Lễ kỷ niệm 60 năm thành lập Trung tâm Vật lý lý thuyết quốc tế Abdus Salam
(BĐ) - Chiều 11.7, Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) tổ chức lễ kỷ niệm 60 năm thành lập Trung tâm Vật lý lý thuyết quốc tế Abdus Salam (ICTP). Đây là sự kiện nằm trong khuôn khổ Hội nghị Khoa học quốc tế PASCOS lần thứ 29.
ICTP là một Trung tâm nghiên cứu quốc tế về Vật lý và Toán học do nhà Vật lý lý thuyết đoạt giải Nobel năm 1979 - Abdus Salam khởi xướng thành lập năm 1964 tại Ý, nhằm thực hiện sứ mệnh cung cấp cho các nhà khoa học ở các nước đang phát triển những kỹ năng và cơ hội đào tạo liên tục cần thiết để họ say mê theo đuổi sự nghiệp khoa học lâu dài và hiệu quả. ICTP đã chứng tỏ là một lực lượng chính trong việc ngăn chặn sự chảy máu chất xám khoa học từ các nước đang phát triển.
ICTP hoạt động theo thỏa thuận ba bên giữa Chính phủ Ý, Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa (UNESCO), và cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA). ICTP thúc đẩy sự phát triển nghiên cứu tiên tiến và nghiên cứu trong khoa học Vật lý và Toán học, đặc biệt là trong sự hỗ trợ nghiên cứu xuất sắc ở các nước đang phát triển; xây dựng chương trình khoa học cấp cao có tính đến nhu cầu của các nước đang phát triển; cung cấp một diễn đàn quốc tế các mối liên hệ khoa học cho các nhà khoa học từ tất cả các nước. Từ đó, các nhà khoa học tiến hành nghiên cứu theo các tiêu chuẩn quốc tế cao nhất và duy trì một môi trường thuận lợi cho nghiên cứu khoa học cho toàn bộ cộng đồng ICTP.
Các hoạt động nghiên cứu và các sự kiện khoa học được thực hiện trong 6 phân ban khoa học, gồm: Vật lý năng lượng cao, Vật lý hạt - thiên văn và vũ trụ học; Vật lý chất rắn và Vật lý thống kê; Toán học; Vật lý hệ Trái đất; Vật lý ứng dụng; các lĩnh vực nghiên cứu mới. Ngoài nghiên cứu, các phân ban còn tiến hành tổ chức quanh năm các hội nghị, hội thảo, seminar và colloquiums trong lĩnh vực tương ứng của mình. ICTP thiết lập các giải thưởng nhằm tôn vinh và khuyến khích nghiên cứu cấp cao trong các lĩnh vực vật lý và toán học, như: Giải thưởng Dirac, giải thưởng ICTP, giải thưởng Ramanujan.
GS Trần Thanh Vân, Chủ tịch Hội Gặp gỡ Khoa học Việt Nam tặng hoa chúc mừng GS Atish Dabholkar, Giám đốc ICTP, trong lễ kỷ niệm 60 năm thành lập ICTP. Ảnh: ICISE
GS Trần Thanh Vân, Chủ tịch Hội Khoa học Gặp gỡ Việt Nam, cho biết: Trong giai đoạn 1970 - 2011 có 1123 nhà khoa học Việt Nam đến tham dự các hoạt động khoa học khác nhau tại ICTP, trong đó nữ chiếm khoảng 21% (trước năm 1982 chỉ có 6 người). Khoảng 70 nhà khoa học của Việt Nam là cộng tác viên của ICTP trong các giai đoạn khác nhau. Có thể nói ICTP đã tiếp sức giúp nhiều nhà khoa học của Việt Nam phát triển và duy trì sự nghiệp nghiên cứu khoa học của mình. Tổng số tiền ICTP chi hỗ trợ cho tất cả các hoạt động khoa học tham dự của Việt Nam là 1.922.500 Euro (1996 - 2011), trung bình trên 120.000 Euro/1 năm.
Nhiều đơn vị nghiên cứu của Việt Nam được tham gia chương trình liên kết của ICTP, trong đó, trường ĐH Quy Nhơn có 10 nhà khoa học trẻ thuộc khoa Toán và Thống kê đã từng được nhận học bổng học tập tại ICTP, trong đó có 2 phó giáo sư, 8 tiến sĩ đang tham gia tích cực và hiệu quả trong công tác giảng dạy, nghiên cứu, truyền bá tri thức đóng góp cho công tác đào tạo nhân lực chất lượng cao ở khu vực Nam Trung Bộ - Tây Nguyên và Việt Nam. Đến nay, có 10 nhà khoa học đạt giải Dirac đã đến ICISE tham dự các sự kiện khoa học.
Đến thời điểm hiện tại, Việt Nam có 3 nhà khoa học được tặng các giải thưởng của ICTP, gồm: PGS.TS Lê Hồng Vân; GS Đàm Thanh Sơn và TS.KH Phạm Hoàng Hiệp
GS Trần Thanh Vân chia sẻ: “Tôi đánh giá cao những đóng góp của ICTP cho cộng đồng khoa học Vật lý thế giới, đặc biệt là các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. ICISE hy vọng sẽ có những hợp tác chặt chẽ hơn với ICTP trong tương lai, để đóng góp nhiều hơn nữa cho sự phát triển khoa học nói chung và Vật lý nói riêng của Việt Nam, cũng như các nước trong khu vực Đông Nam Á”.
PGS, TS Lê Công Trình, Trưởng khoa Toán và thống kê, trường ĐH Quy Nhơn, nhìn nhận: “ICTP đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển Toán học của Việt Nam, đặc biệt là hỗ trợ rất lớn cho sự phát triển của Toán học ở trường ĐH Quy Nhơn. Với các chương trình Diploma trong lĩnh vực Toán học dành cho ứng viên có bằng thạc sĩ, chương trình associates dành cho các nhà nghiên cứu theo từng độ tuổi, các hội thảo quốc tế hàng năm, ICTP đã tài trợ kinh phí cho một bộ phận không nhỏ các giảng viên, nghiên cứu viên ngành Toán ở Việt Nam đến học tập, nghiên cứu, làm việc tại Trung tâm, qua đó góp phần đào tạo đội ngũ giảng viên/nghiên cứu viên Toán chất lượng cho Việt Nam.
GS Atish Dabholkar, Giám đốc ICTP, phát biểu trong lễ kỷ niệm 60 năm thành lập ICTP. Ảnh: ICISE
Phát biểu tại lễ kỷ niệm, GS Atish Dabholkar, Giám đốc ICTP, cho hay ông hy vọng các nhà khoa học trẻ Việt Nam sẽ ngày càng tự tin và phát triển hơn nữa trong công tác nghiên cứu khoa học. ICTP luôn sẵn sàng đồng hành và hỗ trợ…
TRỌNG LỢI