Đối thoại trực tuyến về giải phóng mặt bằng dự án cải tạo, mở rộng QL1
Sáng 12.10, Cổng thông tin điện tử chính phủ phối hợp với Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại thành phố Đà Nẵng (VTV Đà Nẵng) thực hiện chương trình đối thoại trực tuyến với chủ đề: "Đẩy nhanh tiến độ GPMB dự án cải tạo, mở rộng Quốc lộ (QL) QL1".
Buổi đối thoại tập trung vào 4 nội dung chủ yếu: Thực trạng hiện nay, những cái đã làm được và chưa làm được; Những vướng mắc trong quá trình GPMB, nguyên nhân, trách nhiệm và thẩm quyền giải quyết; Biện pháp khắc phục, kinh nghiệm của địa phương đã làm tốt (hoặc đã hoàn thành xong) GPMB; Những việc quan trọng cần tập trung thực hiện và một số kiến nghị đối với Chính phủ. Các khách mời của chương trình gồm: Ông Nguyễn Văn Thể, Ủy viên Dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Thứ trưởng Bộ GTVT; ông Ngô Đông Hải, Ủy viên Dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Định; ông Lê Văn Trúc, Phó chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Phú Yên.
Xin trích giới thiệu một số nội dung của buổi đối thoại trực tuyến liên quan đến dự án này tại Bình Định.
+ P.V: Xin Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cập nhật những thông tin mới nhất liên quan đến tiến độ triển khai dự án hiện nay?
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể: Sau hơn 1 năm triển khai, đến thời điểm này, cơ bản chúng ta thi công xong nền đường, hệ thống thoát nước hiện chỉ còn thi công mặt đường, móng đường.
Để chuẩn bị công tác này chúng tôi đã tiến hành một số thí nghiệm, một số gói thầu đã tiến hành trải thảm thử bê tông nhựa nóng và theo kế hoạch cuối 2014, đầu 2015, chúng tôi sẽ đẩy nhanh tiến độ hơn nữa để hoàn thành trong năm 2015.
Đối với các dự án dùng vốn trái phiếu Chính phủ, chúng ta có 20 dự án với vốn xây lắp 25.630 tỷ đồng, đến nay khối lượng thực hiện đạt 90% nền đường, móng đường trên 64%, thảm bê tông nhựa nóng 29,71%.
Đối với 17 dự án BOT, tiến độ có chậm hơn. Tuy nhiên, khối lượng đất thi công đã đạt trên 70%, móng đường khoảng 64%, kết cấu mặt đường 19%. Theo kế hoạch đến cuối 2014 chúng tôi sẽ kết thúc toàn bộ trải bê tông nhựa nóng từ Thanh Hóa đến Vũng Áng (sớm 2-4 tháng so với tiến độ), riêng đoạn Quảng Bình-Cần Thơ chúng tôi phấn đấu hoàn thành cuối năm 2015 (rút ngắn khoảng 12 tháng).
+ Xin ông cho biết, cho tới nay, công tác giải phóng mặt bằng trên toàn tuyến đã làm tới đâu?
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể: Như chúng ta đã biết, QL 1 từ Thanh Hóa đến Cần Thơ đi qua 17 tỉnh, tới 30/9/2014 đã có 15/17 tỉnh hoàn thành bàn giao mặt bằng cho nhà thầu. Tuy nhiên, sau khi bàn giao rồi, đây đó vẫn còn vướng mắc, nhưng về pháp lý nhà thầu đã nhận 100% theo diện tích.
Trong 15 tỉnh đó, để biểu dương những tỉnh làm tốt, ngày 15.5, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã ký văn bản biểu dương 6 tỉnh Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai và Cần Thơ vì những địa phương này đến 5.2014 đã cơ bản hoàn thành bàn giao mặt bằng.
Hiện toàn tuyến có hơn 1.200 km, tuy nhiên, theo số liệu chúng tôi được biết, đến thời điểm này còn khoảng 4 km chưa bàn giao sạch và trong đó rơi vào Bình Định và Phú Yên.
Đối với Bình Định, chúng tôi ghi nhận còn khoảng 2 km, Phú Yên còn 1 km rơi vào các huyện An Nhơn, Hoài Nhơn, Tuy Phước… là chính.
+ Với những thông tin này xin được hỏi Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Ngô Đông Hải: Đoạn mở rộng Quốc lộ 1 qua Bình Định dài bao nhiêu và còn vướng điểm nào là điểm nóng tại Bình Định về mặt bằng?
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Ngô Đông Hải: Tỉnh Bình Định có chiều dài Quốc lộ 1 đi dọc tuyến là 118 km trong đó 83,5 km được nâng cấp mở rộng theo dự án mở rộng Quốc lộ 1, số đoạn còn lại chủ yếu là nâng cấp mặt bằng.Trên địa bàn tỉnh thực hiện 3 gói dự án, trong đó gói trái phiếu Chính phủ cơ bản hoàn thành từ khoảng tháng 5/2014. Còn 2 gói BOT Bắc và Nam Bình Định đang gấp rút hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng.
Chúng tôi còn 2 điểm vướng, đang tập trung mọi biện pháp để cố gắng hoàn thành theo đúng tiến độ. Đó là gói BOT Bắc Bình Định tập trung tại xã Hoài Tân, huyện Hoài Nhơn và gói BOT Nam Bình Định tập trung ngay tại nút giao Quốc lộ1 và Quốc lộ 19.
Đây là 2 điểm dân cư sống đậm đặc trải qua nhiều thời gian, nguồn gốc đất đai nhà cửa rất phức tạp. Công tác GPMB gặp nhiều khó khăn trong xác định nguồn gốc đất, giá trị tài sản, cũng như là vận dụng cơ chế để đền bù cho dân.
Đến nay cơ bản đã xong tất cả phương án, đang công khai tới những hộ dân cuối cùng, vận động, giải thích, tuyên truyền để các hộ dân đồng thuận chấp hành các phương án giải phóng mặt bằng, đảm bảo tiến độ dự án.
+ Vai trò của các nhà thầu đối với các địa phương trong việc tham gia công tác đền bù, giải tỏa, GPMB để đảm bảo phục vụ thi công như thế nào, thưa Thứ trưởng Nguyễn Văn Thể?
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể: Việc phối hợp của các nhà thầu có ý nghĩa hết sức quan trọng để đẩy nhanh tiến độ. Lãnh đạo Bộ GTVT thường xuyên đi kiểm tra công trình. Ban quản lý dự án cùng nhà thầu phối hợp chặt chẽ với địa phương sau khi có phương án đền bù GPMB thì chuyển tiền cho địa phương chi trả. Đồng thời khi nhận mặt bằng chúng tôi bàn giao ngay cho nhà thầu. Trong thời gian chuẩn bị nhận mặt bằng nhà thầu phải tập trung thiết bị xe, máy để khi có mặt bằng thì có thể triển khai thi công ngay đảm bảo đúng tiến độ đề ra.
Chúng tôi đánh giá gần như 100% nhà thầu phối hợp tốt, chỉ một số nhà thầu có vấn đề thì chúng tôi kịp thời uốn nắn trong các cuộc họp, kiểm tra.
+ Xin hỏi ông Ngô Đông Hải, các chính sách áp dụng trong việc tính giá khu giải tỏa, chúng ta áp dụng theo những văn bản, quy định nào?
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Ngô Đông Hải: Về phía Bình Định, việc áp các quy định của pháp luật cũng như các địa phương khác, trước hết là theo quy định trong Luật Đất đai và Nghị định 69 của Chính phủ.
Theo thẩm quyền của địa phương, tỉnh có ban hành một số quy định đền bù, giải tỏa mặt bằng, thu hồi đất trên địa bàn toàn tỉnh và áp dụng thống nhất cho tất cả các dự án, hiện chúng tôi áp dụng Quyết định 50 ban hành năm 2012 và chính sách đền bù giải phóng mặt bằng là áp dụng cho toàn tỉnh, không riêng gì với dự án giải phóng mặt bằng QL 1.
+ Nổi lên ở đây có 1 vấn đề là có sự chênh nhau giữa người này và người khác trong điều kiện khá tương đồng, thậm chí là sát vách, liền kề. Họ cho rằng người thực hiện trực tiếp ở đấy không được công bằng. Phải chăng Hội đồng giải phóng mặt bằng huyện giải thích chưa rõ cho người dân hay là làm chưa đúng? Xin được biết ý kiến của ông Ngô Đông Hải?
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Ngô Đông Hải: Phải khẳng định rằng chính sách GPMB là thống nhất đối với tất cả mọi đối tượng, đều sử dụng 1 chính sách như nhau.
Tuy nhiên, thực tế rất đa dạng. Mỗi hộ dân, mỗi diện tích đền bù, mỗi thửa đất, mỗi nhà đều có những đặc điểm riêng của mình. Đặc biệt là nguồn gốc có thể khác nhau, quá trình hình thành cũng rất khác nhau.
Vì thế, khi áp giá thì bao giờ cũng theo đo đạc thực tế, từ đó căn cứ quy định để ra được những phương án. Những phương án giá luôn được công khai cho người dân, khi nào người dân đồng thuận thì mới tiến hành đền bù. Chính vì thế có thể có những hộ dân giá được đền bù rất khác nhau, kể cả kề bên nhau, diện tích tương tự nhau. Nhưng cũng có thể có trường hợp là do khối lượng, số lượng rất nhiều nên cán bộ khi đi kiểm tra thực hiện nhiệm vụ có thể có những sai sót nhất định. Theo yêu cầu người dân, sau khi kiểm tra có thể phải bổ sung phương án.
Tôi cho rằng về cơ bản tỉnh Bình Định và lãnh đạo các huyện đều kiểm tra, chỉ đạo chặt chẽ đối với cán bộ đi thực thi. Chúng tôi tin rằng về cơ bản việc kiểm kê, áp giá được thực hiện theo đúng tất cả các quy định.
+ Ông Mai Tấn Hoài, ở thôn Văn Cang, Hoài Đức, Hoài Nhơn, Bình Định hỏi: Cán bộ nói dự án không liên quan đến ADB3, nên diện tích tính theo dự án ADB3 bị trừ ra nhưng từ năm 1999 đến nay toàn bộ dân Văn Cang chưa nhận đdược đền bù từ dự án ADB3 và đến khi nào người dân mới nhận được?
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Ngô Đông Hải: Trước đây, Chính phủ có chủ trương giải tỏa hành lang an toàn đường bộ QL1 gọi tắt là dự án ADB3. Chúng tôi đã tiến hành thu hồi đất, xây dựng hạ tầng, đảm bảo hành lang dọc hai bên đường. Và tùy theo từng đoạn tuyến khoảng 4m tính từ vệ đường. Các địa phương làm rất chặt chẽ, lập hồ sơ, lưu giữ ở cơ quan chuyên môn cấp tỉnh và cấp huyện. Theo nguyên tắc những phần đất đã được đền bù thì không được đền bù lần 2. Vì thế chúng tôi đã chỉ đạo các địa phương kiểm tra chặt chẽ hồ sơ. Nếu hồ sơ thể hiện rõ ràng phần đất đó đã được đền bù thì không thể đền bù lần 2; còn một số trường hợp mà không thể xác định hoặc không có hồ sơ thì vẫn đền bù cho dân. Nhưng về cơ bản dọc tuyến QL1 qua địa bàn tỉnh Bình Định, phần lớn người dân đã nhận đền bù theo dự án ADB3 trước đây. Tuy nhiên, một số hộ có thể chuyển đến ở sau thời điểm đó thông qua chuyển nhượng, thừa kế thì những hộ đó chưa nghe hoặc chưa nhận tiền đền bù dự án ADB3 nên cho rằng chưa được nhận. Nguyên tắc chung là các huyện phải căn cứ hồ sơ. Trên dọc tuyến QL 1 qua Bình Định, về cơ bản vấn đề dự án ADB3 đã được giải quyết, chỉ một vài đoạn tuyến ở Phù Mỹ, Hoài Nhơn, người dân còn đang thắc mắc vấn đề này có thể do công tác thông tin tuyên truyền chưa thực sự tốt và tỉnh Bình Định đang tập trung để thông tin giải thích đầy đủ cho người dân.
+ Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự chậm trễ cho quá trình GPMB là nguồn vốn dành cho đền bù, giải tỏa và kinh phí tái định cư. Được biết Phó Thủ tướng Ngyễn Xuân Phúc đã giao Bộ Tài chính, Bộ KH&ĐT, Bộ GTVT rà soát các dự án công trình trên cả nước để ưu tiên ngân sách phục vụ GPMB. Vậy hiện nay công tác phối hợp giữa các Bộ triển khai thế nào, tình trạng còn thiếu, chậm vốn phục vụ GPMB còn diễn ra hay không thưa ông Nguyễn Văn Thể?
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể: Có thể khẳng định hơn 1 năm qua Bộ GTVT phối hợp hết sức chặt chẽ với Bộ Tài chính, Bộ KH&ĐT. Cụ thể, tháng 7/2013, khi vốn trái phiếu Chính phủ chưa được phát hành thì chúng tôi phối hợp với 2 Bộ trên kiến nghị Chính phủ cho phép ứng vốn ngân sách Nhà nước là 5.000 tỷ đồng để phân bổ cho các tỉnh phục vụ cho công tác GPMB. Sau khi có nguồn vốn vay trái phiếu Chính phủ, chúng tôi đã khẩn trương làm các thủ tục. Đến thời điểm này, toàn bộ QL1 từ Thanh Hóa đến Cần Thơ chúng ta được bố trí gần 6.000 tỷ đồng. Tất cả các dự án trái phiếu Chính phủ đảm bảo đủ tiền đền bù, GPMB.
Tuy nhiên, trước đây Chính phủ quy định GPMB chỉ đền bù và hỗ trợ tái định cư mà không nêu vấn đề hỗ trợ các địa phương xây dựng khu tái định cư. Do đó sau khi nghe các địa phương báo cáo, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã cho ý kiến, để Bộ GTVT phối hợp với các địa phương, Bộ Tài chính, Bộ KH&ĐT chuyển 402 tỷ đồng cho các tỉnh để hỗ trợ xây dựng khu tái định cư. Việc này giúp địa phương có nguồn vốn triển khai. Cụ thể như Phú Yên, chúng tôi đã chuyển 159 tỷ đồng để triển khai thực hiện 16 khu tái định cư.
+ Còn Bình Định thì sao (có bị chậm tiến độ GPMB, xây dựng các khu tái định cư không), thưa ông Ngô Đông Hải?
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Ngô Đông Hải: Vấn đề kinh phí rất quan trọng, nhất là vốn để đền bù, GPMB thì phải có tiền để chi trả trực tiếp cho người dân. Trên địa bàn Bình Định, đoạn trái phiếu Chính phủ về cơ bản ổn. Bộ GTVT đã hỗ trợ chúng tôi rất kịp thời kể cả nguồn vốn ban đầu để GPMB các khu tái định cư cũng như kinh phí để chi trả cho người dân.
Tuy nhiên, đối với 2 gói BOT thì giá trị thực tế cao hơn nhiều so với phê duyệt dự án ban đầu nên có những thời điểm nguồn kinh phí cung cấp để GPMB chậm hơn 1 tháng. Trong thời gian đó chúng tôi tập trung tiếp tục hoàn thiện phương án nhưng cũng ảnh hưởng nhất định đến tiến độ dự án. Đến nay, với sự nỗ lực chỉ đạo của Bộ GTVT, các nhà đầu tư, các nhà thầu đã tập trung nguồn vốn và cung cấp cơ bản đủ cho chúng tôi để chi trả cho người dân.
+ Ông Hải có nhắc đến một số phương án phê duyệt chi tiết có giá đền bù thấp hơn thực tế. Cụ thể, 2 dự án BOT của Bình Định dự toán chỉ 177 tỷ đồng và 180 tỷ đồng nhưng thực tế kiểm đếm phê duyệt lên đến hơn 300 tỷ đồng. Đây có phải là nguyên nhân dẫn đến việc chậm tiến độ hay không?
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Ngô Đông Hải: Phương án ban đầu được lập trong khoảng 6 tháng đầu năm 2012, nhưng quy định về mặt bằng giá để chi trả đền bù, GPMB của tỉnh Bình Định lại ban hành vào cuối năm 2012. Đây cũng là nguyên nhân khiến khảo sát, phê duyệt phương án ban đầu chưa sát thực tế khi thực hiện công tác đền bù, GPMB. Khi chúng tôi phê duyệt các phương án chi tiết thì áp dụng mặt bằng chung mới, quy định mới khiến giá đội lên cao.
Một yếu tố khác nữa, so với phương án ban đầu, số hộ bị ảnh hưởng thực tế tăng lên gấp đôi, nên làm phức tạp công tác GPMB, và công tác cung ứng kinh phí có khó khăn nhất định. Nhưng ngay lập tức Bộ GTVT và tỉnh Bình Định đã phối hợp chặt chẽ để tháo gỡ. Về cơ bản chúng tôi đang tập trung triển khai những công việc cuối cùng.
+ Liên quan đến vấn đề thiếu vốn, đây là tình trạng chung chứ không phải riêng gì một số địa phương. Trên thực tế có thể nhận thấy trên toàn tuyến, như ông Nguyễn Văn Thể cung cấp ban đầu, một số địa phương được Chính phủ khen, biểu dương. Rõ ràng, những địa phương đó vẫn có cách làm nào đó để có thể làm tốt dù có khó khăn chung, vướng mắc chung?
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể: Đúng vậy, sau khi kiểm tra, chúng tôi thấy rằng một số địa phương có kinh nghiệm rất hay và Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đã chủ trì 5 đợt họp trực tuyến để phổ biến kinh nghiệm. Tuy nhiên, một số địa phương làm được, một số địa phương không làm được. Ví dụ như khi phương án đã được phê duyệt, nếu người dân đồng tình thì hội đồng đền bù địa phương có thể cho tạm ứng 70% và người dân cam kết không khiếu nại, có nghĩa là người dân nhận trước 70% bàn giao mặt bằng, sau đó 30% còn lại trong thời gian hoàn chỉnh hồ sơ sẽ chia tiếp. Tôi thấy việc này ở Ninh Thuận làm rất tốt, có một số địa phương cũng làm tốt. Tuy nhiên, cái này đòi hỏi sự đồng thuận của người dân. Nếu dân địa phương cảm thấy rằng việc chúng ta làm vì lợi ích quốc gia và người ta cảm thấy về diện tích và giá chấp nhận được, thì chúng tôi thấy rằng cách đó cũng rất hay. Hoặc có 1 kinh nghiệm nữa là chúng tôi đến vận động bà con. Vì chúng ta làm mất nhiều thời gian, nhưng tiến độ lại cấp bách, trên địa bàn chúng ta nhiều khi phải xử lý kỹ thuật kéo dài. Cho nên khi vận động bà con đồng tình thì chúng ta sẽ được bàn giao mặt bằng, bà con nhận tiền sau. Tôi thấy những cách làm này rất hay và chính vì thế một số địa phương hoàn thành rất nhanh. Phải nói rằng, ở những địa phương đó nhận được sự đồng thuận cao từ người dân.
+ Một bạn đọc ở thị trấn Bình Dương, Phù Mỹ, Bình Định hỏi: Vì sao đất của tôi dọc theo QL1 chỉ đền bù 58.000 đồng/m2 và hỗ trợ thêm 30% giá trị đất ở trong khi theo văn bản của tỉnh thì giá trị đền bù cao hơn mức này. Năm 1999, giải phóng mặt đường ở Quảng Ngãi, Nha Trang quy định giá đền bù từ mép đường vào nhà là 2m, nay lại thành 4m, như vậy dân mất 2m không được đền bù, vì sao lại như vậy?
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Ngô Đông Hải: Về câu hỏi này, thứ nhất, việc đền bù giá 58.000 đồng và cộng thêm 30% là giá đền bù cho đất vườn trong cùng 1 khuôn viên thửa đất và giá này cũng áp dụng chung cho toàn tỉnh. Thứ hai, vấn đề 2m bây giờ thành 4m xuất hiện ở huyện Phù Mỹ, Bình Định. Về nguyên tắc, như tôi nói từ đầu, theo phương án trước đây, dự án ADB3 thu hồi 2m để làm nền đường và 2 đến 2,5m nữa, tùy địa điểm, để làm cống thoát nước và hành lang bảo vệ an toàn đường bộ. Do một số cán bộ hiện nay nắm không rõ, tưởng rằng đã sử dụng 2m làm nền đường rồi, nên giải thích cho dân là chỉ trừ 2-2,5m thôi. Như thế là không đúng. Tất cả mọi trường hợp đều phải trừ từ 4m đến 4,5m và thống nhất trên toàn tỉnh. Thực tế tất cả đều được thể hiện trong hồ sơ và mỗi đoạn tuyến vẫn còn hồ sơ lưu trữ. Hầu hết các địa phương đều đã thực hiện chi trả theo hình thức này, nhưng Phù Mỹ thì có một số đoạn nhầm, chỉ trừ và thu hồi 2m, dẫn đến nhiều hộ dân sau này bị trừ 4m thì cho rằng thiệt thòi, nhưng chúng tôi cũng đã kịp thời chỉ đạo Phù Mỹ là phải giải thích rõ và thu hồi phần chi trả chung cho dân.
+ Liên quan đến đơn giá đền bù này, chúng tôi có nhận được 1 câu hỏi qua email của chương trình từ các hộ dân ở thôn Diễn Khánh, Hoài Đức, Hoài Nhơn. Thực trạng thế này, đoạn đất đó giá đất ở mà tỉnh quy định thấp nhưng khi được đền bù lại cao hơn các đoạn khác trong khi mua đất tái định cư lại thấp hơn. Tức là từ Phú Cũ tới nhà thờ Văn Cang, 1 đoạn từ Cầu Chui tới giáp địa phận Quảng Ngãi, cùng giá đất theo quy định của tỉnh là 750.000/m2. Khi giải tỏa thì đất tái định cư bán cho các hộ từ Cầu Chui tới giáp địa phận Quảng Ngãi chỉ có giá 800.000/m2 trong khi đất tái định cư bán cho các hộ từ Phú Cũ tới nhà thờ Văn Cang giá tới 1,2 triệu. Tức là, đồng một giá đất quy định theo tỉnh nhưng giá tái định cư lại chênh lệch. Không chỉ thế, bồi thường đoạn từ Phú Cũ tới nhà thờ Văn Cang thì 1,5 triệu/m2 còn đoạn từ Cầu Chui tới giáp địa phận Quảng Ngãi tới 2,6 triệu. Nghĩa là đồng giá đất ở nhưng giải tỏa thì nơi được đền bù cao hơn lại có giá tái định cư thấp hơn. Nơi được đền bù thấp lại phải mua đất tái định cư cao. Không biết thông tin này có chính xác hay không, xin ông Ngô Đông Hải có thể kiểm tra và giải đáp cho người dân?
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Ngô Đông Hải: Thông tin này tôi sẽ kiểm tra ngay và có trả lời thỏa đáng.
Tuy nhiên, về nguyên tắc thì có thể nói thế này. Thứ nhất là giá trị đất đền bù tại mỗi khu vực, mỗi địa điểm thì UBND tỉnh đã giao cho cơ quan chức năng, chủ trì là Sở Tài chính, thẩm định giá rất cụ thể về mặt bằng giá thị trường và ban hành đơn giá cho từng đoạn phù hợp với vị trí, khu vực cụ thể.
Chúng tôi cho rằng giá đền bù này phản ánh thực tế và theo kịp thực tiễn giá đất đai trên từng khu vực.
Đối với giá đất tái định cư thì có đơn giá khác nhau tùy theo từng khu, từng địa địa điểm xây tái định cư, hai là tùy theo mức đầu tư vào khu tái định cư và ba là tùy theo mặt bằng chung.
Nguyên tắc là làm sao để giá đất tái định cư thông thường không cao hơn giá đất tại khu vực. Tại Bình Định, cụ thể tỉnh còn hỗ trợ thêm 20% để giá tái định cư thấp hơn mặt bằng đất tại địa bàn, còn phần chênh do kinh phí xây dựng sẽ được bù đắp bằng những nguồn khác.
Tôi xin nhắc lại nguyên tắc chung là các chính sách đền bù phải làm thế nào để có lợi nhất cho người dân, đáp ứng được nhu cầu là khu vực người dân tái định cư phải bằng và có thể tốt hơn nơi ở trước. Tất nhiên là rất khó khăn nhưng mà chúng tôi khẳng định không có chuyện bất cập như quý vị vừa nêu.
+ Mới đây Văn phòng Chính phủ có văn bản thông báo ý kiến Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các địa phương tiếp tục rà soát từng vị trí, xử lý dứt các tồn tại về mặt bằng, không để xảy ra tình trạng tái lấn chiếm, cản trở thi công. Xin được hỏi Thứ trưởng Nguyễn Văn Thể, liệu đã có điểm nào trên toàn tuyến xảy ra tình trạng người dân bàn giao rồi, nhưng đơn vị thi công chưa tiếp quản nên bị tái lấn chiếm hay không?
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể: Trường hợp phản ánh chúng tôi cũng ghi nhận được ở nhiều địa phương. Tuy nhiên, gay gắt nhất vẫn là ở Bình Định. Chúng tôi nghiên cứu rất kỹ nguyên nhân hiện tượng người dân tái lấn chiếm và có thể nói rằng gần như 100% người dân khiếu nại về giá đất. Do dự án của chúng ta triển khai qua nhiều quyết định khác nhau, trong nhiều thời điểm khác nhau. Người dân đã nhận tiền rồi nhưng do quyết định mới, chính sách mới có thể cao hơn chính sách cũ nên người nhận tiền trước lại tái lấn chiếm.
Còn về phía Bộ GTVT, các Thứ trưởng được giao cụ thể một số đoạn để kiểm tra tiến độ thi công của các nhà thầu với tần suất khoảng 15 ngày/lần, Ban quản lý dự án thì xuyên suốt ở công trường nên các nhà thầu đều phải sẵn sàng. Những trường hợp nhận mặt bằng mà không triển khai là chúng tôi kiên quyết xử lý.
Vì vậy, hiện tượng tái lấn chiếm là có nhưng chủ yếu do người dân khiếu nại về giá chứ không phải do nhà thầu thi công quá chậm. Chúng ta triển khai dự án chỉ có hơn 1 năm, mà đất chúng ta đã làm đến 90%.
+ Vậy đối với trường hợp bà con tái lấn chiếm, cản trở thi công, chúng ta phải có biện pháp nào để hạn chế tình trạng này, nhằm đảm bảo tiến độ?
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể: Theo quan điểm xuyên suốt, nếu bà con khiếu nại về diện tích, khối lượng đền bù thì hội đồng GPMB ở địa phương sẽ cử ngay cán bộ kiểm tra, rà soát lại để chi trả đúng diện tích. Đối với trường hợp khiếu nại về giá thì phải xem xét tổng thể. Ví dụ, một đoạn có 100 hộ mà 95 hộ đồng tình hết còn một vài hộ phản đối, thì tôi nghĩ rằng chính sách là chính sách chung không thể nào cho một vài hộ. Để xử lý, chúng tôi sẽ phối hợp với địa phương để làm rõ nguyên nhân vì sao bà con tái lấn chiếm, khiếu nại về giá đền bù để giải quyết từng trường hợp cụ thể. Đối với những trường hợp yêu cầu vô lý thì chúng tôi tiếp tục tuyên truyền, vận động để bà con hiểu và đồng thuận với các hộ khác. Còn đối với trường hợp cá biệt do sai sót của hội đồng GPMB thì chúng tôi điều chỉnh ngay.
Tôi nghĩ rằng việc này ở tỉnh nào chúng tôi cũng thực hiện. Đối với những tỉnh hoàn thành 100% công tác GPMB thì làm rất tốt. Do đó, tôi đề nghị đối với Bình Định, hiện còn vướng nhiều, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh củng cố lại các tổ công tác, hội đồng GPMB nhanh chóng rà soát, giải quyết, đối thoại với người dân về những vấn đề còn bất cập.
+ Tại Bình Định, một số hộ dân vẫn đang ở tạm trong chính căn nhà của họ đã bị tháo dỡ một phần. Lý do là chưa có đất tái định cư. Vậy liệu trong tháng 10 tỉnh Bình Định có thể hoàn thành nốt công tác tái định cư để bà con có thể bàn giao mặt bằng và chuyển đến nơi ở mới hay không, thưa ông Ngô Đông Hải?
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Ngô Đông Hải: Công tác xây dựng các khu tái định cư trên địa bàn tỉnh Bình Định đã được triển khai đến giai đoạn cuối và phần lớn đều đã đưa ra cho người dân bốc thăm chọn vị trí. Nhưng có thể khẳng định đối với những hộ dân bị giải tỏa trắng, không có chỗ ở tại chỗ thì tỉnh có chính sách hỗ trợ thuê nhà 6 tháng. Còn những hộ ảnh hưởng một phần nhưng vẫn được hưởng chính sách tái định cư thì chúng tôi ưu tiên sớm để bốc thăm, chọn vị trí. Thời điểm xây dựng nhà ở tại khu tái định cư là do người dân quyết định.
Trên thực tế, một số ít hộ dân đang che tạm ở tại những phần nhà còn lại, tôi cho rằng do đang trong tiến trình thực hiện bố trí tái định cư. Còn phần lớn trên địa bàn khi người dân đã đồng thuận tháo dỡ thì ngay lập tức có biện pháp sửa chữa lại nơi ở của mình. Và chúng tôi đã phối hợp với Bộ GTVT đề nghị các nhà thi công hỗ trợ dọn dẹp vật liệu thải xây dựng trong quá trình tháo dỡ để người dân sửa chữa, xây dựng ngôi nhà của mình được thuận lợi.
Theo VGP