Tri ân thế hệ nghệ sĩ tuồng đi trước
Đầu tháng 9.2014, Phòng Nghiên cứu nghệ thuật của Nhà hát tuồng Đào Tấn cho ra mắt sách “Nhớ về các Thầy Tuồng”. Đây thật sự là công trình có ý nghĩa không chỉ với những người đang ngày đêm gắn bó với ánh đèn sân khấu tuồng.
Tiền thân của Nhà hát tuồng Đào Tấn là Đoàn tuồng Liên khu V, được thành lập tháng 6.1952. Trong suốt chặng đường hơn 60 năm xây dựng và phát triển, Nhà hát được xác tín là một trong những cánh chim đầu đàn của ngành kịch hát sân khấu truyền thống mang tầm vóc quốc gia.
NSƯT Nguyễn Gia Thiện, Phó Giám đốc phụ trách Nhà hát tuồng Đào Tấn, khẳng định: “Làm nên tầm vóc và vị thế của Nhà hát tuồng Đào Tấn hôm nay có sự đóng góp lớn lao của nhiều thế hệ nghệ sĩ. Trong đó có những người mà tên tuổi và tài năng đã để lại ảnh hưởng lớn đến hậu thế trên các lĩnh vực sáng tạo, biểu diễn và đào tạo đội ngũ kế thừa. Tài năng và nhân cách của họ đã được bạn nghề, học trò và khán giả thật sự kính trọng, tôn vinh là Thầy Tuồng”.
Cuốn sách “Nhớ về các Thầy Tuồng” giới thiệu chân dung của 13 nghệ sĩ tuồng, bên cạnh tác gia Tống Phước Phổ là 7 nghệ sĩ nhân dân (Phạm Chương, Nguyễn Nho Túy, Nguyễn Lai, Ngô Thị Liễu, Võ Sĩ Thừa, Trương Thị Minh Đức, Đinh Quả) cùng 5 nghệ sĩ ưu tú (Dương Long Căn, Văn Bá Anh, Lưu Hạnh, Hoàng Chinh, Tư Cá).
“Cuốn sách được ra mắt thể hiện tấm lòng tri ân của thế hệ nghệ sĩ hôm nay đối với người đi trước. Tuy vậy, do hạn hẹp về thời gian thực hiện và khó khăn trong việc tìm kiếm tư liệu, chúng tôi chỉ giới thiệu một số nghệ sĩ tuồng quá cố tiêu biểu nhất trong giai đoạn 1930-2000, đã có nhiều đóng góp to lớn vào sự lớn mạnh của Đoàn tuồng Liên khu V đến Nhà hát tuồng Đào Tấn hôm nay”, ông Nguyễn Trọng Quỳnh, Trưởng phòng Nghiên cứu nghệ thuật, chia sẻ.
Điều đáng chú ý, ngoài những thông tin cụ thể về cuộc đời và sự nghiệp, cuốn sách còn đưa ra những nhận định xác đáng về nhân cách và thế mạnh riêng, đóng góp của từng nghệ sĩ, giúp người đọc có cái nhìn toàn diện, thấu đáo. Chẳng hạn, với tác gia Tống Phước Phổ, “gần cả cuộc đời, ông luôn xem đoàn hát là nhà, tất cả nghệ sĩ là những người ruột thịt. Và nhiều nghệ sĩ cũng đã xem Tống Phước Phổ là một người ông, một người cha, một người thầy chí tình chí nghĩa, là một tấm gương sáng về lòng yêu nghề, về tinh thần lao động nghệ thuật, về nhân cách và cuộc sống giản dị, thanh cao”.
Hay những đúc kết về tài năng nổi trội của NSƯT Hoàng Chinh: “Là người giỏi Hán văn nên NSƯT Hoàng Chinh thường phân tích kỹ lưỡng ngữ nghĩa từng câu, từng chữ cũng như bối cảnh lịch sử của câu hát hay vở diễn mỗi khi dạy nghề để học trò nắm vững kiến thức và vận dụng, bởi ông quan niệm: “phi văn học bất thành nghệ thuật”… Điểm nổi bật nhất trong nghệ thuật biểu diễn của NSƯT Hoàng Chinh là hát đúng từ lý, đúng ngữ khí, ngữ điệu, cộng với làn hơi tuy không vang nhưng ấm và rất bền, tạo nên sức truyền cảm lớn lao trong từng câu hát. Bạn nghề nể phục và thường gọi ông là “Chinh hát chữ””.
“Nhớ về các Thầy Tuồng” cho lớp nghệ sĩ trẻ hôm nay những hình dung sâu sắc hơn về con người và sự nghiệp của thế hệ cha anh đi trước, lấy đó làm động lực để tiếp tục luyện rèn, cống hiến. Bên cạnh đó, cuốn sách còn là một nguồn tư liệu quý cho những khán giả, sinh viên, nhà nghiên cứu trong quá trình tìm hiểu, nghiên cứu về một loại hình nghệ thuật truyền thống đặc sắc của mảnh đất Bình Định.
KHẢI THƯ
Kính gởi Báo Bình Định Tôi đang ở TP Cần Thơ. Xin quý báo cho biết nơi nào bán quyển "Nhớ về các Thầy Tuồng" giới thiệu giúp tôi. Chân thành cám ơn quý báo. Trần Kim Hải