Làm rõ thêm tư liệu lịch sử về Mai Xuân Thưởng

(BĐ) - Sáng 20.5, Sở KH&CN phối hợp Sở VH&TT, Hội Khoa học Lịch sử tỉnh, Trường ĐH Quy Nhơn, Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) và Hội đồng họ Mai tỉnh Bình Định tổ chức Hội thảo khoa học “Mai Xuân Thưởng với phong trào Cần Vương chống thực dân Pháp cuối thế kỷ XIX”. Hội thảo có nhiều chuyên gia đầu ngành, nhà nghiên cứu đến từ Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, Viện Sử học Việt Nam, Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển… tham dự.

Quang cảnh Hội thảo. Ảnh: NGỌC NHUẬN

Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà nghiên cứu đã tham luận góp thêm nhiều tư liệu lịch sử về thân thế, sự nghiệp của Mai Xuân Thưởng với phong trào Cần Vương chống thực dân Pháp cuối thế kỷ XIX ở Bình Định, cũng như vùng Nam Trung kỳ lúc bấy giờ. Các chuyên gia, nhà nghiên cứu cũng tập trung thảo luận làm rõ thêm nhiều tồn nghi về Mai Xuân Thưởng nộp mình hay bị giặc Pháp bắt; đóng góp thêm nhiều ý kiến khi nghiên cứu về Mai Xuân Thưởng cần nghiên cứu thêm những thủ lĩnh khác trong phong trào Cần Vương ở Bình Định, cũng như ảnh hưởng của phong trào Cần Vương sau khi ông mất; tài liệu ghi chép của Pháp về Mai Xuân Thưởng và phong trào Cần Vương cũng cần quan tâm nghiên cứu lại; giáo dục truyền thống yêu nước qua tấm gương anh hùng dân tộc Mai Xuân Thưởng cho học sinh trong chương trình giáo dục phổ thông, những chuyến về nguồn…

Kết luận Hội thảo, GS.TSKH Vũ Minh Giang - Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo ĐH Quốc gia Hà Nội, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, cho rằng: “Với nhiều nguồn sử liệu được các chuyên gia, nhà nghiên cứu, học giả cung cấp, thảo luận tại Hội thảo, cùng với những phân tích, đánh giá khoa học, logic đã xác định Mai Xuân Thưởng bị giặc Pháp bắt và xử trảm. Những ý kiến đóng góp còn lại tại Hội thảo cần có nghiên cứu sâu hơn trên tinh thần khoa học để có những nhận thức mới về Mai Xuân Thưởng cho đến thời điểm này…”.

Di tích lịch sử Lăng Mai Xuân Thưởng tại xã Bình Tường, huyện Tây Sơn. Ảnh: NGỌC NHUẬN

Anh hùng dân tộc Mai Xuân Thưởng (1860 - 1887) người làng Phú Lạc, tổng Phú Phong, huyện Tuy Viễn (nay là xã Bình Thành, huyện Tây Sơn). Tiếp sau Đào Doãn Địch, Mai Xuân Thưởng là “linh hồn” của phong trào Cần Vương ở Bình Định chống thực dân Pháp vào cuối thế kỷ XIX, ông được nghĩa quân suy tôn Bình Tây đại nguyên soái. Hoạt động chống Pháp của nghĩa quân Mai Xuân Thưởng không chỉ ở Bình Định, mà còn mở rộng ra các tỉnh: Quảng Ngãi, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận. Khi phong trào thất bại, biết không thể dụ hàng được Mai Xuân Thưởng, ngày 15.4 năm Đinh Hợi (1887), ông bị xử trảm. Thi hài của ông được nhân dân mai táng tại quê nhà thôn Phú Lạc, xã Bình Thành; sau đó được cải táng tại ngọn đồi cao thuộc thôn Hòa Sơn, xã Bình Tường (huyện Tây Sơn) - nơi khi xưa Mai Xuân Thưởng chọn làm căn cứ chống Pháp - hiện nay là di tích lịch sử Lăng Mai Xuân Thưởng.

NGỌC NHUẬN