Những hạn chế, bất cập trong Phong trào TDĐKXDĐSVH:
Nhìn từ thực tế ở cơ sở
Phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa (TDĐKXDĐSVH) trên địa bàn tỉnh trong những năm qua có những bước phát triển, mở rộng, song về chất lượng vẫn còn những hạn chế, bất cập, nhất là trong triển khai, bình xét và công nhận danh hiệu văn hóa ở cơ sở.
Còn nặng hình thức
Nói về quá trình triển khai, tổ chức thực hiện và bình xét danh hiệu Gia đình văn hóa (GĐVH), ông Hoàng Ngọc Thành, Trưởng Phòng VHTT, kiêm Phó Trưởng Ban chỉ đạo phong trào TDĐKXDĐSVH, nhìn nhận: “Việc lượng hóa các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá GĐVH là cần thiết. Tuy nhiên, quy định tất cả tiêu chí GĐVH là 5 điểm thì chưa hợp lý, bởi tiêu chí nào quan trọng thì phải có điểm cao hơn. Tiêu chuẩn công nhận GĐVH theo Quyết định 18/2012 của UBND tỉnh, có quy định “Gia đình có người không chấp hành nghĩa vụ công dân” thì không công nhận GĐVH”. Quy định này quá rộng, còn chung chung nên khó cho việc bình xét, công nhận gia đình văn hóa cơ sở”.
Những bất cập, hạn chế khiến các làng, thôn, khu phố văn hóa khó giữ vững danh hiệu nhiều năm liền còn có số lượng ít.
- Trong ảnh: Phó Chủ tịch UBND tỉnh Mai Thanh Thắng trao Bằng khen UBND tỉnh cho 11 làng, thôn, khu phố văn hóa có thành tích tiêu biểu xuất sắc trong phong trào TDĐKXDĐSVH giai đoạn 2004– 2013.
Theo đánh giá của Ban chỉ đạo phong trào TDĐKXDĐSVH ở các địa phương, thực hiện các quy trình, nguyên tắc trong tổ chức đăng ký thực hiện và bình xét, phân loại danh hiệu gia đình văn hóa hằng năm còn những bất cập, thiếu chặt chẽ, chưa đúng hướng dẫn. Một số nơi có biểu hiện buông lỏng công tác chỉ đạo, quản lý, tuyên truyền vận động nhân dân phấn đấu để đạt danh hiệu GĐVH, dẫn đến giảm sút về chất lượng. Việc chấm điểm còn thiếu thực tế, nhất là việc tự chấm điểm ở các hộ gia đình chưa chính xác do nhận thức chưa rõ ràng về các tiêu chí thi đua.
Ông Nguyễn Văn Ngọ, Chủ tịch UBMTTQVN xã Bình Nghi, huyện Tây Sơn, cho biết: “Các hộ gia đình cán bộ cần danh hiệu GĐVH để bình bầu thi đua ở cơ quan, đơn vị thì quan tâm thực hiện. Còn đa số người dân lao động ở vùng nông thôn thì chưa quan tâm đến danh hiệu GĐVH. Điều này dẫn đến tình trạng người dân thực hiện xây dựng GĐVH chưa tốt như để con cái quậy phá, đóng góp các quỹ không đều, hộ chưa có nhà vệ sinh… nhưng vẫn được công nhận danh hiệu”.
Cần điều chỉnh phù hợp hơn
Nhiều bất cập, hạn chế trong việc công nhận các danh hiệu văn hóa tiếp tục được nêu ra trong các buổi làm việc mới đây của Đoàn giám sát Ban Văn hóa – Xã hội HĐND tỉnh về tình hình thực hiện phong trào TDĐKXDĐSVH ở một số địa phương trên địa bàn tỉnh (từ ngày 28.10 - 4.11). Theo đánh giá của Ban chỉ đạo phong trào TDĐKXDĐSVH huyện Hoài Ân, các danh hiệu văn hóa được công nhận ở các địa phương chưa sát thực tế và thiếu vững chắc.
“Thông qua kết quả làm việc của Đoàn giám sát Ban Văn hóa – Xã hội HĐND tỉnh tại các UBND huyện Tây Sơn và UBND xã Bình Nghi, UBND huyện An Lão, UBND phường Bình Định, Sở VH-TT&DL, chúng tôi đã có những góp ý, đồng thời ghi nhận những vấn đề khó khăn, bất cập trong thực hiện phong trào TDĐKXDĐSVH, để tổng hợp báo cáo trong kỳ họp thứ 9 của HĐND tỉnh khóa XI vào tháng 12 tới.” (Bà Huỳnh Thúy Vân, Trưởng Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh).
Đáng lưu tâm hơn là ở huyện Hoài Ân có một số thôn văn hóa đạt danh hiệu nhiều năm liền, nhưng đời sống vật chất tinh thần chưa được cải thiện, tình hình an ninh trật tự còn phức tạp, không tổ chức được các hoạt động văn hóa - thể thao phục vụ nhân dân địa phương. Các danh hiệu văn hóa tăng về số lượng nhưng còn yếu về chất lượng, chưa có giải pháp giữ vững… cũng là thực tế chung ở nhiều huyện trong tỉnh.
Tiêu chuẩn xây dựng xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới, phường, thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị có những tiêu chí đặt ra cao nên khó khăn trong việc thực hiện. Trong đó, tìm được quỹ đất, kinh phí để xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao đạt chuẩn theo quy định của Bộ VH-TT&DL đã trở thành trở ngại khó thực hiện ở nhiều địa phương. Ông Thái Trần Anh Vũ, ủy viên Thường trực Ban chỉ đạo phong trào TDĐKXDĐSVH phường Bình Định (thị xã An Nhơn), kiến nghị: “Theo quy định tiêu chuẩn công nhận đạt các danh hiệu văn hóa, phường đạt chuẩn văn minh đô thị, thì có tiêu chí xây dựng nhà văn hóa, quy hoạch trung tâm văn hóa - thể thao phường. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay quỹ đất đô thị còn gặp nhiều khó khăn để xây dựng các thiết chế này. Hơn nữa, trên địa bàn phường đã có nhà văn hóa, nhà thi đấu thể thao, SVĐ của thị xã An Nhơn, cùng 3 sân bóng đá mi ni, 4 công viên. Do vậy, đề nghị xem xét cho địa phương được tính điểm các thiết chế văn hóa, thể thao của thị xã trên địa bàn phường…”.
Việc công nhận danh hiệu GĐVH cũng cần có sự “đổi mới” về cách thức để phù hợp hơn với tình hình thực tế. Nhiều thành viên Ban chỉ đạo phong trào TDĐKXDĐSVH ở các địa phương cùng chung ý kiến cần tránh công nhận GĐVH một cách tràn lan. Đối với các hộ gia đình “không mặn mà” với danh hiệu GĐVH dù đã được tuyên truyền, vận động, thì cũng không nên công nhận để chạy theo số lượng. UBND huyện An Lão có kiến nghị, đề xuất với Ban chỉ đạo phong trào TDĐKXDĐSVH Trung ương, tỉnh xem xét công nhận GĐVH chỉ từ hạng khá trở lên, chứ không công nhận GĐVH hạng trung bình vốn còn những điểm hạn chế…
HOÀI THU
Người vi phạm các tiêu chí thì được cho là suất xắc, người không vi phạm thì cho là khá. việc chấm điểm phải công khai minh bạch trong khi đó thực tế lại dựa vào ý kiến chủ quan của trưởng ban vận động, không thông qua bàn bạc trước dân
Cũng từ thực tế tôi đề nghị sửa cách chấm điểm GĐVH. Trong hướng dẫn chấm điểm có nói là tiêu chí nào không phải thực hiện thì không bị trừ điểm. Điều này dẫn tới kết quả là không làm gì thì được điểm tối đa (tất nhiên là trừ trường hợp vi phạm). Cho nên rất nhiều gia đình đạt 100 điểm mà nhìn vào thì không thể được, nhưng không có lý gì để hạ điểm. Khi so sánh với nhà khác dù họ có chút khuyết điểm bị trừ điểm thì nhà kia 100 điểm vẫn kém hơn. Thành ra xuất hiện tâm lý không tham gia công việc cộng đồng, cứ bình lặng ăn...điểm. Đó là bất công. Tôi đề nghị sửa cách chấm điểm cho đúng thực tế hơn. Cụ thể là tiêu chí nào không thực hiện hoặc miễn thực hiện, chỉ được điểm tối thiểu (1 điểm) chứ không được điểm tối đa như đang áp dụng. Rất mong được sửa đổi cho phù hợp.