Phế tích tháp Đại Hữu có niên đại khoảng giữa thế kỷ XIII
(BĐ) - Sáng 31.7, Sở VH&TT phối hợp với Viện khảo cổ học Việt Nam tổ chức báo cáo sơ bộ kết quả khai quật khảo cổ đợt 2 phế tích tháp Đại Hữu (thôn Chánh Mẫn, xã Cát Nhơn, huyện Phù Cát). Chủ trì buổi báo cáo có TS Phạm Văn Triệu, Phó trưởng Phòng Khảo cổ học lịch sử (Viện Khảo cổ học Việt Nam); Phó Giám đốc Sở VH&TT Huỳnh Văn Lợi; Giám đốc Bảo tàng tỉnh Bùi Tĩnh.
Quá trình khai quật phát hiện các mảnh gốm gia dụng có niên đại khoảng thế kỷ XVII - XVIII. Ảnh: K.VY
Phế tích tháp Đại Hữu được Bộ VH-TT&DL cấp phép cho Bảo tàng tỉnh Bình Định phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam khai quật khảo cổ đợt 2, diễn ra từ tháng 5 - 7.2024, với diện tích khai quật 300 m2. Cuộc khai quật đợt 2 nhằm làm rõ thêm tổng thể mặt bằng kiến trúc tháp thông qua vật liệu kiến trúc, nghệ thuật điêu khắc và những hiện vật liên quan của tháp Đại Hữu trong tổng thể các di tích văn hóa Champa trên địa bàn tỉnh và có kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị lịch sử, văn hóa của phế tích này.
Theo thống kê, tổng số lượng hiện vật thu được trong đợt khai quật phế tích tháp Đại Hữu lần thứ 2 là 678 hiện vật. Ảnh: K.VY
Qua kết quả của 2 đợt khai quật cho thấy, phế tích tháp Đại Hữu có bình đồ hình vuông với thân tháp là 9,8m x 9,8m; lòng tháp là 3,8m x 3,8m; phần nền móng chân đế tháp là 12,7m x 12,7m. Tháp có cửa ra vào tại hướng Đông, phần tiền sảnh dài 6,42m. Đây là dấu vết của một kiến trúc tháp Champa có quy mô lớn của vùng đất Vijaya trong lịch sử.
Quá trình khai quật cũng phát hiện được 156 hiện vật đá với nhiều loại hình, kích thước khác nhau. Về chất liệu đá, có ba loại là đá cát kết, đá hoa cương và đá ong. Những hiện vật có trang trí được tạc trên đá cát kết, gồm: Bệ thờ, mảnh minh văn, lá nhĩ đá, đá trang trí điểm góc, phù điêu trang trí hình người… Ngoài ra, còn có nhiều hiện vật chất liệu đất nung, như: Gạch, gốm trang trí điểm góc, ngói mũi lá, phù điêu hình động vật, đồ gốm gia dụng…
Hiện vật điêu khắc thể hiện đề tài liên quan đến con người, mang nội dung tôn giáo và đời sống của người Champa. Ảnh: K.VY
Từ những di tích và di vật, so sánh với kiến trúc tháp Champa đã được khai quật nghiên cứu, kết hợp bia ký đã được phát hiện từ trước đến nay, các chuyên gia khảo cổ học nhận định có khả năng phế tích tháp Đại Hữu có niên đại khoảng giữa thế kỷ XIII.
Tại buổi báo cáo sơ bộ, các chuyên gia khảo cổ học, nhà nghiên cứu văn hóa, ngành chức năng, ngành văn hóa huyện Phù Cát, UBND xã Cát Nhơn đã trao đổi và đưa ra những kiến nghị, phương án bảo tồn, phát huy giá trị di tích đã xuất lộ, đề xuất việc tiếp tục khai quật, nghiên cứu tổng thể rõ hơn về khu di tích…
KIỀU VY