Chuyện hút thuốc lá !
Theo Tổ chức Y tế thế giới, Việt Nam là một trong 15 quốc gia có tỉ lệ người hút thuốc lá cao nhất thế giới, trung bình cứ 2 nam giới trưởng thành có một người hút thuốc. Theo tỉ lệ này, thường xuyên có tới 47 triệu người phải tiếp xúc thụ động với khói tại nhà.
Các nghiên cứu về y tế khẳng định thuốc lá là tác nhân gây nên nhiều bệnh như tim mạch, phổi, làm giảm chức năng hô hấp và ảnh hưởng tới chức năng sinh sản của cả nam và nữ. Nghiên cứu của Viện Chiến lược và Chính sách Y tế cho thấy 11% các ca tử vong ở nam giới là do các bệnh liên quan đến thuốc lá.
Hút thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến bản thân người hút mà cả những người xung quanh, thậm chí khói thuốc do người không hút hít vào chứa nhiều chất độc hại hơn gấp 26 lần do không qua bộ lọc. Người ta tính được rằng cứ mỗi ngày ở trong phòng với một người có hút thuốc lá một giờ thì nguy cơ mắc ung thư phổi ở những người không hút cao gấp 100 lần so với việc sống 20 năm trong một tòa nhà chứa asen cũng là một loại chất độc.
Do tác động tiêu cực của việc hút thuốc lá nên việc giảm thiểu tác hại của nó là một trong những mối quan tâm của Chính phủ và các cơ quan y tế với nhiều quy định và các khuyến cáo liên quan đến việc hút thuốc. Đặc biệt nước ta đã ban hành Luật phòng chống tác hại thuốc lá, sẽ có hiệu lực từ ngày 1.5.2013, với các quy định về việc sử dụng, kinh doanh… khá chi tiết và chặt chẽ. Chẳng hạn, một trong những quy định rất mới của luật này là cấm người chưa đủ 18 tuổi mua, bán, sử dụng thuốc lá; nếu vi phạm sẽ bị phạt 200 ngàn -300 ngàn đồng, còn người bán sẽ bị phạt tối đa 1 triệu đồng. Luật cũng quy định đại lý, điểm bán lẻ thuốc lá không được trưng bày quá một bao, một hộp của một nhãn hiệu. Cũng theo luật này, nhà sản xuất phải in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh chiếm 50% diện tích vỏ bao thuốc lá nhằm tác động trực tiếp đến người hút thậm chí là người mù chữ, người dân tộc và trẻ em…
Theo các chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới, việc thực hiện cho được mục tiêu môi trường không khói thuốc ở một số địa điểm công cộng ở Việt Nam hiện nay là một trong những thách thức rất lớn. Trước đây, từ năm 2010 Chính phủ đã có quy định cấm hút thuốc lá tại các địa điểm trong nhà, và quy định xử phạt hành vi vi phạm ở mức 50.000 -100 ngàn đồng, nhưng trên thực tế thì nhiều người vẫn cứ thoải mái hút vì chẳng thấy ai đi phạt các vi phạm này. Sắp tới, theo luật mới mức phạt sẽ là từ 200 ngàn đến 500 ngàn đồng. Theo quy định, thẩm quyền xử phạt những hành vi vi phạm thuộc thanh tra y tế, quản lý thị trường, chính quyền các cấp… Nhưng việc thực hiện trong thực tế như thế nào mới là vấn đề đáng quan tâm.
Ban hành luật là bước tạo cơ sở pháp lý, nhưng mới chỉ là bước khởi đầu. Để Luật phòng chống tác hại thuốc lá thực sự đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả bảo vệ sức khỏe cộng đồng đòi hỏi các cơ quan chức năng phải có chiến dịch truyền thông hiệu quả và các nỗ lực thực thi mạnh mẽ, quyết liệt trong việc kiểm tra, giám sát và xử phạt vi phạm.
Bên cạnh đó, mỗi người dân cần nhận thức được quyền của mình được sống trong môi trường không có khói thuốc và quyền có các hành động bảo vệ mình khỏi tác hại của khói thuốc thụ động. Những người không hút thuốc có quyền yêu cầu người khác ngừng hút thuốc tại nơi có quy định cấm.
Hải Thượng