Lý Sơn - Háo hức chờ đón điện
Khi những mét cáp kéo dài ra, thời gian bị rút ngắn lại; khi những mét cáp được kéo dài ra, đảo Lý Sơn như gần hơn với đất liền... Hơn 10 ngày nay, 120 công nhân, kỹ sư, chuyên gia nước ngoài và cả… robot đang cật lực hì hụi đào rãnh dưới đáy biển để kéo điện từ đất liền ra đảo Lý Sơn.
Theo kế hoạch, cáp ngầm sẽ được đấu nối với Trạm điện bờ huyện đảo Lý Sơn trước ngày 20.9 và đến cuối tháng 9.2014, huyện đảo sẽ có điện như đất liền. Sắp qua cái thời 17 giờ điện sáng và 23 giờ điện vụt tắt vì nhận điện từ hai máy phát chạy bằng dầu diesel nên người dân đất đảo này ai cũng háo hức đón chờ.
Xuyên đêm kéo cáp
Ánh trăng như dát bạc trên mặt biển êm đềm không đủ lắc lư sà lan TWM 53-230 như khối sắt khổng lồ xù xì nổi trên mặt nước. Tiếng máy nổ đều đặn, từng mét dây cáp điện được thả xuống, nhẹ nhàng như tiếng chèo khua. Qua màn hình điều khiển, robot lặn dưới đáy đại dương tiếp nhận cáp, xẻ rãnh và đặt nhẹ nhàng, ngay ngắn rồi lấp cát lại như chính bàn tay con người đang thao tác. Những công việc đó diễn ra lặng lẽ nhưng vô cùng khẩn trương trên công trường kéo cáp ngầm xuyên biển đưa điện lưới quốc gia đến với đảo tiền tiêu Lý Sơn.
Được đấu nối từ Trạm điện tiếp bờ biển tại thôn Thanh Thủy, xã Bình Hải (huyện Bình Sơn), sợi cáp có hai màu vàng đen loang lổ như rắn biển khổng lồ (dân gian gọi là con đẻn) trườn mình ra phía biển theo hướng sà lan đang chở theo cuộn cáp cũng thuộc loại “khủng”.
Ông Lê Anh Tuấn, Phó Giám đốc Công ty Xây dựng điện Thái Dương, bật cười khi nghe chúng tôi bảo có khi nào thợ lặn Lý Sơn đang lặn bắt tôm cá mà gặp cáp ngầm tưởng rắn biển mà chạy… mất dép? “Đấy là lớp bảo vệ vòng ngoài để tránh cá mập nhầm tưởng con mồi sẽ tất công gây hư hại cáp. Nhà thầu Italia rất chuyên nghiệp và đã tính toán hết mọi rủi ro nên chúng ta cứ yên tâm vào thiết bị và chuyên môn của họ”, ông Tuấn nói thêm.
Song hành cùng chiếc sà lan là 2 chiếc tàu công vụ nổ máy đều đặn rền vang trên mặt biển. Hễ chiếc sà lan tiến thêm vòng quay chân vịt nào là 2 chiếc tàu cũng lập tức quay theo. Nhìn 3 chiếc tàu như một cụm không thể tách rời nhau, ông Tuấn lại ví: “Sà lan như tàu sân bay, 2 tàu hai bên như 2 tàu hộ vệ trên hành trình đưa cáp về đến Lý Sơn, anh em thi công trên sà lan bảo nhau chắc là mình ở vị trí quan trọng lắm”! Mà nói vậy cũng đúng, cả 3 chiếc, chiếc nào cũng quan trọng trên con đường chinh phục đáy biển để đưa điện tới hơn 2 vạn dân trên hòn đảo tiền tiêu, góp phần không nhỏ để Lý Sơn phát triển kinh tế, nhất là kinh tế biển và an ninh quốc phòng.
Ông Trần Đình Nhân, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Tổng Công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) - chủ đầu tư - cho biết: Dự án cấp điện cho huyện đảo Lý Sơn bằng cáp ngầm có tổng vốn đầu tư hơn 652 tỷ đồng, gồm đường cáp ngầm trung áp 22kV dưới biển từ đất liền ra đảo dài hơn 26km. Liên danh Prysmian (Italia) - Thái Dương (Việt Nam) thiết kế, cung cấp vật tư thiết bị và thi công lắp đặt, sẽ cố hết sức để dự án hoàn tất theo tiến độ.
Tuyến cáp ngầm đi dưới đáy biển ở độ sâu trung bình hơn 50m, có đoạn sâu đến 90m, môi trường làm việc trên biển phức tạp và khó khăn. Vì vậy, các thiết bị thi công phải là loại đặc chủng, như sà lan dài 72m, rộng 21m, trọng tải hơn 5.000 tấn được đưa về từ Singapore. Sà lan đa năng này gồm có xưởng cơ khí, bếp ăn, buồng ngủ cho khoảng hơn 100 chuyên gia, kỹ sư và công nhân sinh hoạt trong thời gian một tháng.
Ông Ronald Doloksaribu, Chuyên gia Liên danh Prysmian (Italia) cho hay, hệ thống thiết bị thổi cát và robot có nhiệm vụ xẻ rãnh dưới đáy biển. Sợi cáp được chôn dưới đáy biển sâu gần 1,5m. Khu vực nào gặp đá san hô hóa thạch, nhà thầu rải các túi đá chèn bảo vệ lên trên. Qua hệ thống ống dẫn và hầm tại bờ biển, đầu cáp sẽ được kéo lên để đấu nối với trạm điện trên không ở đất liền và huyện đảo Lý Sơn. Sau hơn 10 ngày thi công, các nhà thầu đã rải cáp xuyên biển cách đất liền khoảng 8km.
Những thử thách sau điện
Những ngày này, khi hoàng hôn buông xuống, mặt biển lấp lánh vàng, cụ ông Võ Hiển Đạt ở An Vĩnh, Lý Sơn lại ra cầu cảng hướng về mặt biển xanh, nơi có con tàu như chiến hạm nổi đang nhích từng mét một, chở theo hy vọng dồn nén của người dân Lý Sơn bao đời nay. Khó mà cảm nhận được tâm trạng của ông qua khuôn mặt dạn dày sương gió biển khơi với nước da hai màu chủ đạo đen đỏ. Chỉ khi nào ông thật sự cười sảng khoái mới biết đó là ông đang vui.
Chúng tôi đã từng nhiều lần tiếp xúc với ông, bởi mỗi năm khi đảo Lý Sơn đón du khách về tham dự lễ hội tâm linh Khao lề thế lính Hoàng Sa, ông là người chịu trách nhiệm chính đóng lại mô hình thuyền câu của hội hùng binh năm xưa; tạc dựng nên những binh phu với áo, mão, cân đai… uy nghi và hùng dũng nhưng rất ít khi thấy ông cười, phần nhiều là nét đăm chiêu. Vậy nhưng, chiều đầu tháng 9, khi ra phía cầu cảng cùng ông, lại thấy ông rất hay cười.
Ở tuổi hơn 90, ông bảo cũng đã gần hết đời người, ngày ra đi gặp ông bà tổ tiên khó mà đoán trước, điện lưới quốc gia ở đất liền thì ông đã thấy rồi, nhưng ông phải thấy điện trên hòn đảo nơi ông sinh ra, lớn lên và trải đời mình qua sóng gió thì có “đi” đâu ông mới đi được. Ông nói rồi lại cười và xa xăm nhìn ra hướng con tàu đang rải cáp ngầm, đôi mắt lấp lánh như ẩn hiện ánh điện sáng lung linh! Với ông Võ Hiển Đạt và những người dân Lý Sơn, có lẽ chiếc quạt điện với những cánh xoay tạo gió mát, ánh sáng được thắp lên khi bóng tối bao trùm hay thích xem ti vi khi nào thì bật... đã cơ bản đáp ứng nhu cầu, nhưng với những vị lãnh đạo huyện đảo này thì có những kế hoạch xa hơn.
Ông Phạm Hoàng Linh, Phó Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn cho rằng: “Chắc chắn khi Lý Sơn hòa điện lưới quốc gia, các hoạt động thương mại dịch vụ của huyện đảo sẽ khởi sắc hơn rất nhiều. Có điện sẽ giúp các doanh nghiệp có điều kiện tập trung vốn để đầu tư, mở rộng quy mô kinh doanh, mở rộng các tour du lịch, nâng cấp chất lượng dịch vụ trên đảo. Khách du lịch đến với Lý Sơn cũng sẽ được hưởng những dịch vụ tốt hơn với giá rẻ hơn trước rất nhiều so với trước đây. Điện về sẽ là trợ lực lớn để Lý Sơn phát triển ngành du lịch, giúp người dân làm giàu trên chính mảnh đất quê hương hải đội Hoàng Sa”.
Để hiện thực hóa những kế hoạch đó không thể ngày một, hai. Lâu nay Lý Sơn không phát triển được, chững lại chỉ vì không có điện. Cơ sở hạ tầng yếu kém. Giờ có điện rồi, Lý Sơn như được tiếp thêm lực đẩy. Nhưng vẫn còn ngổn ngang các vấn đề phải làm. Ở nhiệm kỳ này, Lý Sơn tiếp nhận điện và đặt lên vai ông Lê Viết Chữ, Chủ tịch UBND tỉnh những thử thách không dễ dàng.
Có lẽ vì vậy mà bài toán Lý Sơn đã được ông đặc biệt ưu ái quan tâm. Ông Chữ bảo với một đảo tiền tiêu như Lý Sơn thì Nhà nước phải có một số cơ chế đặc thù về tài chính, đầu tư, đất đai, hỗ trợ doanh nghiệp vay vốn… để phát triển.
“Mặc dù là đảo nhưng hiện nay cơ chế dành cho Lý Sơn vẫn như trong đất liền. Rõ ràng điều đó là không phù hợp và cản trở sự phát triển của Lý Sơn. Nhà nước cần quan tâm đầu tư một số hạ tầng thiết yếu cho Lý Sơn như cầu cảng, giao thông, công trình xử lý rác thải… Sau khi làm được điều đó thì mình kêu gọi đầu tư vào khách sạn, nhà hàng, hậu cần nghề biển, một số công trình dịch vụ văn hóa khác”. ông Chữ đề nghị.
Ông cũng không ngần ngại chia sẻ về một tín hiệu sáng như… điện: “Tập đoàn Khách sạn Mường Thanh đang xin tỉnh cho phép đầu tư một khách sạn tại Lý Sơn. Theo tôi thì không chỉ có Mường Thanh mà các nhà đầu tư khác đều sẵn sàng đầu tư vào Lý Sơn khi Nhà nước có cơ chế đặc thù và đảo có điện”.
Theo Hà Minh (SGGP)