Mô hình hiệu quả nhất cho Trung tâm DS-KHHGĐ tuyến huyện:
Vẫn trong hành trình chọn lựa
Công tác DS-KHHGĐ hiện đối mặt với nhiều khó khăn. Một trong những nguyên nhân chính là mô hình Trung tâm DS-KHHGĐ tuyến huyện đang tồn tại nhiều bất ổn, bất cập. Cần thống nhất áp dụng một mô hình hiệu quả nhất là yêu cầu cấp thiết của ngành.
Đây là vấn đề lớn nhất đặt ra tại lớp tập huấn nghiệp vụ về công tác tổ chức, cán bộ và đào tạo ngành DS-KHHGĐ do Tổng cục DS-KHHGĐ (Bộ Y tế) tổ chức ngày 4.12 tại TP Quy Nhơn. Theo thông tin từ Vụ Tổ chức cán bộ (Tổng cục DS-KHHGĐ), tính đến ngày 30.11.2014, cả nước có 49 tỉnh, thành phố có Trung tâm DS-KHHGĐ huyện trực thuộc Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh; 14 tỉnh, thành phố có Trung tâm trực thuộc UBND cấp huyện. Trước đó, có một số tỉnh thực hiện mô hình Trung tâm DS-KHHGĐ sáp nhập vào TTYT/TTYT Dự phòng huyện.
Nhiều bất cập
Theo ông Lương Thế Khanh, Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Trung tâm DS-KHHGĐ huyện trực thuộc Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh có thuận lợi là nhận được sự hỗ trợ trực tiếp, thường xuyên về chuyên môn nghiệp vụ từ Chi cục và Sở Y tế; cùng với đó là ưu thế trong phối kết hợp hoạt động với các đơn vị y tế trên địa bàn. Tuy nhiên, với mô hình này, công tác tham mưu về chương trình DS-KHHGĐ cho cấp ủy Đảng, chính quyền tại địa phương không được thực hiện trực tiếp mà phải thông qua các cơ quan trung gian khác, do vậy hiệu quả hoạt động của Trung tâm không cao. Bên cạnh đó là hạn chế trong việc lồng ghép hoạt động DS-KHHGĐ trong các chương trình phát triển kinh tế xã hội tại địa phương; khó khăn trong việc tạo dựng cam kết chính trị trên địa bàn đối với chương trình DS-KHHGĐ; chồng chéo, thiếu đồng bộ trong quản lý nhân lực của Trung tâm.
Còn mô hình Trung tâm DS-KHHGĐ sáp nhập vào TTYT/TTYT Dự phòng huyện có lợi thế là giảm bớt đầu mối các đơn vị tuyến huyện phù hợp với chủ trương cải cách hành chính hiện nay. Việc tập trung, quy tụ các nhiệm vụ chuyên môn về một đầu mối cũng đảm bảo sự đồng bộ trong triển khai thực hiện các nhiệm vụ của ngành Y tế tại tuyến huyện.
Tuy nhiên, nhiều bất cập xuất hiện với mô hình “3 trong 1” này, như Trung tâm tích hợp không có tư cách pháp nhân để phát huy được vai trò tham mưu về DS-KHHGĐ cho UBND huyện, không đảm đương được vai trò là đầu mối huy động các ngành, các tổ chức đoàn thể trên địa bàn huyện cùng tham gia chương trình DS-KHHGĐ. Thêm một “điểm trừ” nữa, mô hình này thiếu đầu mối chuyên trách để huy động có hiệu quả nguồn lực của Trung ương, nguồn lực của địa phương, nguồn viện trợ cho chương trình DS-KHHGĐ trên địa bàn. Trước thực tế đó, lãnh đạo Bộ Y tế đã có ý kiến chỉ đạo không sáp nhập Trung tâm DS-KHHGĐ huyện vào Trung tâm Y tế (Bộ Y tế đã có văn bản gửi tỉnh Bình Dương và Bến Tre về việc ổn định tổ chức, bộ máy công tác DS-KHHGĐ ở cơ sở và không xây dựng đề án thành lập Trung tâm Y tế 3 chức năng).
Về mô hình Trung tâm DS-KHHGĐ trực thuộc UBND huyện, nhiều cán bộ làm công tác tổ chức của ngành khẳng định, ưu thế lớn nhất là tạo điều kiện cho cán bộ DS-KHHGĐ cùng làm việc, nắm vững, am hiểu hơn các đặc thù của địa phương. Từ đó, tham mưu giúp UBND huyện những giải pháp khả thi và hiệu quả hơn cho công tác DS-KHHGĐ. Các hoạt động phối hợp liên ngành về DS-KHHGĐ nhờ vậy được tăng cường. Điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị và kinh phí triển khai các hoạt động sẽ được cải thiện từ nguồn đầu tư của UBND huyện, nhất là trong bối cảnh nguồn lực của Chương trình mục tiêu Quốc gia về DS-KHHGĐ ngày càng hạn hẹp.
Thống nhất mô hình: vẫn chờ!
Thông tin từ Tổng cục DS-KHHGĐ, trong buổi làm việc mới đây giữa Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến với Tổng cục và các đơn vị liên quan về công tác DS-KHHGĐ, Bộ trưởng đã nhất trí: ở cấp Trung ương giữ nguyên mô hình Tổng cục DS-KHHGĐ trực thuộc Bộ Y tế như hiện nay; ở cấp tỉnh, trong thời gian tới vẫn giữ nguyên mô hình Chi cục DS-KHHGĐ trực thuộc Sở Y tế. Riêng cấp huyện và xã, vì có nhiều mô hình khác nhau dẫn đến công tác DS-KHHGĐ có sự chồng chéo, hoạt động không hiệu quả, cho nên Trung tâm DS-KHHGĐ sẽ trực thuộc UBND huyện quản lý.
Bình Định nằm trong số các tỉnh, thành phố có Trung tâm DS-KHHGĐ huyện trực thuộc Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh. Cũng như các địa phương khác, các Trung tâm DS-KHHGĐ ở tỉnh ta cũng đối mặt với không ít khó khăn, đặc biệt là kinh phí hoạt động. Tuy nhiên, theo Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh Nguyễn Văn Quang, bộ máy tổ chức của ngành DS-KHHGĐ tỉnh đang vận hành ổn định.
“Mô hình nào có tính ưu việt, có lợi nhất cho công tác DS-KHHGĐ thì cần thống nhất thực hiện trên toàn quốc. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có thông tư của liên Bộ Y tế - Nội vụ hướng dẫn cụ thể về việc thống nhất mô hình DS-KHHGĐ tuyến huyện. Khi nào có văn bản chính thức thì chúng tôi mới tính đến sự thay đổi. Điều quan trọng lúc này là không làm xáo trộn tình hình, giữ vững tâm lý để anh em yên tâm công tác”, ông Quang cho hay.
NGUYỄN VĂN TRANG
Theo tôi và nhiều người khác, Trung tâm DS-KHHGĐ huyện là phải thuộc sự quản lý nhà nước của UBND huyện. Còn về mặt chuyên môn thì cần qua sự chỉ đạo ngành từ Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh. Có như vậy thì UBND huyện mới coi Trung tâm như là "con đẻ" của mình. Còn không thì cũng như "con nuôi"! Nói nôm na là vậy! Phân tích kỹ hơn như sau: Trung tâm DS-KHHGĐ trực thuộc Chi cục DS-KHHGĐ chỉ được thuận lợi về công tác chỉ đạo chuyên môn, điều hành, báo cáo và lập kế hoạch thực hiện công tác... Trong khi đó, hàng loạt khó khăn, bất cập như: - Ít được sự quan tâm, chỉ đạo kịp thời của cấp uỷ, chính quyền địa phương; - Khó khăn trong việc phối hợp với các ban ngành tại huyện để triển khai nhiệm vụ DS-KHHGĐ; - Hạn chế trong việc nhận được sự đầu tư, hỗ trợ về kinh phí của huyện để triển khai nhiệm vụ. - Khó khăn trong quản lý, điều hành cũng như chế độ chính sách đối với đội ngũ cán bộ làm công tác DS-KHHGĐ.....v..v Nếu Trung tâm DS-KHHGĐ trực thuộc UBND huyện, thì vẫn đảm bảo được sự chỉ đạo về chuyên môn nghiệp vụ từ Chi cục DS-KHHGĐ, lại có thể khắc phục được những bất cập nêu trên. Nói nôm na nữa là: con ruột của mình, nhưng nhờ ông thầy ở trên chỉ bảo, chắc chắn sẽ tốt hơn là đứa con nuôi ! Mong các vị tiến hành cho. Đừng ngồi ở trên mà thảo luận gì nữa! Cứ xuống cơ sở mà hỏi thì khắc biết!