Hệ thống thư viện trên địa bàn tỉnh: Nỗ lực phục vụ nhu cầu bạn đọc
Những năm qua, dù còn nhiều khó khăn nhưng các thư viện trên địa bàn tỉnh đã nỗ lực phục vụ nhu cầu đọc sách, báo của cán bộ và nhân dân. Đến nay, hệ thống thư viện phát triển đến nhiều địa phương, đơn vị, góp phần nâng cao đời sống văn hóa cho nhân dân.
1. Thư viện tỉnh nói riêng và hệ thống thư viện công cộng của tỉnh nói chung thường xuyên bổ sung sách mới phong phú và chất lượng, phục vụ bạn đọc hiệu quả hơn. Ông Võ Văn Nhiếng, Giám đốc Thư viện tỉnh, cho biết: “Từ năm 2004 đến nay, Thư viện tỉnh bổ sung 106.141 bản sách, nâng tổng số vốn sách hiện có là 322.834 bản, cùng 170 loại báo và tạp chí, 3.290 đĩa CD-ROM, 114 bản đồ. Chúng tôi cũng đã xây dựng cơ sở dữ liệu địa chí Bình Định, mua quyền truy cập cơ sở dữ liệu Proquest Central quốc tế. Xây dựng kho sách lưu động với trên 39.599 bản sách luân chuyển cho cơ sở. Hiện tại, đã cấp 30.077 thẻ bạn đọc, phục vụ 2,75 triệu lượt người…”.
Thư viện tỉnh đã phối hợp xây dựng 6 thư viện và 3 tủ sách cho các đồn biên phòng trên địa bàn tỉnh, với tổng cộng 9.900 bản sách, 123 loại báo và tạp chí. Có 9 cán bộ, chiến sĩ đang kiêm nhiệm phụ trách thư viện đồn biên phòng được Thư viện tỉnh tập huấn về nghiệp vụ. Nhờ đó, thư viện các đồn biên phòng đã phục vụ hiệu quả cho bộ đội, nông dân, ngư dân ở quanh vùng. Hội Nông dân tỉnh và Thư viện tỉnh đã phối hợp triển khai xây dựng 1 thư viện và 34 phòng đọc sách của Hội Nông dân cơ sở với tổng vốn sách 7.000 bản. Nguồn báo, tạp chí của các thư viện và phòng đọc sách này do Hội Nông dân các xã cung cấp, cử cán bộ phụ trách (có định xuất lương đảm nhiệm) để phục vụ đối tượng bạn đọc chính là nông dân.
Việc đầu tư xây dựng thư viện trường học đã có nhiều chuyển biến tích cực. Theo thống kê của Sở GD&ĐT, hiện tất cả 434 trường Tiểu học, THCS, THPT trên địa bàn tỉnh đều đã có thư viện. Trong số này có 384 thư viện trường học (chiếm tỉ lệ 88,5%) đạt chuẩn theo quy định của Bộ GD&ĐT. Ông Cao Văn Bình, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT, cho biết: “Số lượng thư viện trường học ngày càng tăng đã đảm bảo thực hiện nhiệm vụ cung cấp cho giáo viên, học sinh đầy đủ các loại sách giáo khoa, sách tham khảo, sách nghiệp vụ và các loại tài liệu, báo chí phục vụ cho công tác giảng dạy, học tập, bổ sung kiến thức các bộ môn. Hằng năm, các thư viện trường học còn tổ chức cuộc thi học sinh kể chuyện theo sách...”.
2. Mặc dù có nhiều nỗ lực tích cực nhưng thực trạng lượng bạn đọc ở các thư viện có chiều hướng suy giảm là điều đáng lo. Nhiều ý kiến cho rằng văn hóa đọc của giới trẻ đang đi xuống, bị lấn át bởi văn hóa nghe nhìn, sự phát triển mạnh mẽ của mạng thông tin toàn cầu internet.
Ông Võ Văn Nhiếng nhìn nhận: “Văn hóa đọc không bị xuống cấp hay suy giảm mà đang chuyển dịch về hình thức đọc từ tài liệu in sang tài liệu điện tử. Mạng internet là một xa lộ thông tin khổng lồ, có rất nhiều cơ sở dữ liệu toàn văn, bao gồm các công trình khoa học trên toàn thế giới. Tuy nhiên, tài liệu ở đây chủ yếu là ngoại văn và muốn đọc được phải tốn rất nhiều chi phí. Điều đó lí giải vì sao hiện nay, nhóm bạn đọc báo, tạp chí, khoa học thường thức đến với thư viện bị giảm sút, trong khi nhóm bạn đọc thực sự đến để học tập và nghiên cứu vẫn giữ vững”.
Từ năm 2005, Thư viện tỉnh đã tham mưu cho Sở Văn hóa - Thông tin (nay là Sở VH-TT&DL) tổ chức “Hội thảo chuyên đề về thư viện cấp cơ sở”. Trên cơ sở kết quả Hội thảo, UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 27 chỉ đạo về việc tăng cường đầu tư cho mạng lưới thư viện cơ sở trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, hiện tình hình hoạt động của các thư viện cơ sở không mấy khởi sắc. Nguyên nhân chính là chưa giải quyết được chế độ lương hay phụ cấp cho cán bộ phụ trách thư viện. Pháp lệnh Thư viện và Nghị định 72 của Chính phủ có đề cập về đầu tư cho thư viện cấp xã, nhưng lại chưa được cụ thể hóa về chế độ cho cán bộ thư viện cấp xã.
Thư viện trường học nhìn một cách tổng thể vẫn còn không ít bất cập và thiếu đồng bộ, nhất là ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa. Nhiều thư viện trường học có phòng đọc còn chật hẹp, chưa số hóa các khâu hoạt động. Kinh phí đầu tư hằng năm cho thư viện trường học còn quá ít so với yêu cầu hoạt động. “Những bất cập đã làm cho thư viện trường học đang dần lạc hậu, chưa ngang tầm với phát triển giáo dục, cũng như sự phát triển kinh tế - xã hội trong các vùng, miền của tỉnh. Ngành GD&ĐT rất cần sự hỗ trợ, quan tâm hơn nữa của các cơ quan chức năng để đầu tư xây dựng hệ thống thư viện trường học tốt hơn trong thời gian tới”, ông Cao Văn Bình cho biết thêm.
HOÀI THU