Vụ tấn công khủng bố ở Moskva: Mối đe dọa IS đang hiện hữu trở lại?
Dù chưa xác định chính xác thủ phạm, nhưng vụ tấn công nhà hát ở Moskva (Nga) vào ngày 22.3 bộc lộ nguy cơ dễ bị tấn công của thành phố này trước mối đe dọa của Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) và ISIS-K, một nhánh của IS ở Afghanistan. Các chuyên gia về khủng bố cho rằng, Mỹ có thể trở thành mục tiêu tiếp theo.
Mở rộng mối đe dọa
5 năm sau kể từ khi liên minh do Mỹ dẫn đầu đẩy lùi IS ra khỏi Baghuz (Syria), nơi được xem là thành trì cuối cùng của tổ chức này, những vụ tấn công khủng bố gần đây cho thấy khả năng IS hiện hữu trở lại. Cùng ngày xảy ra vụ tấn công ở Moskva, ISIS-K cũng tiến hành 1 vụ đánh bom tự sát ở Kandahar (Afghanistan), làm ít nhất 21 người chết. Nếu Nga là mục tiêu của ISIS-K cũng không có gì khó hiểu, một phần do nước này hợp tác với chính quyền Syria trong các chiến dịch nhằm vào các nhánh của IS. Mặt khác, việc thâm nhập vào lãnh thổ Nga còn dễ dàng hơn do vị trí địa lý gần với các trung tâm tuyển dụng chiến binh lớn, như Tajikistan.
Một vụ tấn công khủng bố ở thành phố phương Tây có thể giúp ISIS-K gia tăng vị thế trong thế giới các nhóm thánh chiến Hồi giáo. Đây cũng là chiến lược để ISIS-K cho thấy khả năng tiến hành các vụ tấn công quy mô lớn, đồng thời có thể giúp thu hút sự ủng hộ nguồn lực dưới hình thức tài chính và chiến binh. Ngoài ra, bằng cách này, ISIS-K có thể giảm ảnh hưởng của các đối thủ, cũng như khẳng định sự thống trị ở Afghanistan, Pakistan, Iran và khu vực Trung Á.
ISIS-K là 1 nhánh của tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” tự xưng tại tỉnh Khorasan, Afghanistan. Ảnh: Army Staff Sgt. Russell Lee Klika
Những hoạt động gần đây của ISIS-K cho thấy tham vọng mở rộng phạm vi toàn cầu của nhóm này, trong đó có thể kể đến vụ đánh bom tự sát ở Iran hồi tháng 1.2024, các vụ tấn công bất thành ở châu Âu, như Đức và Hà Lan hồi tháng 7.2023. Các chuyên gia về khủng bố cho rằng, mục tiêu lớn hơn của ISIS-K là 1 vụ khủng bố thành công tại Mỹ. Kể từ khi Mỹ rút quân khỏi Afghanistan vào năm 2021, các quan chức trong chính quyền Tổng thống Joe Biden luôn cảnh báo sự leo thang nguy hiểm của nhóm này nhằm vào các lợi ích của Mỹ, cả ở trong và ngoài nước.
Từ trước đến nay, ISIS-K luôn xác định Mỹ là mục tiêu chính vì các hoạt động quân sự và kinh tế mở rộng của nước này trong việc ngăn chặn hoạt động của IS từ năm 2014. Hơn nữa, sự liên quan của Mỹ, nhất là trong việc hợp tác với chính quyền Taliban, đối thủ chính của ISIS-K trong khu vực, càng đặt Mỹ vào tầm ngắm của nhóm Hồi giáo cực đoan. Nhóm này tập trung “đánh” vào các lợi ích của Mỹ, trong đó đáng chú ý là vụ tấn công sân bay Kabul (Afghanistan) năm 2021, làm 13 quân nhân Mỹ và 170 người Afghanistan thiệt mạng.
Đối phó với mối đe dọa luôn hiện hữu
Để đối phó với mối đe dọa ngày càng tăng từ các nhánh của IS, Mỹ thông qua một chiến lược toàn diện, trong đó kết hợp các hoạt động quân sự, tình báo và thực thi luật pháp. Các chiến dịch quân sự nhằm vào các lãnh đạo của ISIS-K và cơ sở hạ tầng ở Afghanistan, đồng thời hợp tác an ninh với các đối tác khu vực và quốc tế để giám sát và đối phó với hoạt động khủng bố. Ở trong nước, các cơ quan thực thi luật pháp và an ninh nội địa Mỹ vẫn luôn cảnh giác, phối hợp để xác định và ngăn chặn các âm mưu khủng bố.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cũng cảnh báo, việc Mỹ rút khỏi Afghanistan hồi năm 2021 lại đưa nước này trở lại thành nơi trú ẩn an toàn cho các nhóm khủng bố, đồng thời gây ra sự thiếu hụt đáng kể về thông tin tình báo tại chỗ. Những năm gần đây, không có nhiều các vụ tấn công khủng bố gây thương vong lớn, khiến nhiều nước “lơ là” trước mối đe dọa này. Kết quả là, sự chú ý, cũng như nguồn lực an ninh và tình báo, chuyển hướng sang sự đối đầu giữa các cường quốc và xung đột ở khắp Thái Bình Dương, Đông Âu và Trung Đông.
Nếu vụ tấn công nhà hát ở Moskva do ISIS-K gây ra, thì điều này cho thấy nhóm này có thể đang mở rộng ảnh hưởng và không loại trừ gây ra mối lo ngại về nguy cơ khủng bố ở các nước phương Tây, nhất là Mỹ.
LÊ QUẢNG (Theo The Conversation)