Thực hiện cánh đồng mẫu lớn ở Phù Cát: Được và chưa được
2 năm qua (2013-2014), huyện Phù Cát triển khai thực hiện 57 cánh đồng mẫu lớn (CĐML) với tổng diện tích trên 3.300 ha, chủ yếu sản xuất lúa và đậu phụng. Kết quả của CĐML rất khả quan, song cũng còn một số hạn chế cần khắc phục.
Hiệu quả thiết thực
Theo nhận xét của bà con nông dân, sản xuất theo mô hình CĐML có nhiều kết quả tích cực. Nông dân tham gia mô hình được hướng dẫn kỹ thuật xuống giống, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh đồng loạt..., nên năng suất và hiệu quả sản xuất cao hơn hẳn so với trước. Áp dụng “3 cùng” (cùng giống, cùng cánh đồng, cùng thời gian) trong mô hình CĐML giúp cho việc điều tiết nước tưới và chăm sóc được thuận lợi, lúa chín tập trung nên có thể ứng dụng cơ giới hóa trong thu hoạch, giảm chi phí nhân công. Áp dụng quy trình 3 giảm 3 tăng, cây lúa sinh trưởng đồng đều, sâu bệnh được khống chế, năng suất cao hơn ruộng ngoài mô hình. Qua tính toán, thu nhập từ CĐML cao hơn so với ngoài mô hình từ 4 triệu đến 12 triệu đồng/ha đối với cây lúa, từ 11-12 triệu đồng/ha đối với cây đậu phụng.
Sản xuất CĐML áp dụng bón phân hợp lý, giảm phân đạm gây ô nhiễm môi trường và tồn dư trong nông sản, ít sâu bệnh, nên giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Mục tiêu lâu dài của CĐML là từng bước hình thành những vùng sản xuất chuyên canh, tạo ra sản phẩm hàng hóa tập trung, với sản lượng lớn và gắn kết 4 nhà - Nhà nước, nhà khoa học, nhà nông và doanh nghiệp (DN) - từ khâu sản xuất đến tiêu thụ và chế biến sản phẩm. Hiệu quả rõ rệt nhất của mô hình này là giúp người nông dân tiếp cận và áp dụng được tiến bộ KHKT vào sản xuất, tạo ra sản phẩm chất lượng cao.
Ông Phan Sĩ Hùng, Phó Phòng NN-PTNT huyện Phù Cát, cho biết: Với kết quả bước đầu của các CĐML, trong năm 2015 huyện Phù Cát sẽ nhân rộng CĐML tại các vùng có diện tích sản xuất lúa, đậu phụng, bắp lai, mì cao sản. Mặt khác, huyện Phù Cát có diện tích lúa gieo khô hiệu quả thấp khá lớn, huyện sẽ tiếp tục mở rộng CĐML ra các xã có diện tích lúa gieo khô nhiều, nhằm tăng hiệu quả kinh tế trong sản xuất và tăng thu nhập cho nông dân.
Một số hạn chế
Bên cạnh những thành công, việc thực hiện CĐML ở Phù Cát vẫn còn những hạn chế cần khắc phục triệt để hơn. Trước hết là quy mô và hiệu quả của CĐML chưa tương xứng so với mục tiêu đề ra. Hầu hết ruộng đồng trên địa bàn huyện địa hình không bằng phẳng, khó dồn điền đổi thửa; các thửa ruộng đều nhỏ, manh mún; thửa lớn nhất cũng chỉ có 3 sào (1.500 m2), gây khó khăn trong việc sản xuất đồng loạt, tập trung, cũng như áp dụng cơ giới hóa vào canh tác.
Đặc biệt, trong sản xuất CĐML ở Phù Cát, mối liên kết giữa 4 nhà còn thiếu bền vững, chưa đồng bộ; vai trò của DN trong việc gắn nông dân với thị trường, cung cấp đầu vào, tiêu thụ sản phẩm đầu ra đến nay còn mờ nhạt, chưa có giải pháp hữu hiệu. Chưa có DN nào đủ mạnh để có thể ký kết hợp đồng ràng buộc trách nhiệm thu mua sản phẩm cho nông dân. Do vậy, nhà nông tham gia CĐML chưa nhận được hỗ trợ đáng kể về vốn, phân bón, cây giống, KHKT, tiêu thụ sản phẩm... từ “3 nhà” còn lại.
Để thực hiện CĐML thật sự đạt hiệu quả cao, thời gian tới huyện Phù Cát cần có sự tương tác hợp lý để thu hút các DN hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp (như sản xuất phân bón, giống, thuốc bảo vệ thực vật, chế biến nông sản…) tham gia, hỗ trợ tích cực cho nông dân từ đầu vào đến đầu ra và tiêu thụ sản phẩm; góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho nông dân, tăng hiệu quả xây dựng nông thôn mới ở địa phương.
THẾ HÀ