Nâng cao hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở

Các vụ mâu thuẫn, bất đồng trong nội bộ nhân dân ngày càng phức tạp, đặt ra yêu cầu không ngừng nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên để đảm bảo chất lượng hoạt động hòa giải ở cơ sở.

Từ đầu năm 2024 đến nay, Tổ hòa giải thôn Đại Chí, xã Tây An (huyện Tây Sơn) tiếp nhận, giải quyết thành công 8/8 vụ mâu thuẫn, bất đồng xảy ra tại thôn. Đây cũng là một trong những tổ hòa giải hoạt động hiệu quả ở huyện Tây Sơn, nơi có tỷ lệ hòa giải thành cao nhất tỉnh - 96%.

Giữa tháng 10.2024, ông N.V.H. trình báo việc ông Đ.P. (cùng ở thôn Đại Chí, xã Tây An) ngăn cản không cho ông sử dụng lối đi chung. Nguyên nhân trước đây khi bê tông hóa đoạn đường này, ông H. không đóng góp chi phí làm đường. Được các hòa giải viên (HGV) phân tích, ông P. nhận thức được việc làm của mình là sai và cam kết chấm dứt hành vi. Còn ông H. nhận thấy bản thân cần có trách nhiệm đóng góp chi phí để làm đường. Tư tưởng thông suốt hai người bắt tay dàn hòa.

Các thành viên Tổ hòa giải thôn Đại Chí (xã Tây An, huyện Tây Sơn) thảo luận, rút kinh nghiệm sau một buổi hòa giải. Ảnh: N.C

Theo ông Nguyễn Ngọc Đức, Tổ trưởng Tổ hòa giải thôn Đại Chí, để hòa giải thành công các vụ việc, ngoài uy tín, tinh thần trách nhiệm, các thành viên trong tổ phải luôn học hỏi, trau dồi kiến thức, kỹ năng. Năm nay, các thành viên trong tổ tham dự nhiều lớp tập huấn do Phòng Tư pháp và các cấp hội, đoàn thể tổ chức. Ngoài tự học hỏi, mọi người thường trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ kiến thức pháp luật cho nhau.

TX An Nhơn cũng là địa phương làm tốt công tác hòa giải ở cơ sở, với tỷ lệ hòa giải thành hơn 90%. Ông Huỳnh Thanh Tùng, Tổ trưởng Tổ hòa giải thôn Hiếu An (xã Nhơn Khánh) cho biết, năm nay tổ giải quyết được 7/12 vụ mâu thuẫn, tranh chấp. 5 vụ còn lại chuyển lên xã vì đương sự yêu cầu xác định ranh giới đất.

Theo ông Tùng, các vụ việc chủ yếu thuộc lĩnh vực đất đai, việc hòa giải buộc phải có căn cứ quy định chi tiết, kết quả giải quyết nhiều khi phải chính xác từng con số. Để hòa giải hiệu quả, ngoài nói chuyện đạo lý, khơi gợi tình làng nghĩa xóm, HGV phải chỉ ra các quy định pháp luật để đương sự nắm rõ và chấp hành.

“Trước khi hòa giải, mình phải tra cứu, nắm chắc các điều luật. Như mới đây có 2 vụ mâu thuẫn xuất phát từ việc có người trồng cây keo trên đất trồng cây hằng năm gây ảnh hưởng việc sản xuất của hộ có đất ở bên cạnh. Hành vi này là sai, nhưng mình phải chỉ rõ cái sai nằm ở khoản nào, điều nào trong văn bản nào của pháp luật đất đai, chế tài ra sao, có vậy mới thuyết phục được họ”, ông Tùng phân tích.

Theo Sở Tư pháp, toàn tỉnh hiện có 1.121 tổ hòa giải với 8.118 HGV. Trong năm 2024, các tổ hòa giải trên địa bàn tỉnh đã tiếp nhận 1.210 vụ, việc; hòa giải thành 1.013 vụ việc, đạt 84%. Nhìn chung đội ngũ HGV bám sát tình hình, nắm bắt, giải quyết kịp thời mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân.

Theo bà Hồ Mỹ Ngọc Chân, Trưởng Phòng Phổ biến, giáo dục pháp luật - Theo dõi thi hành pháp luật (Sở Tư pháp), quá trình hòa giải yêu cầu HGV sử dụng linh hoạt, khéo léo đồng thời nhiều kỹ năng, kiến thức. Trong đó ngoài thuyết phục, vận động về mặt tư tưởng, tình cảm để xóa bỏ các bất đồng, hàn gắn tình người thì còn phải căn cứ vào quy định pháp luật.

Để nâng cao kiến thức pháp luật và kỹ năng cho đội ngũ HGV, Sở Tư pháp chú trọng thực hiện Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ HGV ở cơ sở giai đoạn 2024 - 2030” trên địa bàn tỉnh, với nhiệm vụ trọng tâm là tập huấn, bồi dưỡng cho HGV. Trong tháng 11.2024, Sở đã tổ chức 3 hội nghị phổ biến kiến thức pháp luật và kỹ năng hòa giải cho HGV trên địa bàn TP Quy Nhơn và huyện An Lão.

Hơn 10 năm gắn bó với công tác hòa giải, ông Trần Nam Trung, Tổ trưởng Tổ hòa giải khu phố 8 (phường Bùi Thị Xuân, TP Quy Nhơn) khá tâm đắc bởi tại lớp tập huấn, HGV được tham gia thảo luận, tìm hướng giải quyết các tình huống mâu thuẫn đặt ra. Ngoài ra còn được giải đáp các thắc mắc và giao lưu, học hỏi lẫn nhau.

Ông Trung bày tỏ: “Ngoài tập huấn, tôi thấy việc hỗ trợ thù lao cho HGV cũng được quan tâm hơn với mức chi rõ ràng, cụ thể. Những điều đó giúp HGV vừa được nâng cao năng lực vừa có thêm động lực để tiếp tục phát huy vai trò, làm tốt công tác hòa giải ở cơ sở”.                  

NGUYỄN CHƠN