Hỏi đáp pháp luật

Hỏi: Cạnh nhà tôi có trường hợp con cái không chăm lo cho mẹ già yếu. Thậm chí, chúng tôi còn thường xuyên nghe họ mắng chửi mẹ mình, khiến ai cũng bức xúc. Xin cho tôi biết, pháp luật quy định như thế nào về trách nhiệm của con cái đối với cha mẹ? Những trường hợp bạo hành cha mẹ sẽ bị xử phạt như thế nào?

(Ông Nguyễn Thanh N., ở TP Quy Nhơn)

Đáp:

Theo Luật gia Huỳnh Thị Kim Xuyên, Phó Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh, Điều 70, Điều 71 của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định cụ thể như sau:

- Con cái có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ, giữ gìn danh dự, truyền thống tốt đẹp của gia đình.

- Khi sống cùng cha mẹ, con có nghĩa vụ tham gia công việc gia đình, lao động, sản xuất, tạo thu nhập nhằm đảm bảo đời sống chung của gia đình; đóng góp thu nhập vào việc đáp ứng nhu cầu của gia đình phù hợp với khả năng của mình.

- Con cái có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường hợp gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ.

Đối với trường hợp con cái ngược đãi, không phụng dưỡng cha mẹ, bỏ mặc cha mẹ thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, Điều 185 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình như sau:

- Người nào đối xử tồi tệ hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình thuộc 1 trong những trường hợp sau đây thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm: Thường xuyên làm cho nạn nhân đau đớn về thể xác, tinh thần; đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

- Phạm tội thuộc 1 trong những trường hợp sau đây thì bị phạt tù 2 - 5 năm: Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ biết là có thai, người già yếu; đối với người khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng hoặc người mắc bệnh hiểm nghèo.

Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định về mức xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi ngược đãi thành viên gia đình nêu rõ người nào có những hành vi sau đây sẽ bị phạt tiền 10 - 20 triệu đồng: Bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách, không cho hoặc hạn chế vệ sinh cá nhân; bỏ mặc không chăm sóc thành viên gia đình là người cao tuổi, người già yếu, người khuyết tật, phụ nữ có thai, phụ nữ nuôi con nhỏ. Ngoài ra, con cái phải công khai xin lỗi cha mẹ nếu được yêu cầu.

XUÂN QUỲNH (Thực hiện)