Thực hiện tiêu chí số 13 trong xây dựng nông thôn mới: Góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể

Trong bộ tiêu chí xây dựng xã nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 - 2025, tiêu chí số 13 về tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn được xác định là tiêu chí khó. Để thực hiện hiệu quả tiêu chí này, đòi hỏi các xã phải phát triển mới các HTX, tạo mối liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.

Điển hình Hoài Ân

Đến nay, huyện trung du Hoài Ân có 10/13 xã đạt tiêu chí số 13. Ông Võ Duy Tín, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện, cho biết: Toàn huyện có 61 sản phẩm OCOP, trong đó có 3 sản phẩm đạt 4 sao, còn lại là các sản phẩm 3 sao. Đồng thời, có HTX Nông nghiệp Thanh Niên tham gia liên kết, đầu tư, bao tiêu sản phẩm bưởi da xanh cho nông dân, với 100 ha. Bên cạnh đó, triển khai chính sách của tỉnh, huyện hỗ trợ các đề án, chương trình khuyến nông, khuyến công để các HTX xây dựng hệ thống nhận diện, truy xuất nguồn gốc sản phẩm; hỗ trợ tổ chức chứng nhận đánh giá, cấp giấy chứng nhận VietGAP, hữu cơ, góp phần thay đổi nhận thức, tư duy sản xuất của các HTX.

Xã Ân Tín được công nhận xã nông thôn mới (NTM) nâng cao năm 2021, là địa phương tiêu biểu triển khai hiệu quả 8 chỉ tiêu của tiêu chí số 13, trong đó có HTX Nông nghiệp Ân Tín hoạt động đạt hiệu quả cao. HTX có sản phẩm gạo hữu cơ được chứng nhận OCOP 3 sao; việc tổ chức liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa giống, làng nghề chằm nón và trồng dâu nuôi tằm đem lại thu nhập ổn định cho người dân; thực hiện tốt việc thu gom rác thải sinh hoạt, bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng…

Ông Bùi Long Xuân, Giám đốc HTX Nông nghiệp Ân Tín, cho hay: HTX đang thực hiện 10 dịch vụ, gồm: Thủy lợi - thủy nông nội đồng, liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa giống, mua bán vật tư nông nghiệp, sản xuất gạo hữu cơ, chế biến gạo, thu gom rác thải sinh hoạt và bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng, mua bán điện nông thôn và xăng dầu, sản xuất gạch ngói bằng công nghệ Hoffman.

Nhờ đa dạng loại hình dịch vụ, sản xuất kinh doanh tốt, HTX Nông nghiệp Ân Tín tạo nhiều việc làm ổn định, nâng cao thu nhập cho xã viên, với doanh thu năm 2023 đạt hơn 29 tỷ đồng, trở thành điểm sáng phát triển kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh. Qua đó, giúp xã Ân Tín duy trì bền vững các tiêu chí NTM nâng cao.

HTX Nông nghiệp Ân Tín (xã Ân Tín, huyện Hoài Ân) hoạt động hiệu quả và theo đúng Luật HTX. Ảnh: TRỌNG LỢI

Cải thiện và nâng cao chất lượng tiêu chí

Tuy nhiên, một số xã đang gặp khó khăn trong việc hoàn thành tiêu chí số 13, đặc biệt là các xã thuộc huyện miền núi. Một trong những nguyên nhân là do còn nhiều HTX hoạt động yếu kém, chưa chủ động liên kết với DN, HTX khác để tiêu thụ sản phẩm.

Ông Hồ Vĩnh Thảo, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn (Sở NN&PTNT), nhìn nhận: Năm 2023, toàn tỉnh chỉ có 66/184 HTX được xếp loại tốt, khá theo Thông tư 01 ngày 19.2.2020 của Bộ KH&ĐT về hướng dẫn phân loại và đánh giá HTX. Hoạt động của HTX là tiền đề giúp các xã triển khai hiệu quả các tiêu chí khác, nhất là tiêu chí số 3 về thủy lợi - phòng chống thiên tai, tiêu chí số 10 về thu nhập và tiêu chí số 13. Tuy vậy, vẫn còn nhiều HTX hoạt động không hiệu quả, khiến nhiều địa phương lúng túng khi triển khai thực hiện tiêu chí số 13. 

Đơn cử, ở huyện Vân Canh, sau 2 xã đạt chuẩn NTM là Canh Vinh (năm 2020) và Canh Hiển (năm 2022), huyện dự tính chọn xã Canh Hòa hoặc Canh Thuận để đăng ký xây dựng xã đạt chuẩn NTM vào năm 2025. Tuy nhiên vẫn còn nhiều tiêu chí nằm ngoài khả năng của địa phương.

Ông Phan Văn Cường, Phó Chủ tịch UBND huyện Vân Canh, cho biết: Hai xã Canh Hòa và Canh Thuận còn khá nhiều tiêu chí chưa đạt, trong đó có tiêu chí thủy lợi, thu nhập, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều, tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn, đặc biệt là hình thức tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn. Để hoàn thành các tiêu chí này, đòi hỏi địa phương phải có vốn, kế hoạch triển khai khoa học, nhất là trong bối cảnh các HTX nông nghiệp ở địa phương hoạt động kém hiệu quả.

Ngay cả một số xã tuy đã đạt chuẩn NTM nâng cao nhưng khả năng tổ chức, duy trì các chỉ tiêu của tiêu chí số 13 vẫn còn chưa tốt. Trong đó, tình trạng thường gặp là HTX chưa đạt chỉ tiêu có hợp đồng liên kết theo chuỗi giá trị ổn định (tối thiểu 100 ha/vụ/năm); tỷ lệ sản phẩm chủ lực của xã được bán qua kênh thương mại điện tử; có triển khai quảng bá hình ảnh điểm du lịch của xã thông qua ứng dụng internet, mạng xã hội…

Ông Hồ Đắc Chương - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, Chánh Văn phòng Điều phối xây dựng NTM tỉnh, cho hay: Ngành nông nghiệp và chính quyền các địa phương cần tập trung triển khai hiệu quả các cơ chế, chính sách, khuyến khích DN đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động các HTX, tổ hợp tác; đẩy mạnh phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, hỗ trợ quảng bá, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm nông sản cho nông dân.

TRỌNG LỢI