Dự thảo Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi): Không nên bỏ quy định quyền làm đơn yêu cầu THADS

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều của Luật Thi hành án dân sự (THADS) năm 2008 đã được Kỳ họp thứ 7, Quốc hội Khóa XIII (tháng 5.2014) thảo luận, cho ý kiến những vấn đề cơ bản và định hướng những vấn đề sửa đổi. Một trong những vấn đề được Ban soạn thảo Luật tiếp thu và được đưa vào Dự thảo lần này là bỏ quy định về yêu cầu THADS.

Mục đích của việc bỏ quy định làm đơn yêu cầu THA là giảm thủ tục hành chính trong THA. - Trong ảnh: Đại diện gia đình bị hại trong một phiên tòa hình sự yêu cầu được bồi thường về mặt dân sự. Ảnh: THU HÀ

Mục đích của việc bỏ quy định này là giảm thủ tục hành chính trong thi hành án (THA). Người được THA không cần phải trực tiếp đến cơ quan THADS để làm đơn yêu cầu THA hoặc gửi đơn bằng đường bưu điện. Việc này giúp cho người được THA an tâm hơn khi không phải lo hết thời hiệu yêu cầu THA hoặc lo đơn yêu cầu THA của mình thất lạc nếu gửi qua bưu điện. Cơ quan THADS hàng ngày cũng không phải phân công người trực để tiếp nhận, hướng dẫn đương sự làm đơn yêu cầu THA.

Tuy nhiên, trên thực tế, nếu cơ quan THADS ra quyết định THA cho tất cả các bản án, quyết định mà không căn cứ vào yêu cầu của người được THA thì rất khó xử lý đối với những trường hợp người được THA không yêu cầu cơ quan THADS bảo vệ (thi hành) quyền lợi của họ trong bản án, quyết định của tòa án.

Theo quy định của Bộ luật Dân sự thì quyền tự thỏa thuận, tự định đoạt của đương sự được thực hiện ở bất cứ giai đoạn nào trong quan hệ dân sự. Vì vậy, sau khi có bản án, quyết định của tòa án, đương sự vẫn có quyền tự thỏa thuận, tự định đoạt về quyền, nghĩa vụ của mình đã được tòa án tuyên trong bản án, quyết định, như: cho nợ, xóa nợ, giảm, giãn nợ, hoãn, kéo dài việc thực hiện nghĩa vụ hoặc thỏa thuận các phương thức phù hợp để các bên tự thực hiện, không yêu cầu cơ quan THADS thi hành án.

Trong thực tế, đã có rất nhiều trường hợp sau khi xét xử, người được THA không yêu cầu THA vì mục đích khởi kiện không vì tiền mà vì danh dự. Thậm chí, một số trường hợp khác sau khi xét xử, người được THA đã thống nhất cho một phần hay toàn bộ số tiền mình đã khởi kiện cho người phải THA; hoặc có những thỏa thuận không cần cơ quan THADS thi hành.

Vì vậy, việc phải quy định thủ tục yêu cầu THA là cần thiết, nhằm kiểm tra lại ý chí và quyền tự định đoạt của người được THA trong giai đoạn THA.

Mặt khác, nếu bỏ quy định người được THA yêu cầu THA sẽ đồng nghĩa với việc cơ quan THADS phải chủ động ra quyết định THA đối với tất cả các khoản tiền, tài sản trong bản án, quyết định mà tòa án chuyển giao. Việc này là chưa tôn trọng quyền của đương sự, không ghi nhận đầy đủ ý chí, nguyện vọng của người được THA trong giai đoạn THADS; đồng thời buộc cơ quan THADS phải theo dõi các quyết định, phần quyết định tuy đã được ban hành nhưng đương sự không yêu cầu được THA, tạo nên lượng án tồn đọng ảo, gây khó cho cơ quan THADS.

CÔNG HOÀNG