Nhiều trường hợp án tuyên không rõ, không thể thi hành

Thời gian qua, công tác thi hành án dân sự gặp trở ngại bởi tình trạng nhiều bản án tuyên không rõ ràng. Ðể đảm bảo hiệu quả công tác thi hành án, yêu cầu đặt ra là các cơ quan tư pháp cần phối hợp chặt chẽ để giải quyết tồn tại của việc án tuyên không rõ, rất khó hoặc không thể thi hành.

Án không thể thi hành vì tuyên không rõ

Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh đang thi hành bản án số 136/2019/DSPT ngày 20.8.2019 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng. Theo đó, bản án tuyên: Ông Đoàn Lễ và bà Nguyễn Thị Phi Loan được quyền sử dụng phần đất có diện tích 215 m2 tại thôn Đại Tín (xã Phước Lộc, huyện Tuy Phước). Diện tích đất này là phần còn lại của thửa đất số 605, tờ bản đồ địa chính năm 1993 của xã Phước Lộc sau khi trừ đi diện tích đất có căn nhà 45 m2.

Theo Cục THADS tỉnh, bản đồ địa chính thửa đất số 605, tờ bản đồ địa chính năm 1993 kèm theo bản án không thể hiện rõ vị trí, ranh giới, diện tích phần đất giao cho ông Lễ, bà Loan. Ngoài ra, có sự chênh lệch diện tích đất giữa nội dung án tuyên và hiện trạng thực tế. Vì vậy, Cục đã đề nghị TAND cấp cao tại Đà Nẵng giải thích. Tuy nhiên, văn bản giải thích số 563/GTBA ngày 10.2.2022 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng vẫn không làm rõ những vấn đề nói trên.

Mặt khác, trên phần đất tuyên giao cho ông Lễ, bà Loan có tài sản gắn liền là phần nhà - tài sản chung chưa chia. Trong khi đó, các đương sự không thống nhất được hướng giải quyết phần nhà này, cũng không yêu cầu, khởi kiện để chia di sản thừa kế nên cơ quan THADS không thể thi hành. Đồng thời, quá trình tổ chức THA, mặc dù nhiều lần được động viên, thuyết phục nhưng người phải THA phản đối quyết liệt.

Phần đất tòa tuyên giao cho ông Lễ, bà Loan không xác định rõ vị trí, trên đất có phần nhà là tài sản chung.  Ảnh: N.C

Ngày 26.8.2022, Cục THADS tỉnh có văn bản gửi Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao, kiến nghị xem xét kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với nội dung vướng mắc của bản án 136/2019/DSPT.

Ngày 31.5.2023, TAND tối cao có văn bản phản hồi, đề nghị Cục THADS tỉnh phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan xác định chính xác vị trí, diện tích các thửa đất, đồng thời động viên đương sự thi hành án. Tuy nhiên, vì nhiều vấn đề không thể làm rõ nên việc THA không thể thực hiện. Ngày 15.1.2024, Cục THADS tỉnh có văn bản báo cáo kết quả thực hiện và tiếp tục kiến nghị TAND tối cao xem xét giải quyết.

Tương tự, Chi cục THADS TX An Nhơn cũng đang bế tắc khi thi hành bản án số 180/2021/DS-PT ngày 20.10.2021 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng. Theo đó, bản án tuyên buộc bà Phạm Thị Luyện và những người liên quan phải tháo dỡ công trình xây dựng trên thửa đất số 263, tờ bản đồ số 4 (ở thôn Đại Hòa, xã Nhơn Hậu, TX An Nhơn) đã được UBND huyện An Nhơn (nay là UBND TX An Nhơn) cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Nguyễn Văn Lỗ vào năm 1993, để trả lại cho ông Lỗ 175 m2 đất ở theo giấy chứng nhận đã được cấp.

Tuy nhiên, khi tiến hành THA, Chi cục THADS TX An Nhơn nhận thấy hiện trạng và diện tích đất thực tế của thửa đất số 263 đã giảm so với diện tích thể hiện trong giấy chứng nhận, con số chênh lệch là 10,4 m2. Nguyên nhân là bởi năm 2020, thửa đất 263 được hiến một phần (10,4 m2) để làm đường giao thông nông thôn.

Mặt khác, bản án của TAND cấp cao tại Đà Nẵng tuyên giao đất theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng không xác định tứ cận thửa đất. Chi cục THADS TX An Nhơn đã đề nghị giải thích nhưng TAND cấp cao tại Đà Nẵng trả lời rằng… không giải thích gì thêm.

Cần chung tay tháo gỡ

Theo Chi cục THADS TX An Nhơn, ngoài vướng mắc với bản án tòa tuyên không rõ ràng, thời gian qua đơn vị cũng gặp khó khăn với tình trạng tòa tuyên giao đất nhưng không tuyên xử lý tài sản trên đất là công trình xây dựng, cây trồng.

“Đối với các bản án tuyên không rõ hoặc tuyên giao đất nhưng không tuyên xử lý tài sản gắn liền, nếu đương sự thỏa thuận được với nhau thì mọi việc đơn giản. Nhưng trường hợp họ không thống nhất thì rất khó, chấp hành viên giao đất không đúng vị trí, đương sự có quyền khiếu nại, vụ việc càng phức tạp”, ông Nguyễn Hoàng Anh, Chi cục trưởng Chi cục THADS TX An Nhơn chia sẻ.

Theo Phó Cục trưởng Cục THADS tỉnh Nguyễn Hồng Vinh, thời gian qua, để thực hiện hiệu quả công tác THA nói chung và giải quyết những án khó, án không thể thi hành, đơn vị đã triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp. Cụ thể, tăng cường phối hợp với các cơ quan liên quan để xem xét, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc. Chú trọng công tác phối hợp với các đơn vị, địa phương để động viên, thuyết phục đương sự thỏa thuận, tự nguyện THA.

Trường hợp các bên không thống nhất theo bản án, quyết định thì cơ quan THADS kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét lại bản án, quyết định nhằm phù hợp với quy định pháp luật và thực tế tại địa phương. Ngoài ra, đơn vị thường xuyên phối hợp đề nghị các cấp tòa trong quá trình xét xử phải kiểm tra, xác minh hiện trạng, thông tin về tài sản, nhất là đất đai, để đảm bảo bản án tuyên phù hợp với quy định và thực tế tại địa phương.

NGUYỄN CHƠN