CLB dân ca bài chòi, tuồng xã An Hòa:
Tập hợp những đam mê
Câu lạc bộ (CLB) dân ca bài chòi, tuồng xã An Hòa (huyện An Lão) thành lập tháng 10.2014 do ông Phạm Minh Dựng, nguyên Chủ tịch UBND huyện An Lão làm chủ nhiệm, có 25 thành viên nòng cốt. CLB ra đời nhằm mục đích bảo tồn, phát huy nghệ thuật dân ca bài chòi, tuồng trên địa bàn xã, góp phần làm phong phú đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân địa phương.
Góp lại “vốn xưa”
Nghệ thuật dân ca bài chòi, tuồng đã có một thời vàng son, đóng góp tích cực vào cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ tại An Lão. Vào thời chiến tranh, An Hòa đã có một đội văn nghệ (hồi đó còn thuộc huyện Hoài Ân) chuyên đi biểu diễn phục vụ chiến sĩ trên khắp các chiến trường miền núi. Sau hòa bình lập lại, đội văn nghệ hoạt động thêm một thời gian ngắn rồi tan rã do cuộc sống mưu sinh của anh chị em diễn viên, nhạc công. Giờ đây, trong những lần hiếm hoi có cơ hội họp mặt, các giai điệu dân ca cất lên trong buổi trà chiều và nỗi nhớ da diết tiếng hát lời ca hào hùng một thời đi cùng năm tháng.
“Nỗi sợ thời gian, sự mai một trong lớp trẻ bây giờ, sự khao khát được nghe những tuồng tích cổ hồi xưa do chính đồng đội mình hát, muốn lưu giữ những điều tốt đẹp cho con cháu. Những điều ấy tạo thành động lực, thôi thúc hình thành CLB dân ca bài chòi, tuồng ở quê hương”, ông Phạm Minh Dựng chia sẻ.
CLB ra mắt có 25 thành viên, chủ yếu là những người về hưu, người trẻ nhất cũng đã ở ngưỡng tứ tuần. Thành phần CLB có cả nông dân, tiểu thương, công chức, viên chức với tấm lòng đam mê văn nghệ. Dù công việc mưu sinh hàng ngày chiếm nhiều thời gian, nhưng mỗi người khi nghe tiếng đàn vẫn cất lên những tiếng hát trong trẻo ngọt ngào. Đội văn nghệ xưa người còn, người xa xứ nhưng những bậc cao niên nơi vùng cao này vẫn còn nhớ những buổi biểu diễn, những tiết mục văn nghệ một thời và muốn dàn dựng lại.
Hiện tại, CLB vẫn còn một vài người đã từng tham gia hoạt động văn nghệ từ thời chiến tranh. Như ông Võ Văn Điền (48 tuổi) đã đi biểu diễn văn nghệ từ lúc 18 tuổi cho biết: “Văn nghệ như là máu thịt, càng đi sâu vào càng đam mê, càng thấy nó hay nhất là những dân ca bài chòi, bây giờ lại có dịp thường xuyên biểu diễn cho bà con xem thì không còn gì hạnh phúc bằng”. Không chỉ biểu diễn văn nghệ quần chúng, năm 1982, khi tham gia thi văn nghệ ở Quảng Ngãi, ông Điền đã giành giải Nhất cá nhân về dân ca bài chòi với 2 tác phẩm Nhớ về quê trong, Về Dục Thanh, được nhận bằng khen của UBND tỉnh Nghĩa Bình. Bây giờ ông đang viết kịch bản và dàn dựng lại những tiết mục thời chiến đã biểu diễn. Về âm nhạc, CLB có ông Dương Minh Tú là người có khả năng chơi khá nhiều nhạc cụ dân tộc như: đàn bầu, đàn măng đô lin, sáo, đàn cò (đàn nhị), trống cơm, đàn guitar phím lõm… Vừa rồi khi tham gia Liên hoan Gia đình văn hóa tỉnh Bình Định lần IV - 2014, tiết mục của ông đã giành giải Nhì.
Xây dựng CLB vững mạnh
Sau khi thành lập và biểu diễn ra mắt, CLB đã nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ của người dân, trong đó có không ít những người trẻ tuổi yêu nghệ thuật bài chòi, tuồng. Mới đây nhất đã có thêm 10 thành viên trẻ, chủ yếu là giáo viên xin gia nhập CLB, trong đó có 2 học sinh cấp 3. Đây là một động thái đáng mừng khi CLB bước đầu đã thu hút được sự quan tâm của giới trẻ, vì dân ca bài chòi, tuồng vốn là một loại hình nghệ thuật kén người nghe.
Theo ông Phạm Minh Dựng, để hoạt động quy mô, bài bản và giúp mọi người hiểu rõ hơn về dân ca bài chòi, tuồng, sắp đến CLB sẽ mời một số giảng viên Trường VHNT Bình Định, nghệ nhân bài chòi, tuồng về giảng dạy thêm. Với mong muốn quy tụ năng lực, tài lực tạo tiền đề cho thế hệ sau tiếp tục phát huy, các thành viên CLB đang nỗ lực xây dựng một CLB vững mạnh cả về chất và lượng.
Để chuẩn bị lưu diễn phục vụ các xã vùng cao của huyện An Lão trong dịp Tết Nguyên đán sắp tới, CLB dành nhiều thời gian hơn để tập lại các vở tuồng cổ như: Trương nữ đề, Nguyệt cô hóa cáo…, các vở bài chòi Mẹ ôi trọn nghĩa vẹn tình, Cô gái Pa-kô, Tiếng chày trên sóc Bombo; hoạt cảnh Ba cha con, Đường lên phía trước… phù hợp với chủ đề xây dựng nông thôn mới hiện nay.
MỸ HẠ