Chuyện về những nông dân “đời mới”
Làng nuôi vỗ béo bò Cù Lâm (xã Nhơn Lộc, thị xã An Nhơn); làng trồng rau sạch theo tiêu chuẩn VietGap Thuận Nghĩa (huyện Tây Sơn), Luật Chánh (huyện Tuy Phước), là những địa chỉ khá quen thuộc đối với người tiêu dùng trong tỉnh. Để làm nên những “thương hiệu” của làng nghề, nông dân các địa phương đã không ngừng học hỏi để bắt nhịp với tiến bộ khoa học - kỹ thuật (KHKT). Có thể gọi họ là những nông dân “đời mới”.
Nằm bên dòng sông Côn hiền hòa, trù phú, Tây Sơn là một trong số ít các huyện may mắn được thiên nhiên ban tặng cho những dải đất phì nhiêu, màu mỡ. Trên nền đất giàu phù sa ấy, làng rau Thuận Nghĩa ra đời. Có tiếng trong vùng nhưng rau Thuận Nghĩa vẫn chưa thể khẳng định được “thương hiệu” để vươn xa. Chủ nhiệm HTXNN Thuận Nghĩa Quách Văn Cầu nhớ lại: “Đất mỡ màng, trồng thứ gì cũng xanh tốt, nhưng từ năm 2000 trở về trước, có đến hàng trăm héc ta bị bỏ hoang do nông dân chưa biết ứng dụng KHKT vào sản xuất. Việc trồng trọt chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, thói quen và nông dân còn lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật”. Thời ấy, ở làng rau Luật Chánh cũng vậy, tập quán canh tác “được- mất nhờ trời” cứ bám riết lấy nông dân. Chuyện “làm trước, ăn sau” hoặc “làm rồi, trắng tay” cứ lặp đi lặp lại trong nghiệp nhà nông.
Thiếu kiến thức KHKT, những nông dân ở xã Nhơn Lộc tuy sở hữu những thảm cỏ xanh mướt bên bờ sông Côn, rất thuận lợi cho việc nuôi bò nhưng với cách chăm sóc truyền thống, dựa vào thói quen là chính, chuồng trại lụp xụp, thiếu che chắn, lại không biết tận dụng nguồn thức ăn tại chỗ nên hiệu quả chăn nuôi rất thấp, có những lúc thua lỗ. Nông dân Hồ Minh Thương, ở thôn Cù Lâm, nhớ lại: “Hồi ấy, tôi nuôi 2 con bò thịt muốn vỗ béo để bán tạo đà phát triển kinh tế gia đình. Vậy mà, bò cứ ốm o, gầy guộc do được chăm theo kiểu có bò ắt có cỏ. Mất nhiều thời gian để chăn nuôi đồng nghĩa với việc vốn, công sức bỏ ra tăng lên. Thua lỗ là tất yếu”.
“Bắt tay” với KHKT
Đầu năm 2011, được sự hỗ trợ của Cơ quan phát triển quốc tế New Zealand thông qua Dự án Sinh kế nông thôn bền vững, Ban quản lý Dự án đã chọn 2 thôn Thuận Nghĩa và Luật Chánh để thành lập các nhóm cùng sở thích sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP. Cùng đó, nhà tài trợ đã tổ chức đào tạo, hướng dẫn nông dân quy trình sản xuất theo kỹ thuật mới. Như “diều gặp gió”, Thuận Nghĩa có 28 hộ nông dân tham gia trồng sản xuất trên 1 ha rau an toàn. “Được sự hướng dẫn, chỉ đạo kịp thời của UBND huyện và chính quyền địa phương trong việc quy hoạch vùng sản xuất, tổ chức cho nông dân tham quan, học tập và áp dụng quy trình sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, nên sản phẩm đạt chất lượng cung cấp cho thị trường tăng lên đáng kể, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân”, ông Trần Văn Trinh, Phó Chủ nhiệm HTXNN Thuận Nghĩa, bộc bạch.
Tại thời điểm này, ở thôn Luật Chánh, xã Phước Hiệp cũng có 27 nông dân tham gia nhóm cùng sở thích thực hiện thành công mô hình trồng rau an toàn trên diện tích 2 ha. Ông Trần Thế Vinh, một nông dân trồng rau, cho biết: “Nhờ được đào tạo, hướng dẫn kỹ thuật và áp dụng các quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, người trồng rau đã giảm được chi phí đầu tư nhờ bón phân cân đối và phòng trừ sâu bệnh đúng cách, đúng thời điểm. Nông sản không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và hóa chất độc hại, nên được tiêu thụ tại các siêu thị lớn trong và ngoài tỉnh, người tiêu dùng rất ưa chuộng”.
Nói về việc trồng rau VietGAP, ông Quách Văn Cầu hồ hởi: “Hiệu quả từ cách làm khoa học này mang lại rất rõ. Quan trọng hơn, ý thức trồng rau sạch của người nông dân ngày càng được nâng cao”. Như chứng minh cho lời nói của ông Chủ nhiệm HTXNN Thuận Nghĩa, lão nông Đào Văn Minh (54 tuổi, ở tổ 2, khối Phú Phong, thị trấn Phú Phong) chỉ tay về đám đất đang canh tác cải ngọt theo mô hình VietGAP nói chắc chắn: “Tôi vừa thu hoạch một sào cải ngọt cách đây 3 ngày, cho năng suất 3 tạ (300 kg); bán được giá cao hơn rau thông thường từ 20-30%”.
Thấy được hiệu quả từ mô hình sản xuất rau VietGAP, ngày càng có nhiều gia đình nông dân tham gia. Tại làng rau Thuận Nghĩa, có 65 hộ; làng rau Luật Chánh có 84 hộ tham gia sản xuất rau VietGAP trên diện tích 6,5 ha. Hiệu quả sản xuất rau ngày càng nâng cao, từng bước hình thành những cánh đồng chuyên canh cho thu nhập từ 150 - 200 triệu đồng/ha/năm.
Ở Nhơn Lộc, chuyện nông dân ứng dụng tiến bộ KHKT để phát triển chăn nuôi cũng mang lại hiệu quả đáng kể. Kể từ tháng 7.2001, sau khi Trung tâm Giống vật nuôi Bình Định thực hiện hợp phần khuyến nông chăn nuôi với nội dung vỗ béo bò, Nhơn Lộc nổi lên là địa phương đi đầu áp dụng thành công mô hình này. Cái tên làng vỗ béo bò Cù Lâm cũng gắn liền với Nhơn Lộc từ đó. Ông Cao Văn Nghĩa, Chủ tịch UBND xã Nhơn Lộc, cho biết: Đến nay, toàn xã có 1.500 hộ tham gia nuôi vỗ béo bò với tổng đàn trên 3.000 con, tập trung tại các thôn Cù Lâm, Trường Cửu, Tân Lập. Để tạo điều kiện cho người dân phát triển chăn nuôi, UBND xã đã triển khai dự án hỗ trợ lãi suất vốn vay cho bà con với mức ưu đãi 0,4%/tháng, thời gian vay 4 tháng; mỗi hộ được vay 20 triệu đồng để mua bò giống. Dự án Sinh kế nông thôn bền vững của tỉnh cũng đang hỗ trợ nông dân Nhơn Lộc nuôi vỗ béo bò, mang lại hiệu quả tích cực.
Điển hình cho việc chăn nuôi đem lại hiệu quả cao có “vua” bò Nguyễn Ngọc Anh (thôn Cù Lâm). Ông Anh cho biết: “Nắm rõ cách thức, quy trình chăm sóc kết hợp với kinh nghiệm thực tế sẽ tạo nên thành quả. Ví dụ như, nguồn thức ăn nuôi vỗ béo bò khá phong phú và dễ tìm; ngoài rơm, rạ dồi dào, sẵn có sau mỗi vụ thu hoạch lúa, người chăn nuôi chỉ cần trồng thêm cỏ voi kết hợp pha trộn một số loại thức ăn tinh như cám, bã hèm; tiêm vắc xin phòng bệnh, xổ giun, sán. Mỗi lứa tôi nuôi vỗ béo từ 2-3 con bò, sau 3-4 tháng là xuất chuồng, thu lãi 30-40 triệu đồng/lứa”.
Năm 2014, để tạo điều kiện cho người chăn nuôi phát triển sản xuất, xã Nhơn Lộc đã thành lập 4 nhóm cùng sở thích chăn nuôi bò thịt gồm 110 hộ; Dự án Sinh kế nông thôn bền vững đã tài trợ 200 triệu đồng/nhóm để nông dân đầu tư phát triển chăn nuôi. Thành viên trong tổ được tập huấn vào thứ Bảy hàng tuần theo chương trình của dự án. Kết quả, đến nay, nông dân đã xuất bán 240 con bò, thu lãi 650 triệu đồng. Nghề nuôi bò vỗ béo được xem là nghề mang lại hiệu quả cao ở xã Nhơn Lộc hiện nay.
Thay lời kết
Làm giàu ngay trên đồng đất quê mình là khát vọng chính đáng của mỗi nông dân. Trên con đường đi đến thành công, ngoài đức tính cần cù, chăm chỉ làm ăn của mỗi người, mỗi hộ gia đình, KHKT đóng vai trò rất quan trọng. Những thành quả của các làng nghề trồng rau xanh ở Thuận Nghĩa, Luật Chánh, làng chăn nuôi bò vỗ béo Cù Lâm đã minh chứng điều đó. Nông dân trong tỉnh luôn mong muốn được hỗ trợ nhiều “cần câu” để có thêm kiến thức, ứng dụng vào sản xuất, làm giàu trên mảnh đất quê hương. Giúp nông dân làm giàu cũng là giúp các địa phương trong tỉnh xây dựng thành công nông thôn mới.
Bài, ảnh: NGUYỄN HÂN - TRỌNG LỢI