Ứng phó với sạt lở đất trong mùa mưa lũ: Chủ động sơ tán dân khỏi vùng ảnh hưởng

Khó khăn về vốn đầu tư khiến nhiều dự án tái định cư chưa triển khai đúng kế hoạch. Trong bối cảnh đó, chính quyền các địa phương đã chủ động xây dựng phương án sơ tán người dân sinh sống trong vùng có nguy cơ ảnh hưởng sạt lở đất đến nơi an toàn khi xảy ra thiên tai.

Theo Sở NN&PTNT, toàn tỉnh có 891 hộ đang sống trong vùng có nguy cơ chịu ảnh hưởng sạt lở đất cần phải sơ tán, tập trung chủ yếu ở các huyện: An Lão, Vĩnh Thạnh, Vân Canh, Hoài Ân, Phù Cát, Tuy Phước.

Vùng nguy cơ cao

Tại huyện An Lão, có 3 điểm dân cư nằm trong vùng nguy cơ cao chịu ảnh hưởng sạt lở đất, đá. Đó là các điểm dân cư nằm dưới chân núi Trà Cong (xã An Hòa), ở thôn 5, xã An Vinh và ở thôn 5, xã An Nghĩa. Ông Nguyễn Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã An Hòa, cho biết: Trong số 200 hộ sống trong vùng núi Trà Cong thì có 78 hộ thuộc diện nguy cơ cao chịu ảnh hưởng khi sạt lở đất, đá xảy ra.

Tương tự, huyện Vĩnh Thạnh có 2 khu vực có nguy cơ sạt lở núi cao ở thôn O3 và thôn Đăk Tra, xã Vĩnh Kim; 3 khu vực nguy cơ sạt lở ở thấp. Ông Đinh Cư, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Kim, cho hay: Qua rà soát, thôn O3 và khu dân cư gần suối Đăk Tra có 51 hộ đang sống trong vùng có nguy cơ sạt lở cao. Đến thời điểm này, xã đã lên phương án ứng phó, tổ chức di dời dân đến nơi an toàn khi có mưa lũ xảy ra theo phương châm “4 tại chỗ”.

Theo ông Nguyễn Ngọc Xuân, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Tuy Phước, huyện kiến nghị cơ quan chức năng của tỉnh rà soát, khảo sát và bổ sung 3 điểm có nguy cơ xảy ra sạt lở đất, đá thuộc địa bàn huyện Tuy Phước, gồm: Khu vực núi Kỳ Sơn thuộc xã Phước Thuận và Phước Sơn; khu vực núi Hóc Công, thôn Cảnh An 1, xã Phước Thành; khu vực núi Hòn Vồ thuộc thị trấn Diêu Trì và xã Phước An.

Dưới chân núi Kỳ Sơn, xã Phước Sơn, nhiều hộ gia đình có điều kiện sống khó khăn và mong muốn được nhà nước hỗ trợ để di dời đến nơi ở an toàn. Chị Trần Thị Mỹ Nữ, ở đội 5, thôn Kỳ Sơn, xã Phước Sơn, lo lắng: Mỗi khi có mưa lớn, nước từ đỉnh núi Kỳ Sơn chảy khá xiết, kéo theo đất đá, cây cối đổ xuống con đường bê tông cạnh nhà. Ban ngày có bất trắc gì còn thấy đường mà thoát thân, chứ buổi tối rất bất an. Biết vậy nhưng “lực bất tòng tâm” do điều kiện gia đình tôi còn khó khăn. Thời gian đến, chính quyền địa phương có chính sách hỗ trợ di dời đến nơi ở an toàn hơn, gia đình chúng tôi sẵn sàng di dời…

Huyện Phù Cát có 2 điểm sạt lở núi nguy hiểm, gồm: Khu vực núi Gành (xã Cát Minh) và núi Cấm (xã Cát Thành). Đây là những điểm đã từng xảy ra sạt lở đất, đá làm ảnh đến cuộc sống dân sinh. Để đảm bảo an toàn cho người dân, UBND huyện Phù Cát đã xây dựng phương án di dời, tái định cư nhưng công tác triển khai vẫn chưa rốt ráo. Khu vực núi Gành, đến nay, chính quyền địa phương đã bố trí di dời tái định cư cho 34 hộ, còn 66 hộ nằm trong vùng có nguy cơ cao chưa di dời. Khu vực núi Cấm, UBND tỉnh giao cho UBND huyện Phù Cát xây dựng hạ tầng tái định cư để bố trí di dời dân nhưng đến nay chưa thực hiện.

Khu vực núi Gành, xã Cát Minh (huyện Phù Cát) còn nhiều hộ sinh sống, có nguy cơ cao chịu ảnh hưởng bởi sạt lở đất, đá. Ảnh: T.LỢI

Khắc phục khó khăn, chủ động ứng phó

Dự báo tình hình mưa, bão, áp thấp nhiệt đới trong các tháng cuối năm tiếp tục diễn biến khó lường, đặc biệt từ tháng 8 đến tháng 10, dự báo khu vực Bình Định có khả năng chịu ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp ít nhất bởi 1 cơn bão. Nguy cơ cao xảy ra hiện tượng lũ quét, sạt lở đất vùng núi; ngập úng cục bộ ở vùng đất thấp, trũng.

Trong bối cảnh vốn đầu tư hạ tầng các khu tái định cư di dân vùng thiên tai có hạn, chưa kịp triển khai thì phương án di dời dân được xem là giải pháp phù hợp. Ông Đỗ Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện An Lão, cho hay: Huyện đã lập quy hoạch và xin chủ trương đầu tư hạ tầng khu tái định cư (giai đoạn 1), quy mô 11 ha ở thôn Vạn Khánh (xã An Hòa), nhằm tái định cư cho các hộ dân sinh sống trong vùng có nguy cơ cao chịu ảnh hưởng sạt lở đất núi Trà Cong. Tuy nhiên, do chưa có vốn, nên dự án này chưa triển khai, huyện cần tỉnh hỗ trợ kinh phí.

Tương tự, huyện Phù Cát cũng chưa thể đầu tư xây dựng hạ tầng dự án tái định cư Đức Phổ (giai đoạn 2) và núi Cấm, xã Cát Thành. Ông Phạm Dũng Luận, Phó Chủ tịch UBND huyện Phù Cát, cho biết: Huyện đã thành lập tổ công tác khảo sát, xây dựng phương án chi tiết về bồi thường, giải phóng mặt bằng để di dời khẩn cấp 64 hộ dân trong vùng sạt lở ở núi Cấm. Tuy nhiên, huyện đang gặp khó về kinh phí để thực hiện. Thời gian chờ đợi, huyện chỉ đạo các xã xây dựng phương án di dời dân khi có thiên tai xảy ra theo hình thức ở xen ghép với nhà dân có nhà cửa kiên cố và ở các điểm trường; đồng thời tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức về ứng phó với thiên tai, chủ động dự trữ lương thực, nước uống, thuốc men… khi có bão lũ diễn ra.   

Đối với khu vực dân cư nằm gần chân núi Kỳ Sơn, Hòn Vồ, Hóc Công, UBND huyện Tuy Phước cũng chỉ đạo các xã theo dõi, giám sát và chủ động sơ tán dân ở dọc núi khi có mưa lớn xảy ra theo hình thức xen ghép.

Nhiều ngôi nhà “treo lơ lửng” dưới chân núi Kỳ Sơn, xã Phước Sơn (huyện Tuy Phước). Ảnh: T.LỢI

Tại cuộc họp về công tác phòng chống thiên tai mới đây, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh yêu cầu Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự cấp huyện, cấp xã tổ chức xây dựng, cập nhật phương án ứng phó với thiên tai năm 2024; củng cố và nâng cao năng lực cho lực lượng xung kích phòng chống thiên tai cấp xã. Tổ chức rà soát, kiểm tra các khu dân cư, trường học, cơ sở y tế, trụ sở cơ quan ven sông suối, ven biển, khu vực sườn dốc… nhằm kịp thời lập phương án di dời các hộ dân ra khỏi khu vực bị sạt lở đất và vùng có nguy cơ cao. Thực hiện cắm biển cảnh báo tại các khu vực sạt lở đất, ngập sâu; đồng thời có phương án hỗ trợ tái định cư, ổn định đời sống cho các hộ phải di dời. 

TRỌNG LỢI