Nhà báo đến tường thuật phiên tòa không cần giấy giới thiệu
Tại phiên họp sáng 22.12 (trong khuôn khổ phiên họp thứ 33 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội - UBTVQH), Ủy ban đã nghe và cho ý kiến về dự án Pháp lệnh xử lý hành chính các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Tòa án nhân dân (sau đây gọi là dự thảo Pháp lệnh). Trước đó, tại phiên họp thứ 31 (tháng 9-2014), UBTVQH cũng đã thảo luận về dự án Pháp lệnh này.
Theo Báo cáo giải trình, tiếp thu của Ủy ban Tư pháp, tuy có những ý kiến cho rằng cần xem xét lại sự cần thiết ban hành Pháp lệnh này (vì các luật tố tụng đang trong quá trình được xem xét sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với Hiến pháp năm 2013; các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Tòa án nhân dân sẽ được quy định trong các luật tố tụng và việc xử phạt sẽ căn cứ vào quy định của các luật tố tụng và Luật Xử lý vi phạm hành chính), song nếu không ban hành pháp lệnh này sẽ dẫn đến những khoảng trống về mặt luật pháp.
Chẳng hạn Bộ luật Tố tụng Dân sự (BLTTDS) tuy có quy định về hành vi cản trở hoạt động tố tụng dân sự của Tòa án nhân dân (TAND) nhưng lại không quy định cụ thể về thẩm quyền xử phạt của TAND, cũng như về thủ tục xử phạt, mức tiền phạt đối với các hành vi vi phạm, thủ tục thi hành quyết định xử phạt... Vì thế, kể từ ngày BLTTDS có hiệu lực (ngày 1.1.2005) đến nay, các Tòa án nhân dân hầu như không xử phạt được trường hợp vi phạm nào.
Trong khi đó, Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) quy định những biện pháp đối với người vi phạm trật tự phiên tòa (Điều 198) trong đó có quy định chủ tọa phiên tòa có thẩm quyền xử phạt người vi phạm trật tự phiên tòa. Luật Tố tụng hình sự quy định “người có nghĩa vụ thực hiện việc cấp, tống đạt hoặc thông báo nhưng không làm đúng trách nhiệm của mình thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự...” (khoản 2 Điều 94). Tuy nhiên, các quy định nêu trên mới chỉ quy định có tính nguyên tắc chung nhất, nếu không có văn bản pháp luật cụ thể hóa thì không thể thi hành được.
Phát biểu tại phiên họp, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Trương Hòa Bình cũng cho rằng, việc ban hành Pháp lệnh này là hết sức cần thiết. “Chờ đợi sửa các luật về tố tụng thì phải 5 năm nữa chưa chắc đã xong”, ông nói.
Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý lại có ý kiến khác. Chỉ ra nhiều điểm không thống nhất với Hiến pháp 2013 và nhiều văn bản luật hiện hành trong dự thảo Pháp lệnh, ông Lý thẳng thắn: “Pháp lệnh này ban hành cách đây 3 năm thì hợp lý, nhưng bây giờ thì tôi cho rằng nên để lại”.
Hoạt động của nhà báo khi đến đưa tin tường thuật phiên tòa là một nội dung được nhiều ý kiến bày tỏ quan tâm.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nêu vấn đề: “Nhà báo đã có thẻ rồi, xuất trình thẻ là đủ, sao còn phải đòi thêm “giấy phép con” là giấy giới thiệu? Với các phiên xử công khai, có chăng chỉ nên đưa vào nội quy của phiên tòa việc nhà báo ngồi ở đâu, tác nghiệp như thế nào để không ảnh hưởng đến tính nghiêm minh của phiên tòa mà thôi”.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước thì lưu ý, một số hành vi quy định trong dự thảo Pháp lệnh (như tạo chứng cứ giả, làm giả giấy tờ…) phải được coi là vi phạm pháp luật về hình sự chứ không thể “xử phạt vi phạm hành chính” theo pháp lệnh này.
Tổng kết phần thảo luận, Phó Chủ tịch Quóc hội Uông Chu Lưu yêu cầu cơ quan soạn thảo, thẩm tra phối hợp và điều chỉnh, bổ sung nhiều nội dung đã được UBTVQH góp ý để UBTVQH tiếp tục xem xét.
Điều 9. Hành vi vi phạm nội quy phiên toà hình sự, dân sự
1. Hành vi vi phạm nội quy phiên tòa quy định tại Điều này bao gồm hành vi vi phạm nội quy phiên tòa hình sự, phiên tòa dân sự được tổ chức tại trụ sở Tòa án và phiên tòa được tổ chức ngoài trụ sở Tòa án.
2. Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 1.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm sau đây: (...)
đ) Nhà báo không thực hiện yêu cầu của Tòa án về việc xuất trình thẻ nhà báo và giấy giới thiệu công tác khi tham dự phiên tòa để đưa tin về diễn biến phiên tòa; không chấp hành đúng hướng dẫn của Thư ký phiên tòa hoặc lực lượng cảnh sát bảo vệ phiên tòa về khu vực tác nghiệp; không chấp hành sự điều khiển của Chủ tọa phiên tòa mặc dù đã được nhắc nhở.
Theo Anh Phương (SGGP)