Trước mùa mưa lũ năm 2014:
Bảo đảm an toàn cho các hồ chứa nước
Toàn tỉnh hiện có 165 hồ chứa với tổng dung tích chứa 583 triệu m3 nước. Trong đó, nhiều hồ đã xuống cấp nghiêm trọng, có nguy cơ gặp sự cố trong mùa mưa lũ. Tăng cường công tác quản lý, bảo đảm an toàn cho hồ chứa nước là yêu cầu đặt ra cho ngành chức năng và chính quyền các địa phương trong suốt mùa mưa lũ năm nay.
Nhiều hồ chứa không an toàn
Ông Phan Xuân Hải, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi, Đê điều và Phòng chống lụt bão thuộc Sở NN-PTNT, cho biết: Qua kiểm tra, hiện có 50 hồ đang bị xuống cấp nghiêm trọng. Lẽ ra số hồ chứa này đã phải được tu bổ, sửa chữa nhưng do thiếu kinh phí nên phải chờ sự hỗ trợ của Bộ NN-PTNT qua từng năm. Những hư hỏng của các công trình hồ chứa trên địa bàn tỉnh hiện nay là hệ thống đập đất bị thấm nước qua nền, thân đập, hoặc thấm dọc theo cống lấy nước. Mái thượng lưu đập đất bị sạt lở, lớp đá lát khan bị bóc khỏi mái đập; mái hạ lưu xói lở do ảnh hưởng của mưa lũ hàng năm; cao độ và chiều rộng đỉnh đập không đảm bảo, không có đường quản lý hoặc có nhưng hư hỏng, không sử dụng được. Trong 165 hồ thì có đến 57 hồ có mái thượng lưu đập chưa được gia cố bằng vật liệu cứng để bảo vệ mái đập an toàn.
Bên cạnh đó, phần lớn các hồ trên địa bàn tỉnh do được xây dựng từ những năm 1980 nên cống lấy nước bị xuống cấp, hư hỏng nặng. Thân cống bị lún, nứt, các khớp nối bị rò rỉ. Đất chống thấm quanh thân cống không đảm bảo chất lượng gây rò rỉ nước; cầu công tác bị lún, nứt; máy đóng mở, cửa van thường trục trặc, rò rỉ nước. Khảo sát 165 hồ thì có đến 32 hồ có cống lấy nước bằng kiểu bậc thang, cần được nâng cấp, thay thế. Ngoài ra, còn 47/165 hồ chứa có tràn xả lũ đặt trên nền đất tự nhiên bị xuống cấp. Hệ thống kênh thoát nước qua tràn bị xói lở, hành lang thoát lũ sau tràn không được quy hoạch hoặc bị người dân lấn chiếm trái phép, gây ảnh hưởng đến việc xả lũ công trình…
“Siết” công tác quản lý
Theo đánh giá của Sở NN-PTNT, thời gian qua, công tác quản lý an toàn hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh chưa được chính quyền các địa phương quan tâm đúng mức. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh mới chỉ có 15 hồ chứa có dung tích lớn do Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi tỉnh quản lý được quản lý, vận hành một cách khá bài bản, chặt chẽ. Còn lại các hồ chứa có dung tích vừa và nhỏ do UBND xã, các HTXNN quản lý nhưng không có cán bộ chuyên môn tham gia quản lý.
Điều đáng lo ngại nữa là hiện chỉ có 54 hồ chứa có phương án phòng chống lụt bão cho công trình đầu mối. Các chủ hồ không thực hiện việc quan trắc, ghi chép các thông số kỹ thuật của hồ chứa theo quy định. Công tác duy tu bảo dưỡng thường xuyên chưa được quan tâm làm cho công trình nhanh xuống cấp. Việc đăng ký quản lý an toàn đập đất các hồ chứa chưa được các chủ hồ thực hiện đầy đủ, các chủ hồ chưa được ngành chức năng giao đất cụ thể nên không xác định được phạm vi bảo vệ công trình. Có nơi vẫn còn để tình trạng dân cư sinh sống ở mái hạ lưu đập, đồng thời, giao đất cho người dân trồng rừng trong phạm vi bảo vệ công trình hồ chứa…
Để đảm bảo an toàn cho các công trình hồ chứa trong mùa mưa lũ sắp đến, UBND tỉnh đã yêu cầu lãnh đạo các sở, ngành, chính quyền địa phương cần nhanh chóng triển khai các phương án phòng chống lụt bão, trong đó, đặc biệt quan tâm đến việc kiểm tra hệ thống đập đất, cống lấy nước, tràn xả lũ của các hồ chứa thủy điện, thủy lợi theo phương châm “3 sẵn sàng” và “4 tại chỗ”. Bên cạnh đó, tập trung đẩy nhanh tiến độ nâng cấp các công trình thủy lợi, hồ chứa nước, các công trình thủy lợi xung yếu, đảm bảo vượt lũ an toàn trước khi mùa mưa lũ đến. Đối với những hồ chứa nước bị xuống cấp nghiêm trọng nhưng chưa có kinh phí sửa chữa, các đơn vị, địa phương cần thực hiện các biện pháp gia cố tạm hoặc không cho tích nước đảm bảo an toàn vượt lũ chính vụ.
Ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở NN-PTNT cho biết: Thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh, hiện nay, ngành Nông nghiệp tỉnh đang điều tra, khảo sát khôi phục hồ sơ kỹ thuật, xây dựng cơ sở dữ liệu của các hồ chứa nước trên địa bàn toàn tỉnh, nhằm phục vụ công tác quản lý, vận hành các hồ thủy lợi, thủy điện đi vào quy củ hơn. Ngành cũng đã phối hợp với các địa phương tổ chức rà soát, kiện toàn bộ máy quản lý, khai thác, bố trí cán bộ kỹ thuật đủ năng lực quản lý các hồ, đập theo đúng quy định của Bộ NN-PTNT. Đồng thời, yêu cầu các đơn vị, địa phương quản lý hồ chứa phải xây dựng ngay phương án bảo đảm an toàn hồ chứa trong mưa bão trình UBND tỉnh phê duyệt ngay trong tháng 9 này.
NGUYỄN HÂN