Nâng cao năng lực quản lý, vận hành công trình thủy lợi

Trong bối cảnh nắng nóng kéo dài, lượng nước ở các hồ chứa giảm mạnh, ảnh hưởng đến cung cấp nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt, Công ty TNHH Khai thác Công trình thủy lợi Bình Ðịnh đã và đang triển khai nhiều giải pháp vận hành tối ưu.

Công ty TNHH Khai thác Công trình thủy lợi Bình Định đang quản lý, vận hành 63 hồ chứa nước, với tổng dung tích hơn 643 triệu m3, 42 đập dâng trên sông Côn, Hà Thanh, La Tinh, Lại Giang, 9 trạm bơm, 1.370 km kênh chính và kênh cấp 1, phục vụ tưới tiêu cho trên 60.000 ha lúa cùng hoa màu mỗi năm. Tuy nhiên, hiện chỉ còn 40 hồ chứa có đủ nước tưới; 17 hồ có lượng nước ở mức thấp, không đảm bảo tưới buộc phải khoanh vùng không sản xuất gần 972 ha và 6 hồ đang thi công sửa chữa, nâng cấp, không thực hiện sản xuất vụ Hè Thu 2024.

Ông Nguyễn Văn Tánh, Giám đốc Công ty TNHH Khai thác Công trình thủy lợi Bình Định cho biết, trước tình hình này, Công ty yêu cầu các xí nghiệp quản lý các hồ chứa còn đủ nước tưới tổ chức lực lượng kiểm soát chặt chẽ nguồn nước qua các cống đầu mối, kênh mương ngay từ lúc cấp nước làm đất gieo sạ; thực hiện nạo vét thông thoáng kênh mương; triển khai lịch tưới nước luân phiên, tưới tiết kiệm; lập lịch tưới, cấp nước cho từng kênh, vùng cụ thể. Đồng thời, thường xuyên kiểm soát lưu lượng nước lấy qua hạ lưu cống của hồ chứa theo kế hoạch; tăng cường công tác dẫn nước, kiểm soát nước trên các tuyến kênh chính đến điểm giao nhận. Kiểm tra, nạo vét kênh mương thông thoáng; làm mới, gia cố các đập bổi, bờ cản trên sông, suối đảm bảo tưới tiết kiệm, tránh thất thoát, lãng phí nguồn nước để phục vụ tưới đúng địa chỉ, thời gian…

Công nhân Xí nghiệp Thủy lợi Định Bình vận hành kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ cống xả nước hồ Định Bình. Ảnh:NHẬT QUẾ

Thực hiện ý kiến chỉ đạo trên, Xí nghiệp Thủy lợi Định Bình - đơn vị đang quản lý 4 hồ chứa nước (Định Bình, Hòn Lập, Hà Nhe và Tà Niêng), 5 hệ thống kênh mương với tổng chiều dài khoảng 80 km, phục vụ tưới tiêu cho khoảng 2.000 ha đất nông nghiệp/năm ở huyện miền núi Vĩnh Thạnh và một phần đất sản xuất ở thôn Tiên Thuận, xã Tây Thuận (huyện Tây Sơn), đã bố trí công nhân nạo vét kênh mương, sửa chữa hạ tầng các kênh, đập. Đến nay, đã hoàn thành công tác thi công các hạng mục.

Ông Lê Văn Quế, Giám đốc Xí nghiệp Thủy lợi Định Bình cho hay, mực nước ở hồ Định Bình vào ngày 26.4 là hơn 85,5 m, tương ứng với lượng nước đang tích trong hồ trên 151,4/226,3 triệu m3, đạt gần 67% dung tích thiết kế (cùng kỳ năm ngoái đạt hơn 78,2%). Trong điều kiện nắng nóng kéo dài, Xí nghiệp đang điều tiết về hạ lưu với lưu lượng trung bình 20 m3/s. Theo quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực Sông Côn - Hà Thanh, từ tháng 5 đến tháng 7, hồ Định Bình phải điều tiết về hạ lưu với lưu lượng không nhỏ hơn 28 m3/s. Tuy nhiên, với lượng nước còn lại của hồ như hiện tại, nếu điều tiết theo quy trình thì không đảm bảo nước tưới đến cuối vụ Hè Thu. Do vậy Công ty TNHH Khai thác Công trình thủy lợi Bình Định đã báo cáo và xin ý kiến của Sở NN&PTNT, UBND tỉnh để điều chỉnh lưu lượng.

Trong khi đó, Xí nghiệp Thủy lợi I đang quản lý 16 hồ chứa nước, 2 đập dâng, 2 trạm bơm và khoảng 100 km kênh mương nằm ở 3 địa phương Hoài Ân, An Lão và TX Hoài Nhơn, cũng gấp rút triển khai kế hoạch quản lý, vận hành và điều tiết nước các công trình. Ông Trần Văn Định, Tổ trưởng Tổ kỹ thuật Xí nghiệp Thủy lợi I thông tin: Trong số 16 hồ chứa nước do xí nghiệp quản lý, hồ chứa nước Đồng Mít có dung tích lớn nhất với gần 90 triệu m3, có nhiệm vụ cấp nước tưới  cho 150 ha đất sản xuất ở xã An Trung và An Dũng (huyện An Lão). Tuy nhiên, trong bối cảnh khô hạn, xí nghiệp đã lên kế hoạch tiếp nước cho hệ thống sông Lại Giang, với lưu lượng 6 m3/s cho đến kết thúc vụ Hè Thu 2024. Bên cạnh đó, ngay khi kết thúc vụ sản xuất Đông Xuân 2023 - 2024, đơn vị tổ chức xử lý rò rỉ cửa đập Lại Giang (TX Hoài Nhơn), khắc phục sự cố nước lồng chảy qua thân tràn điều tiết Gia Hội thuộc kênh NĐ3 hệ thống Lại Giang (TX Hoài Nhơn); đồng thời nạo vét hơn 200 m3 đất cát bồi lấp ở kênh chính hồ chứa nước Văn Khánh Đức (phường Hoài Đức, TX Hoài Nhơn) và kênh N1 thuộc hệ thống hồ chứa nước Phú Thuận (xã Ân Đức, huyện Hoài Ân). Đến cuối tháng 4, tiến độ thực hiện các hạng mục này đã hoàn thành, đáp ứng yêu cầu dẫn và điều tiết nước tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp cho các địa phương.

Ông Nguyễn Văn Tánh cho biết thêm: Để đảm bảo giành thắng lợi trong sản xuất vụ Hè Thu 2024, công ty đã kiến nghị Sở NN&PTNT xem xét, chỉ đạo các địa phương chuyển lịch thời vụ sản xuất vụ Thu sang sản xuất vụ Hè đối với các hệ thống thiếu nước; thu hoạch lúa Đông Xuân xong tiến hành vệ sinh đồng ruộng và làm đất gieo sạ để tránh tổn thất nước trong thời gian nghỉ tưới giữa hai vụ. Đồng thời, đề nghị UBND các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo chuyển đổi cây trồng phù hợp; tích cực tuyên truyền để người dân sử dụng tiết kiệm nước. 

AN NHIÊN