Ðể ngành chế biến gỗ xuất khẩu phát triển:
Cần nâng cao chất lượng doanh nghiệp
Nhiều năm qua, Bình Ðịnh từng được xem là 1 trong 4 trung tâm chế biến gỗ xuất khẩu (CBGXK) của Việt Nam. Tuy nhiên, gần đây hoạt động CBGXK trên địa bàn có chiều hướng giảm sút đáng lo ngại. Làm gì để ngành CBGXK Bình Ðịnh hồi phục và phát triển là vấn đề Hiệp hội Gỗ và Lâm sản (FPA) Bình Ðịnh cùng các doanh nghiệp (DN) trong lĩnh vực này quan tâm tìm giải pháp tháo gỡ.
Trong nhiều năm, ngành CBGXK luôn là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của Bình Định, với giá trị kim ngạch xuất khẩu (KNXK) chiếm 60%-65% tổng giá trị KNXK toàn tỉnh. Tuy nhiên, mấy năm gần đây, hoạt động sản xuất, kinh doanh của các DN CBGXK trên địa bàn gặp nhiều khó khăn và có sự suy giảm đáng lo ngại. Chỉ tính riêng năm 2012, giá trị KNXK của các DN CBGXK (trừ ngành dăm gỗ nguyên liệu) trên địa bàn tỉnh chỉ đạt khoảng 186 triệu USD, giảm gần 18% so với năm 2011. Trong đó, giá trị KNXK của mặt hàng đồ gỗ ngoài trời giảm gần 19%...
Còn nhiều hạn chế
Theo ông Đỗ Xuân Lập, Phó Chủ tịch FPA Bình Định, sự sụt giảm của ngành CBGXK Bình Định có nhiều nguyên nhân. Cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu, cùng với khủng hoảng nợ công ở EU đã làm cho hầu hết các quốc gia trong khối EU phải thực hiện chính sách “thắt lưng buộc bụng”, cắt giảm chi tiêu, nên việc XK mặt hàng đồ gỗ vào thị trường này gặp nhiều khó khăn. Trong đó, thị trường CHLB Đức giảm 11,3%; Pháp giảm gần 11%; Ý giảm 50,2%; Hà Lan giảm 63,4%... Bên cạnh đó, các DN CBG trên địa bàn còn phải đương đầu với những hàng rào kỹ thuật do các nước nhập khẩu áp đặt... Về chủ quan, hoạt động của nhiều DN CBGXK trên địa bàn cũng còn hạn chế, chi phí sản xuất khá cao, chất lượng sản phẩm chưa cao và thời gian giao hàng cho khách hàng không đúng lịch… Đây là những nguyên nhân chính làm cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của các DN gặp khó khăn.
Theo ông Trần Văn Nam, Giám đốc Công ty TNHH Phước Hưng, một hạn chế khác của các DN CBGXK Bình Định là công tác nhân sự. Lãnh đạo một số DN vẫn điều hành công ty theo kiểu “ông chủ gia trưởng”, ít khi lắng nghe ý kiến của đội ngũ tham mưu, giúp việc và gần như không quan tâm đến việc đào tạo chuyên môn. Bên cạnh đó, nhiều DN cũng ít chú trọng đến việc đào tạo công nhân sử dụng các thiết bị hiện đại…
Ở một góc độ khác, ông Lê Vỹ - Phó Chủ tịch FPA Bình Định, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phú Tài, phân tích: “Một hạn chế cơ bản của các DN CBGXK trên địa bàn là thiếu sự liên kết với nhau trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Thậm chí, đã xảy ra tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, “phá giá” lẫn nhau…”.
Nâng cao chất lượng doanh nghiệp
Vấn đề đặt ra là cần có những giải pháp thiết thực, hữu hiệu để giúp các DN CBGXK trên địa bàn hồi phục, ổn định và phát triển. Tại Hội nghị chuyên đề “Tìm giải pháp nâng cao chất lượng DN hội viên năm 2013” do FPA Bình Định tổ chức mới đây, nhiều chuyên gia và lãnh đạo các DN CBGXK đã chia sẻ những kinh nghiệm của đơn vị mình, đồng thời đề xuất một số giải pháp khả thi.
Theo ông Lê Vỹ, muốn phát triển thị trường theo hướng bền vững, hiệu quả, các DN cần nâng cao năng lực cạnh tranh, phải hiểu rõ khách hàng, hiểu rõ thị trường để định hướng phát triển “đầu ra” phù hợp với khả năng, thực lực của mình. DN đã có thị trường, có khách hàng thì phải quyết tâm giữ vững bằng nỗ lực chính đáng của mình (chất lượng sản phẩm, tiến độ giao hàng, giá cả hợp lý). Tuyệt đối không để xảy ra tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, giành giật khách hàng bằng kiểu phá giá… Đồng thời, các DN cần liên kết, xây dựng mô hình “Nhóm DN hỗ trợ trong sản xuất, gia công” có sự phân công chuyên môn hóa về chủng loại sản phẩm, chi tiết sản phẩm... Điều này sẽ giúp các DN tăng năng suất lao động, tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Bên cạnh đó, những DN lớn, có tiềm năng, cần quan tâm hỗ trợ, chia sẻ đối với các DN bạn, nhất là chia sẻ về đơn hàng, kinh nghiệm quản lý, hỗ trợ vốn kinh doanh, liên kết sản xuất với các DN nhỏ hơn… Ngoài ra, các DN CBGXK Bình Định cần quan tâm đến việc chuyển đổi từ CBG ngoại thất sang CBG nội thất, với mục tiêu “ghi tên Bình Định vào bản đồ thị phần ngành hàng Indoor (trong nhà)”…
Cũng theo ông Lê Vỹ, cần quan tâm đến các giải pháp cơ bản, gồm: Hỗ trợ, giới thiệu khách hàng và liên kết sản xuất; các nhà cung cấp hỗ trợ DN sản xuất; thực hiện các cam kết trong hợp tác kinh doanh. Với việc hỗ trợ DN, các DN là nhà cung cấp nguyên liệu gỗ, vật tư phụ kiện cần ưu tiên, tạo điều kiện cho các DN sản xuất về giá mua, thanh toán chậm. Các đơn vị cung cấp dịch vụ (như ngân hàng, cảng, tàu biển…) cũng cần có chính sách hỗ trợ đối với các DN CBGXK trên địa bàn…
Ông Đỗ Xuân Lập cho rằng: Để nâng cao chất lượng, mỗi DN CBGXK cần quan tâm đến 3 yếu tố: Tìm giải pháp nâng cao tính cạnh tranh; xây dựng kênh thông tin mở; hình thành sự phân công thị phần. Trong đó, tính cạnh tranh có “ý nghĩa sống còn” của DN. Để nâng cao tính cạnh tranh, các DN phải nỗ lực giảm chi phí sản xuất, kiểm soát chất lượng tốt và thực hiện việc sản xuất nhanh, giao hàng đúng lịch. Chẳng hạn, muốn giảm chi phí sản xuất, DN cần phải giảm nhân công, giảm nguyên liệu và giảm vật tư, chi phí phụ… Cụ thể, muốn giảm nhân công, DN cần thực hiện “sản xuất theo dòng chảy”, dòng phôi trên máy liên hoàn không ngừng, không có công đoạn thừa và thao tác của công nhân phải gắn chặt vào “dòng chảy của máy”. Muốn giảm vật tư, chi phí phụ, DN cần xây dựng định mức vật tư và quản lý nghiêm ngặt, tránh thất thoát, lãng phí; đồng thời trong thiết kế sản phẩm cần phải tính đến yếu tố tiết kiệm và phù hợp với tất cả vật liệu đang có. Để sản xuất nhanh, giao hàng đúng lịch, DN phải hiểu rõ và tính toán thật khoa học năng suất của nhà máy, của từng bộ phận; xây dựng kế hoạch sản xuất chuẩn và phù hợp với thực tế của DN. Đồng thời, DN cần xây dựng các chương trình rõ ràng từng khâu để đảm bảo thống nhất về nhân sự - nguyên liệu - máy móc - vật tư - phụ liệu…
VIẾT HIỀN