Dự án Sinh kế nông thôn bền vững:
Góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế từ cây dừa
Thời gian qua, Dự án Sinh kế nông thôn bền vững (DA SKNTBV) tỉnh đã có nhiều hoạt động hỗ trợ các doanh nghiệp (DN), HTX và người dân các huyện: Hoài Nhơn, Phù Mỹ, Phù Cát phát triển sản xuất các loại sản phẩm từ dừa, gắn với thị trường tiêu thụ sản phẩm, nâng cao hiệu quả đầu tư.
Bình Định là một trong những tỉnh có diện tích dừa lớn nhất nước. Cây dừa đã góp phần làm đẹp cảnh quan, bảo vệ môi trường, tăng thu nhập và giải quyết việc làm cho nhiều lao động ở nhiều địa phương trong tỉnh. Tuy nhiên, do giá dừa trái khá bấp bênh, nên người dân không phát triển thêm diện tích dừa. Việc nghiên cứu, lựa chọn các loại giống dừa mới có tiềm năng năng suất cao thay thế diện tích dừa già cỗi cũng chưa được quan tâm đúng mức. Trong khi đó, bọ cánh cứng phát sinh gây hại dừa trên diện rộng, ảnh hưởng đến năng suất và sản lượng dừa. Các địa phương cũng chưa phát huy được tiềm năng và lợi ích của cây dừa, các loại sản phẩm như chỉ xơ dừa, dầu dừa, thảm xơ dừa… chủ yếu bán thô, thị trường đầu ra không ổn định, nguồn lợi kinh tế cây dừa mang lại chưa tương xứng với tiềm năng.
Trong khuôn khổ hợp phần tăng thu nhập từ cây dừa thuộc DA SKNTBV do Chương trình viện trợ New Zealand hỗ trợ, từ năm 2010 đến nay, DA đã hỗ trợ các doanh nghiệp (DN) vừa và nhỏ, các HTX hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) các sản phẩm từ dừa xây dựng chiến lược SXKD và hỗ trợ kinh phí đầu tư mua trang thiết bị phục vụ sản xuất. Nhờ vậy, các DN và HTX đã đẩy mạnh sản xuất, đa dạng hóa sản phẩm, từng bước mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm từ dừa bước đầu đạt hiệu quả.
Bà Phạm Thị Thu Hương, chủ cơ sở sản xuất Xuân Hương, ở thị trấn Bình Dương (Phù Mỹ), cho biết: “Trước đây cơ sở của tôi sản xuất chỉ dừa thô, nhưng do mẫu mã kém, đầu ra sản phẩm gặp khó khăn, nên thu nhập thấp và không ổn định. Năm 2013, DA SKNTBV đã hỗ trợ 10 máy xe sợi đôi và phương tiện phục vụ vận chuyển sản phẩm, tổng giá trị 800 triệu đồng, giúp chúng tôi mở rộng quy mô sản xuất, giảm chi phí đầu vào, nâng cao năng suất lao động, đa dạng hóa sản phẩm. Nhờ vậy, sản phẩm làm ra được tiêu thụ tốt, hoạt động SXKD phát triển, thu nhập của cơ sở tăng gấp 2,5 lần so với trước. Cơ sở hiện giải quyết việc làm cho 130 lao động xe sợi gia công tại nhà với mức thu nhập ổn định 2,4 triệu đồng/người/tháng”.
Công ty TNHH Hiền Vương ở xã Hoài Châu (Hoài Nhơn) cũng được DA hỗ trợ nâng công suất trạm biến áp và 4 máy tước chỉ sợi dừa dài, 1 máy ép mụn dừa thành bánh, 1 máy ép mụn dừa thành củi với tổng giá trị 835 triệu đồng. Nhờ vậy, DN có điều kiện mở rộng quy mô sản xuất, đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ, doanh thu ngày càng cao. 60 lao động tại công ty có thu nhập bình quân 2,5-3 triệu đồng/người/tháng và hàng trăm lao động gia công xe sợi, đan lưới dừa cho công ty cũng có thu nhập ổn định.
DA đã hỗ trợ HTXNN Hoài Mỹ (xã Hoài Mỹ) và HTXNN Ngọc An (xã Hoài Thanh Tây) đều thuộc huyện Hoài Nhơn xây dựng nhà xưởng, lắp đặt thiết bị sản xuất dầu dừa tinh khiết. Riêng xưởng chế biến dầu dừa tinh khiết của HTXNN Ngọc An đã hoạt động ổn định. Từ đầu năm 2014 đến nay, HTX này đã sản xuất và tiêu thụ được 6.000 lít dầu dừa tinh khiết. DA còn hỗ trợ huyện Phù Mỹ và Hoài Nhơn thành lập 5 nhóm cùng sở thích xe sợi gia công dây dừa với 155 hộ tham gia (hỗ trợ 8 triệu đồng/hộ để mua máy xe sợi và rơ-moóc vận chuyển nguyên liệu, sản phẩm); đồng thời hỗ trợ kinh phí, chuyển giao kỹ thuật thâm canh, phòng trừ bọ cánh cứng hại dừa trên diện tích 10 ha tại 2 huyện nói trên. Sự hỗ trợ của DA đã góp phần giúp tăng năng suất lao động, tăng thu nhập từ cây dừa.
Ông Ngô Tùng Thu, Quản đốc DA SKNTBV tỉnh, cho biết: Qua 4 năm thực hiện DA, chúng tôi đã xây dựng được chuỗi giá trị bền vững thâm canh tăng năng suất, chế biến sản phẩm, kết nối thị trường và giải quyết đầu ra sản phẩm từ cây dừa. Thực tế cho thấy, chuỗi giá trị nói trên đã và đang được các DN, HTX và các nhóm cùng sở thích hưởng lợi từ DA áp dụng vào thực tế, bước đầu mang lại hiệu quả. Điều đó cho thấy, sự hỗ trợ của DA là rất thiết thực, góp phần quan trọng giúp nâng cao hiệu quả kinh tế từ cây dừa ở tỉnh ta.
PHẠM TIẾN SỸ