Thí điểm ứng dụng nhật ký khai thác điện tử: Nhiều tiện lợi cho ngư dân và cơ quan quản lý

Là một trong những địa phương đầu tiên của cả nước được Cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) chọn thí điểm ứng dụng nhật ký khai thác thủy sản điện tử, thời gian qua, tỉnh Bình Ðịnh đã tạo nhiều điều kiện thuận lợi để ngư dân tiếp cận, làm quen, góp phần quan trọng vào nỗ lực gỡ “thẻ vàng” xuất khẩu thủy sản của EU. 

Theo Luật Thủy sản 2017 và các giải pháp khắc phục “thẻ vàng” thủy sản mà Ủy ban châu Âu (EC) khuyến nghị về chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), việc ghi và nộp nhật ký khai thác là một quy định bắt buộc đối với tàu cá dài từ 12 m trở lên. Đây còn là cơ sở để ngành chức năng xem xét thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển thủy sản theo Quyết định 48 của Thủ tướng Chính phủ, đồng thời được coi là một giải pháp quan trọng để truy xuất nguồn gốc thủy sản, ngăn chặn tình trạng tàu cá xâm phạm vùng biển nước ngoài.  

Tiện lợi hơn

Từ tháng 3 - 8.2024, Công ty Công nghệ SmartRF Việt Nam (Hà Nội), đơn vị trúng thầu thí điểm ứng dụng hệ thống nhật ký khai thác điện tử (NKKTĐT) trên tàu khai thác xa bờ của tỉnh, đã lắp đặt thiết bị cho 100 tàu cá. Đồng thời, từ tháng 6 - 8.2024, Công ty CP Viễn thông Năng lượng TCOMIE (TP Hồ Chí Minh) đăng ký thực hiện thí điểm NKKTĐT thuộc hệ thống “Hải trình tàu thuyền” cho 36 tàu cá. Năm 2023, Công ty TNHH Hiệp lực phát triển Việt (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) cũng đã đăng ký tổ chức lắp đặt và triển khai vận hành thử nghiệm hệ thống này trên 30 tàu cá ở TX Hoài Nhơn.

Ngày càng nhiều chủ tàu cá trẻ tuổi quan tâm, tìm hiểu về nhật ký khai thác điện tử. Ảnh: N.T

Kết quả khảo sát ý kiến một số chủ tàu cá, thuyền trưởng, đa số khẳng định “dùng phần mềm NKKTĐT sướng hơn viết tay”. Chủ tàu cá BĐ-96214-TS (TX Hoài Nhơn) Huỳnh Văn Đồ cho biết, phần mềm anh sử dụng được cài sẵn trên điện thoại di động, mặc định mọi thông tin liên quan đến chiếc tàu, tên tất cả cảng trong nước, tên các loài cá. “Chỉ phải nhập số liệu đánh bắt được vào ô “Sản lượng” của bảng biểu, còn lại hầu như chỉ nhấp lệnh và chọn thông tin đúng. Nỗi lo lâu nay về viết nhầm tọa độ, vị trí cũng không còn, vì phần mềm đã tự động làm việc này”, anh Đồ cho hay.

Không chỉ thế hệ chủ tàu cá 9X như anh Đồ mà các chủ tàu đã 60 tuổi trở lên như ông Nguyễn Văn Tý (phường Tam Quan Bắc, TX Hoài Nhơn) cũng thừa nhận tiện ích của NKKTĐT, dù đôi lúc lóng ngóng, bấm nhầm lệnh khiến ông phải điều chỉnh.

Khuyến khích thực hiện

Tiện ích NKKTĐT mang lại so với việc viết nhật ký bằng tay đang thuyết phục ngày càng nhiều ngư dân trẻ tuổi quan tâm, tìm hiểu.

Sau gần 1 năm sử dụng nhật ký khá suôn sẻ, chủ tàu cá BĐ-98509-TS (TX Hoài Nhơn) Nguyễn Thành Ân thường xuyên tiếp chủ tàu, thuyền trưởng khác đến hỏi thăm về thiết bị, cách sử dụng, khó khăn, khắc phục thế nào…

Anh Ân cho rằng, rào cản lớn của việc này không phải là việc phải mua thiết bị hay dùng thế nào mà ở tư duy về sự thay đổi của ngư dân. “Ngư dân nghe máy móc điện tử lập tức ngại ngần bởi lo ngại giữa biển khơi, nếu trục trặc thì biết làm sao. Liệu thiết bị này có làm nhiễu thiết bị khác không? Rồi một số ít chủ tàu lớn tuổi, biết khó làm tốt nhưng không tin tưởng giao cho lớp trẻ. Ngay cả tôi, dù thuộc thế hệ 8X nhưng lúc đầu đồng ý dùng là do nể nang người quen làm trong công ty chứ lòng chưa muốn”, anh Ân thừa nhận.

Theo đánh giá của Sở NN&PTNT, việc ghi NKKTĐT rất thuận tiện cho ngư dân, giúp tiết kiệm thời gian so với ghi bằng tay trên giấy và có thể truy xuất khi cần thiết. NKKTĐT giúp đảm bảo chứng minh các tàu cá tuân thủ các quy định về vùng khai thác, loại thủy sản được phép đánh bắt, góp phần giảm thiểu tình trạng khai thác trái phép hay tại các vùng cấm. Việc sử dụng NKKTĐT giúp cơ quan quản lý nắm bắt chính xác sản lượng khai thác của từng tàu và phục vụ cho công tác thu thập, tổng hợp số liệu kịp thời để báo cáo, thực hiện tốt công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, đáp ứng yêu cầu về khuyến nghị của EC về chống khai thác IUU, góp phần tháo gỡ “thẻ vàng”.

“Trong thời gian chờ quy định và hướng dẫn cụ thể về áp dụng NKKTĐT trên tàu cá để triển khai có hiệu quả các giải pháp khắc phục cảnh báo “thẻ vàng” của EC, trên cơ sở kết quả thí điểm, Sở NN&PTNT đề xuất tỉnh cho chủ trương, tàu nào trang bị mới thiết bị giám sát hành trình (mới trang bị hoặc thay mới) thì tích hợp luôn NKKTĐT vào. Còn tàu đang sử dụng thiết bị giám sát hành trình thì chủ tàu sử dụng NKKTĐT trên điện thoại thông minh”, Giám đốc Sở NN&PTNT Trần Văn Phúc cho hay.

NGỌC TÚ