Tìm thấy ba mảnh khuôn in bằng đất nung Champa
Tại khu phế tích tháp Đại Hòa (xã Nhơn Hậu,thị xã An Nhơn), trong lúc khai thác gạch, người dân địa phương đã tìm thấy nhiều đồ gốm, mảnh ngói; đặc biệt là tìm thấy ba mảnh khuôn đúc làm bằng chất liệu sét trắng. Trong đó, có hai mảnh khuôn đúc tượng người, và một mảnh khuôn in hoa văn cho sản phẩm bát nhỏ, bên trong tạo các hoa văn hình rồng, đường nét hoa văn khá tinh xảo.
Trước đây, khi khảo sát các lò gốm tại xã Nhơn Hòa (thị xã An Nhơn) và lò gốm Gò Hời (xã Tây Vinh, huyện Tây Sơn), trong các sản phẩm tìm được cũng đã thấy vài mảnh khuôn in hoa văn nhưng chỉ là khuôn in hoa văn in dùng trang trí các loại sản phẩm bình vò, chứ chưa thấy khuôn in dùng để tạo tượng tròn và bát.
Với việc tìm thấy ba mảnh khôn này, chúng tôi cho rằng đây là những mảnh khuôn dùng để sản xuất các sản phẩm gốm có chất lượng cao.
So sánh các sản phẩm khuôn in đã phát hiện trước đây với chất liệu tạo khuôn in vừa tìm thấy, cho thấy ba mảnh khuôn in vừa phát hiện tại phế tích tháp Đại Hòa khá tương đồng về chất liệu cũng như cách tạo hoa văn. Hoa văn trong bản âm của khuôn in khá giống nhau. Với cứ liệu đó, chúng tôi cho rằng, các khuôn in tạo tượng tròn và khôn in hoa văn trên bát là của người Chăm và niên đại của chúng khoảng từ thế kỷ 12 -13.
Ba mảnh khuôn in vừa phát hiện là những tiêu bản quý trong văn hóa Chăm - một loại hình hiện vật có thể xem là độc bản khi nghiên cứu về kỹ thuật trang trí hoa văn trên đồ gốm của người Chăm trong lịch sử.
ĐINH BÁ HÒA