Áp dụng HTQLCL ISO 9001:2008 trong cơ quan hành chính nhà nước: Chậm và nhiều vướng mắc
Xây dựng, áp dụng và duy trì hệ thống quản lý chất lượng (HTQLCL) theo tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 9001:2008 trong các cơ quan hành chính nhà nước (CQHCNN) góp phần cải tiến phương pháp làm việc, hình thành quy trình giải quyết công việc khoa học, tạo niềm tin và sự hài lòng với người dân. Dù vậy, việc triển khai xây dựng, áp dụng và duy trì hệ thống tiêu chuẩn này trên địa bàn tỉnh vẫn còn chậm.
Toàn tỉnh hiện có 66 CQHCNN xây dựng, áp dụng và duy trì HTQLCL theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2008. HTQLCL này cũng đã được triển khai ở 4 địa phương: xã Canh Vinh (huyện Vân Canh), thị trấn Diêu Trì (huyện Tuy Phước), xã Nhơn Lộc (thị xã An Nhơn) và phường Trần Hưng Đạo (TP Quy Nhơn) trong năm 2012.
Nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính
Đầu giờ làm việc chiều 4.11, tại trụ sở UBND phường Trần Hưng Đạo, người dân có mặt khá đông để làm các thủ tục hành chính (TTHC). Mỗi người một việc, không khí làm việc diễn ra trật tự, ngăn nắp. Ông Hồng Văn Cường, Chủ tịch UBND phường Trần Hưng Đạo, cho biết: “Áp dụng HTQLCL ISO 9001:2008 mang lại nhiều thay đổi, tạo thuận lợi cho lãnh đạo địa phương trong công tác chỉ đạo, điều hành, nhất là khâu quản lý cán bộ. Qua đó tác động trực tiếp đến chất lượng xử lý công việc, đặc biệt là giải quyết các TTHC liên quan đến người dân”.
Đã nhiều năm thực hiện cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa”, đến tháng 6.2012, việc đưa vào áp dụng HTQLCL ISO 9001:2008 tiếp tục tạo ra thay đổi rõ rệt trong nhận thức và cách làm việc của đội ngũ cán bộ phường Trần Hưng Đạo. 35 thủ tục chất lượng (8 thủ tục bắt buộc, 27 thủ tục tác nghiệp được tích hợp từ 124 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND phường trên 4 lĩnh vực: Văn hóa - xã hội, địa chính - xây dựng, tư pháp - hộ tịch và văn phòng - thống kê) được xây dựng, niêm yết công khai, người dân có thể tra cứu ngay tại nơi làm thủ tục.
Trong năm 2013, phường Trần Hưng Đạo đã giải quyết hơn 6.300 trường hợp TTHC cho người dân; 9 tháng đầu năm nay là hơn 4.200 trường hợp; không có trường hợp trễ thời gian. Theo bà Nguyễn Thị Xuân, Thư ký Ban ISO của UBND phường, một số thủ tục đã được rút gọn, giúp người dân tiết kiệm thời gian, công sức và tiền bạc. Ví dụ như thủ tục chứng thực tình trạng đất, trước kia người dân phải đợi 2-3 ngày sau khi nộp hồ sơ, hiện nay chỉ còn 1 ngày; thủ tục làm khai sinh không cần phải nộp bản photocopy hộ khẩu như trước...
Tại xã Canh Vinh, trình độ người dân còn hạn chế, khả năng nắm bắt các TTHC đôi lúc còn chậm. Trước đây, tất cả các thủ tục này là do cán bộ xã hướng dẫn cho người đến làm thủ tục, công việc nhanh hay chậm đều phụ thuộc vào trách nhiệm và năng lực của đội ngũ cán bộ xã. Ông Lê Văn Hoàng, Thư ký Ban ISO của UBND xã Canh Vinh, chia sẻ: “Sau khi áp dụng HTQLCL ISO 9001:2008, trách nhiệm của từng cán bộ công chức được nâng cao, chất lượng của các dịch vụ hành chính được cải tiến dần. Cùng với việc niêm yết quy trình, công khai các bảng biểu thu phí, hoạt động của bộ phận một cửa áp dụng theo tiêu chuẩn ISO đã góp phần giảm bớt khiếu nại về vấn đề hành chính”.
Triển khai chậm, duy trì thiếu tính liên tục
Mục tiêu đặt ra là đến hết năm 2013, toàn tỉnh sẽ có khoảng 70 CQHCNN các cấp hoàn thành việc áp dụng HTQLCL ISO 9001:2008. Tuy nhiên, giai đoạn 2007-2010 cả tỉnh mới có 20/27 CQHCNN xây dựng, áp dụng; giai đoạn 2011-2013 số cơ quan phải thực hiện là 43, nhưng chỉ có 30 cơ quan thực hiện. Kết quả kiểm tra 36 CQHCNN cấp huyện và xã áp dụng HTQLCL của ngành chức năng vừa tiến hành trong tháng 10, cho thấy chỉ có UBND các huyện: Hoài Ân, Tây Sơn, Tuy Phước và UBND thị xã An Nhơn có hiệu lực chứng nhận hệ thống, được duy trì hiệu lực; 8/22 phòng TN-MT và phòng GD-ĐT có hiệu lực chứng nhận và được duy trì. Về phạm vi áp dụng hệ thống liên quan đến Đề án 30 của Chính phủ về cải cách hành chính, cũng chỉ có 4 địa phương nói trên còn hiệu lực và được duy trì đầy đủ số lượng TTHC. UBND của 7 huyện, thành phố còn lại đã xây dựng, áp dụng nhưng chưa duy trì liên tục hệ thống, chưa đầy đủ TTHC; trong khi đó, các phòng TN-MT và phòng GD-ĐT của 7 địa phương này chưa xây dựng HTQLCL.
Ông Lê Hiểu, Chi cục trưởng Chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng thuộc Sở KH-CN, cho rằng: “Nhận thức của một bộ phận cán bộ, công chức về việc xây dựng, áp dụng và duy trì HTQLCL theo tiêu chuẩn ISO chưa cao, việc triển khai còn mang tính hình thức, thiếu quyết tâm. Một số tổ chức tư vấn chưa đủ kinh nghiệm về hoạt động của CQHCNN, nhiều cơ quan “khoán trắng” cho tư vấn, ảnh hưởng lớn trong quá trình duy trì sau này. Sự biến động nhân sự tại các cơ quan cũng là nguyên nhân khiến các CQHCNN “hụt hơi” trong xây dựng, áp dụng và duy trì hệ thống”.
Dù là một trong số ít địa phương xây dựng thành công và duy trì hệ thống ISO 9001:2008, nhưng một cán bộ lãnh đạo của huyện Tuy Phước vẫn cho rằng, một số cán bộ công chức còn quen nếp cũ, chưa thực hiện đúng quy trình soạn thảo; cán bộ được đào tạo, am hiểu hệ thống ISO lại được điều chuyển đến vị trí công tác khác.
Còn bà Nguyễn Thị Xuân đề cập đến cái khó về hệ thống văn bản quy phạm pháp luật chưa đồng bộ, thay đổi liên tục, khiến các thủ tục hướng dẫn, biểu mẫu cũng phải thay đổi, gây không ít khó khăn trong quá trình thực hiện…
Hiện nay, tỉnh ta đang thực hiện kế hoạch áp dụng HTQLCL ISO 9001:2008 vào hoạt động của các CQHCNN theo Quyết định 2650/QĐ-UBND ngày 13.8.2014 của UBND tỉnh; mục tiêu là đến năm 2016, mở rộng xây dựng mô hình tại 8 xã, phường, thị trấn. “Để triển khai xây dựng, áp dụng và duy trì HTQLCL, quan trọng là đội ngũ lãnh đạo nhiệt tình, cán bộ trẻ, năng động. Chúng tôi đang rà soát để tiếp tục triển khai ISO 9001:2008 ở 2 xã, thị trấn của Phù Cát và Phù Mỹ” - ông Lê Hiểu cho biết thêm.
THU HIỀN