Chiến sự Israel - Hamas: Tương lai hòa bình vẫn còn mờ mịt
Sau 100 ngày, cuộc chiến giữa Israel và Hamas đang trở thành một cuộc xung đột kéo dài, không rõ ngày kết thúc, gây nguy cơ lan rộng khắp Trung Ðông.
Là một trong những sự kiện địa chính trị lớn nhất thế kỷ, xung đột bắt đầu từ vụ Hamas tấn công vào lãnh thổ của Israel vào ngày 7.10.2023, làm 1.200 người chết (theo thống kê của Israel), dẫn đến hành động trả đũa của quân đội Israel tại Gaza. Hơn 23.000 người Palestine đã thiệt mạng, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em. Ngoài ra, theo chính quyền Palestine, gần 70% trong số 439 nghìn ngôi nhà ở Gaza bị phá hủy.
Cuộc chiến này cũng là bài kiểm tra đối với chính sách của Tổng thống Mỹ Joe Biden, trong bối cảnh ông chuẩn bị tranh cử. Ngoài ra, cuộc chiến cũng buộc Mỹ tái tập trung cho Trung Đông sau thời gian dài chuyển hướng nguồn lực quân sự và ngoại giao để đối phó với Trung Quốc. Chiến sự cũng là sự cản trở đối với một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của ông Joe Biden, đó là đàm phán về bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Ả rập Saudi, vốn được Mỹ bảo trợ.
Một người đi ngang qua bức tường ở Tel Aviv, nơi treo ảnh những thường dân bị nhóm Hamas giữ làm con tin tại Gaza. Ảnh: MIRIAM ALSTER/FLASH90
Ngoài chiến trường Gaza, Mỹ còn đang phải đối phó với các nhóm vũ trang Hezbollah và Houthi. Với việc Mỹ và đồng minh không kích các mục tiêu của Houthi ở Yemen mới đây, theo ông Hugh Lovatt, chuyên gia cấp cao tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu, quân đội Mỹ đang “lún sâu” hơn vào xung đột.
Cho đến nay, Israel vẫn chưa đạt được mục tiêu chính nào trong cuộc chiến này, đó là hủy diệt Hamas và giải thoát số còn lại trong số 240 người Israel bị bắt làm con tin. Nội bộ Israel vẫn chia rẽ giữa ưu tiên đàm phán tự do cho con tin và ưu tiên xóa sổ Hamas. Israel vẫn có thể tiếp tục tìm và diệt các lãnh đạo và tay súng Hamas, nhưng các nhà phân tích tin rằng sẽ khó để đạt cả 2 mục tiêu. Trong khi đó, theo tuyên bố của Israel, khoảng 9.000/30.000 tay súng Hamas bị tiêu diệt hoặc bắt giữ, nhưng nhóm vũ trang này vẫn duy trì đáng kể lực lượng ở Gaza.
Tổng thống Mỹ Joe Biden lên tiếng bảo vệ Israel ngay sau vụ tấn công của Hamas, nhưng ảnh hưởng của Mỹ đến kế hoạch trả đũa của Israel đến nay vẫn chưa đem lại kết quả. Kể từ ngày 7.10.2023, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken thực hiện 4 chuyến công du đến Trung Đông, nhưng không thể thuyết phục Tel Aviv ngừng tấn công Gaza. Khi mà Mỹ không thể làm gì hơn, thì vai trò của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc cũng không là gì, ngoại trừ một nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức ở Gaza mới đây chỉ cho thấy Israel đang bị cô lập hơn.
Về phía Hamas, trong 3 tháng qua, sự ủng hộ dành cho nhóm vũ trang này, theo kết quả khảo sát, tăng từ 12% lên 44% ở Bờ Tây và từ 38% lên 42% ở Gaza. Tuy nhiên, ban lãnh đạo Hamas dường như cũng bị chia rẽ về mục tiêu đạt được từ xung đột lần này. Vấn đề hiện nay là liệu Hamas có thể sử dụng các con tin để đổi lấy tù nhân Palestine bị Israel giam giữ hay không, và liệu lực lượng này có thể vẫn nắm quyền kiểm soát ở Gaza hay là một thế lực ảnh hưởng trong nền chính trị Palestine không. Ngay cả nếu Israel xóa sổ Hamas, thì vấn đề kiểm soát, tái thiết và đảm bảo an ninh tại Gaza cũng chưa rõ ràng.
LÊ QUẢNG (Theo WSJ, Reuters)