Nước uống đóng chai: Khó nhận biết chất lượng sản phẩm
Thời gian qua, các loại sản phẩm nước uống đóng chai sản xuất trong nước “trăm hoa đua nở” và cạnh tranh quyết liệt trên thị trường. Với cả “rừng” sản phẩm có giá “thượng vàng hạ cám”, người tiêu dùng (NTD) rất khó nhận biết để mua được sản phẩm có chất lượng thực sự.
Theo thống kê của Sở Y tế - đơn vị cấp giấy phép sản xuất nước uống đóng chai và quản lý hoạt động các cơ sở này, trên địa bàn tỉnh hiện có 81 cơ sở sản xuất nước uống đóng chai và 1 cơ sở sản xuất nước khoáng. Riêng trong năm 2014 đến nay đã tăng thêm 10 cơ sở sản xuất nước uống đóng chai mới. Đa số các nhãn hiệu đã được Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) trực thuộc Sở Y tế cấp chứng nhận công bố hợp quy.
Vô số nhãn hiệu sản phẩm
Nước uống đóng chai, đóng bình đã trở thành mặt hàng thiết yếu tại cơ quan, nơi công cộng, hộ gia đình. Những bình nước từ 5 đến 20 lít còn có mặt ở những vùng nông thôn, miền núi... Mặt hàng này được ưa chuộng đến vậy là do giá cả vừa túi tiền mọi nhà, đỡ mất thời gian và đỡ tốn kém so với dùng gas hoặc điện để nấu nước.
Nhu cầu tiêu dùng đa dạng nên các thương hiệu nước uống đóng chai lớn, nhỏ cùng song song tồn tại. Chỉ tính riêng số cơ sở sản xuất trong tỉnh đã rất nhiều, nên nước uống đóng chai có rất nhiều nhãn hiệu; có nhiều sản phẩm được đóng thùng rất bắt mắt, có đầy đủ tem, nhãn; giá bán phổ biến từ 10.000 đến 12.000 đồng/bình 20 lít; chai nhỏ từ 2.500 đến 5.000 đồng; nước khoáng 8.000 đ/chai nhỏ, 30.000 đến 34.000 đồng/bình 20 lít.
Ông Lê Quang Tùng, Trưởng Phòng Kinh doanh của Công ty cổ phần Nước khoáng Quy Nhơn, cho biết: “Sản lượng hàng năm của công ty khoảng 30 triệu lít/năm. Riêng 9 tháng đầu năm nay, sản lượng đã tăng 30% so với cùng kỳ năm ngoái. Chúng tôi đang tiến hành lắp đặt 2 dàn máy tại nhà máy mới xây dựng ở khu vực Long Mỹ, rộng 2 ha. Dự kiến trong tháng 10 tới, nhà máy này sẽ đi vào hoạt động. Bên cạnh đó, công ty cũng đang có kế hoạch mở rộng thị trường đến đối tượng NTD có thu nhập thấp”.
Nhằm tăng tính cạnh tranh, các cơ sở sản xuất nước uống đóng chai luôn tìm cách hạ giá bán và tăng chất lượng phục vụ. Nhà có 10 người, bình quân 3-4 ngày nhà chị Hoa ở phường Thị Nại (TP Quy Nhơn) dùng hết một bình nước 20 lít. Biết tính chị cẩn thận, từ một lần chị tỏ ra không vừa ý với chiếc thùng hơi cũ, đại lý luôn ưu tiên chở đến nhà chị thùng nước mới. Còn nhóm nữ sinh viên Trường Cao đẳng Bình Định thấy tiền quỹ chi cho việc nước uống bị thâm hụt, đã đề nghị cơ sở và được giảm 2.000 đồng/thùng 20 lít. Một số cơ sở sản xuất còn chấp nhận để khách hàng đem can, thùng đến mua nước về uống với giá 5.000-7.000 đồng/can 20 lít.
Có yên tâm với chất lượng?
Thực tế, có không ít đại lý phân phối nhận hàng về bán nhưng chưa từng đến nơi sản xuất và không chắc chắn chất lượng có đúng như quảng cáo không. Chủ một đại lý nước uống đóng chai trên đường Nguyễn Thái Học bộc bạch: “Các cơ sở sản xuất đua nhau mọc lên, cạnh tranh nhau. Họ đưa số điện thoại, mình cần bao nhiêu gọi họ chở đến, chứ còn đến tìm hiểu nơi sản xuất thì thật sự tôi không có thời gian”.
Đa số cơ sở sản xuất nước uống đóng chai trong tỉnh có quy mô vừa và nhỏ, một số mang tính chất hộ gia đình. Về cơ bản, các cơ sở đều có đầy đủ hồ sơ pháp lý và tuân thủ các quy định của Nhà nước, cụ thể là thực hiện nghiêm chỉnh Luật An toàn thực phẩm. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ sở đầu tư trang thiết bị, dây chuyền công nghệ tương đối đạt yêu cầu, vẫn còn những cơ sở chưa đáp ứng được điều kiện theo quy định.
Từ đầu năm đến nay, các đoàn liên ngành đã kiểm tra 45 cơ sở sản xuất nước uống đóng chai, xử lý 14 cơ sở với tổng số tiền phạt 24,8 triệu đồng. Bà Trần Thị Ánh Hồng, Chi cục trưởng Chi cục VSATTP, cho biết: “Những tồn tại chủ yếu tại các cơ sở sản xuất nước uống đóng chai như vệ sinh cơ sở, vệ sinh dụng cụ chứa đựng, kiểm tra vệ sinh cột lọc… chưa thường xuyên; chủ cơ sở và người trực tiếp sản xuất có kiến thức và thực hành tốt về VSATTP còn hạn chế”.
So với nước (là nước máy hoặc nước giếng qua xử lý), nước khoáng bao hàm những khoáng chất và các yếu tố vi lượng cần thiết cho sức khỏe, vì vậy giá bán bao giờ cũng cao hơn. Nhưng ngay cả khi đã bỏ nhiều tiền hơn, NTD chưa chắc đã dùng được loại nước tốt. Ông Lê Quang Tùng tỏ ra bức xúc khi cho biết, thời gian qua công ty của ông đã phát hiện có cơ sở lấy thùng nước khoáng Life chiết nước vào rồi bán với giá cao.
Để bảo vệ sức khoẻ NTD, các ngành chức năng cần tăng cường công tác quản lý, kiểm tra chặt chẽ hơn nữa hoạt động của các cơ sở sản xuất nước uống đóng chai. Bác sĩ Trần Thị Ánh Hồng khuyên: Mỗi người dân hãy là một NTD thông thái, biết lựa chọn các sản phẩm có nhãn hiệu, có số công bố hợp quy rõ ràng, có chất lượng, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, nhất định đừng chấp nhận sử dụng các sản phẩm không đảm bảo chất lượng.
HỒNG TÚ