi Israel có sự nhượng bộ trong chiến sự ở Gaza.
LÊ QUẢNG (Theo CNA)