Trồng thử nghiệm cây dược liệu giảo cổ lam và kim tiền thảo:
Chuẩn bị chuyển giao để nhân rộng
Sau hơn một năm trồng khảo nghiệm, đến cuối năm 2014 đã khẳng định cây giảo cổ lam (GCL) phát triển khá tốt trên đất rừng vùng cao của 3 huyện: Vĩnh Thạnh, Vân Canh, An Lão; còn cây kim tiền thảo (KTT) chỉ thích hợp ở huyện Vĩnh Thạnh trong điều kiện trồng thâm canh.
Đây là lần đầu tiên hai loại cây này được đưa vào trồng thử nghiệm trên đất rừng Bình Định, do Chi cục Lâm nghiệp tỉnh tiến hành theo đề nghị của Công ty Dược - Trang thiết bị y tế Bình Định. Kết quả, cây GCL (còn gọi là cỏ thần kỳ, ngũ diệp sâm, cây trường thọ…, có tác dụng: hạ mỡ máu, giảm cholesterol, ngăn ngừa xơ vữa mạch máu, bình ổn huyết áp, ngừa biến chứng tim mạch, chống lão hóa, giải độc gan, hạ đường huyết, ngừa biến chứng tiểu đường…) trồng dưới tán rừng trồng, với 0,6 ha ở 3 huyện miền núi đã phát triển tốt. Sau 6 tháng trồng, tỉ lệ cây sống 83-90%, chiều dài thân đạt 2,9-3,6 m, đã thu hoạch lần đầu trên 210 kg.
Cây KTT (còn gọi là cây mắt trâu, mắt rồng, vảy rồng) thuộc họ cánh bướm, có trong tự nhiên ở nhiều tỉnh; đã được chế biến thành dược phẩm chuyên trị một số bệnh: sỏi mật, sỏi thận, sỏi bàng quang, phù thũng, khó tiêu, lợi tiểu, tiêu viêm…) cũng được trồng dưới tán rừng trồng và rừng tự nhiên, với diện tích 0,9 ha, ở 3 huyện miền núi. Tuy nhiên, do thiếu nước tưới nên cây không phát triển; sau 4 tháng, tỉ lệ cây sống dưới tán rừng tự nhiên chỉ 3-15%, dưới tán rừng trồng là 30-60%. Vì thế, Chi cục Lâm nghiệp chỉ duy trì mô hình trồng KTT dưới tán rừng bời lời ở huyện Vĩnh Thạnh. Còn cây được trồng thâm canh tại vườn ươm của Công ty TNHH Lâm nghiệp Sông Côn (thị trấn Vĩnh Thạnh), trên diện tích 500 m2, với 2.000 cây giống. Sau 6 tháng, cây phát triển tốt, tỉ lệ cây sống đạt 88-93%, chiều dài thân đạt 0,8-0,9m, năng suất 3,2-3,8 kg tươi/m2; đặc biệt, phương thức ươm hạt rồi trồng trên luống cho năng suất cao, tương đương một số tỉnh phía Bắc có trồng thương mại loại cây này.
Theo ông Nguyễn Đình Lâm, Chủ nhiệm đề tài: Kết quả kiểm nghiệm về dược tính cho thấy: cây KTT trồng đạt 10,7-13,3%; cây KTT từ tự nhiên đạt 9,8% (dược điển quy định chất chiết được trong dược liệu không được dưới 8%) và một số thành phần khác đều đạt yêu cầu giá trị thương mại để trích xuất, chế biến thành dược phẩm. Còn cây GCL, kết quả định lượng thành phần chất Saponin mẫu là 7,39-8,27%, chất Flavonoid 0,37-0,45%, tương đương với một số vùng trồng dược liệu ở nước ta. Qua tính toán theo năng suất thực tế, cây GCL cho thu nhập 210 triệu đồng/ha; cây KTT cho thu nhập 180 triệu đồng/ha. Hiện đề tài đang hoàn thiện quy trình kỹ thuật trồng để chuyển giao cho người dân và các đơn vị phát triển kinh doanh hai loại cây dược liệu này.
HOÀNG LÂN