Tăng quyền lợi của người tham gia bảo hiểm xã hội

So với Luật BHXH 2014, Luật BHXH (sửa đổi) có nhiều điểm mới nhân văn, tăng quyền, lợi ích của người tham gia, giải quyết được các vướng mắc từ thực tiễn trong thời gian qua.

Mở rộng quyền lợi người tham gia BHXH muộn

Là văn bản luật liên quan và tác động sâu rộng, mạnh mẽ đến đời sống của hàng triệu lao động và cả gia đình của họ, Luật BHXH (sửa đổi) nhận được sự quan tâm của dư luận. Một trong những nội dung được quan tâm nhất là việc giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu.

Khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 1.7.2025, người lao động đóng BHXH 15 năm được hưởng lương hưu. Quy định này nhằm tạo cơ hội cho những người tham gia muộn hoặc tham gia không liên tục có cơ hội tích lũy đủ 15 năm đóng (thay vì 20 năm như quy định hiện hành) để hưởng lương hưu hằng tháng thay vì phải nhận BHXH một lần.

Anh Nguyễn Hoàng Nguyên (34 tuổi, ở phường Thị Nại, TP Quy Nhơn) là người làm việc tự do trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Làm việc chủ yếu trên nền tảng internet, không chịu sự quản lý về mặt hành chính của người sử dụng lao động, suốt nhiều năm liền, anh Nguyên không tham gia BHXH.

“Khi còn trẻ, tôi không quan tâm đến BHXH, lương hưu. Cho đến khi tôi ứng tuyển thành công tại một DN trên địa bàn, được công ty tham gia BHXH thì tôi mới tìm hiểu hơn về chính sách. Tự thấy mình thuộc nhóm tham gia BHXH muộn, tôi rất mừng khi đọc thông tin về việc điều chỉnh điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu”, anh Nguyên chia sẻ.

Bên cạnh đó, Luật BHXH (sửa đổi) cũng quy định chế độ trợ cấp hưu trí xã hội trên cơ sở kế thừa và phát triển một phần từ quy định về trợ cấp xã hội hằng tháng đối với người cao tuổi. Công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên không có lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hằng tháng (trừ trường hợp khác theo quy định của Chính phủ) hoặc đối tượng là công dân Việt Nam từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và đáp ứng đủ điều kiện quy định thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do Ngân sách Nhà nước đảm bảo.

Luật BHXH (sửa đổi) có nhiều điểm mới nhân văn, tăng quyền, lợi ích của người lao động tham gia BHXH. - Trong ảnh: Người lao động làm việc tại Công ty CP May Phù Cát. Ảnh: A.P

Điều chỉnh quy định hưởng BHXH một lần

Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH có định hướng: “Có quy định phù hợp để giảm tình trạng hưởng BHXH một lần theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí, giảm quyền lợi nếu hưởng BHXH một lần”.

Thực hiện Nghị quyết, Luật BHXH (sửa đổi) đã có nhiều quy định theo hướng gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần.

Cụ thể, với người lao động có thời gian đóng BHXH trước ngày Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực thi hành, sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm, có nhu cầu thì được nhận BHXH một lần. Người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực trở đi sẽ không được nhận BHXH một lần theo điều kiện này. Chỉ giải quyết hưởng BHXH một lần trong các trường hợp: Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ năm đóng BHXH để hưởng lương hưu hoặc ra nước ngoài định cư hoặc đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, lao nặng, AIDS hoặc người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng.

Quy định này đã thể hiện lộ trình từng bước khắc phục được tình trạng hưởng BHXH một lần của thời gian qua; tiến tới tiếp cận theo tiêu chuẩn, thông lệ quốc tế, giúp người lao động được thụ hưởng tối đa các quyền lợi dài hạn khi họ đến tuổi nghỉ hưu, góp phần ổn định cuộc sống khi về già.

Chị Nguyễn Thị Loan, công nhân Công ty CP May Phù Cát, bày tỏ: Thời gian qua, rất nhiều công nhân truyền tin nhau, rủ nhau đi rút BHXH một lần vì sợ khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực sẽ không được rút BHXH một lần nữa. Luật đã phân tách rõ ràng hai nhóm đối tượng tham gia BHXH trước và sau thời điểm Luật có hiệu lực để giúp người lao động không hoang mang. Quy định mới sẽ giúp những người đang có ý định rút BHXH một lần cân nhắc nhiều hơn, hướng tới mục tiêu lương hưu khi về già, hết độ tuổi lao động.

AN PHƯƠNG