Dự án giảm thiểu rủi ro giai đoạn 2010 - 2014:
Tăng sức “đề kháng” thiên tai cho vùng lũ lụt
Đúng như tên gọi, 5 năm qua, “Dự án giảm thiểu rủi ro” (DRR) do Hội Chữ thập đỏ (CTĐ) Na Uy tài trợ trên địa bàn tỉnh đã góp phần bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản cho người dân khi xảy ra lũ lụt, đảm bảo an sinh xã hội.
Hoạt động diễn tập với các tình huống giả định tại xã Phước Hòa (huyện Tuy Phước).
Vì một cuộc sống an toàn
Là địa phương được hưởng lợi từ dự án, ngay từ năm 2010, xã Cát Chánh (huyện Phù Cát) là nơi nhìn thấy rõ những tác động tích cực của DRR. Về thôn Chánh Hội, bên cạnh những con đường bê tông mới, cống hộp, hệ thống lọc nước trường học, nhà được hỗ trợ nâng nền... từ dự án, người dân địa phương còn nhắc nhau về câu chuyện đưa phụ nữ trở dạ đến bệnh viện kịp thời bằng thuyền máy đuôi tôm do Hội CTĐ Na Uy tài trợ. Chị Văn Thị Chín (43 tuổi) trở dạ đứa con thứ hai vào đúng trận lụt tháng 11.2011. Chị gọi ấy là trận “chết hụt” của hai mẹ con, bởi có ai dám tin là sẽ đến được bệnh viện khi nước đã phủ trắng đường, dâng đến ngang ngực người. Vậy mà có thuyền máy của xã đến tận nhà để đưa chị đi sinh - điều khó có vào thời điểm ấy.
Chị nhớ lại: “Ban đầu, tôi và cả nhà còn ngạc nhiên, cứ nghĩ đó là thuyền của tỉnh hóa ra là ở ngay xã nhà về cứu trợ. Lúc nguy cấp, thấy con thuyền mà mừng rơi nước mắt. Đến được Trung tâm y tế, bác sĩ bảo tôi không còn sức để sinh thường nên phải mổ. May mà con trai đã chào đời bình an”.
DRR về với xã Ân Hảo Đông (huyện Hoài Ân) mới 2 năm, song, đã đem lại nhiều thay đổi tích cực. Là xã miền núi xa trung tâm huyện, đời sống người dân còn khó khăn, ý thức về đối phó với thiên tai còn hạn chế nên thiệt hại vào các mùa lũ lụt luôn lớn. Mùa lũ năm 2012, địa phương có một người mất, thiệt hại về tài sản trên 1 tỉ đồng. Sau khi Dự án được triển khai vào năm 2013, sức “đề kháng” với thiên tai của người dân trong xã đã tăng lên. Nhờ đó, thiệt hại của trận lũ năm 2013 đã giảm đáng kể.
“Đáng nói hơn cả là nhận thức của người dân trong đối phó với thiên tai đã có nhiều biến chuyển. Bà con địa phương đã chủ động hơn trong phòng chống bão lụt, các gia đình lo kê kích đồ đạc, chặt tỉa cây cành, chằng chống nhà cửa trước mùa mưa bão; dự trữ lương thực, dầu đèn, nước sạch; các hộ chăn nuôi còn dự trữ thức ăn cho trâu bò trong mùa thiên tai... Hai công trình lớn là cầu Đồng Mã, nhà sinh hoạt cộng đồng không chỉ đảm bảo dân sinh mà còn góp phần giúp địa phương hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới”, ông Nguyễn Đình Hưng, Chủ tịch UBND xã Ân Hảo Đông, cho biết.
Ông Nguyễn Văn Thính, Chủ tịch Hội CTĐ huyện Tuy Phước, cũng ghi nhận những tác động tích cực từ các giải pháp giảm thiểu thiệt hại thiên tai của DRR. Tại địa phương, hai tràn vượt lũ Bảy Lân, Hưng Nghĩa (xã Phước Nghĩa) giúp người dân đi lại an toàn trong mùa mưa; cầu Kim Đông (xã Phước Hòa) giúp người nuôi trồng hải sản thuận tiện hơn trong sản xuất và giao thương. Hoạt động dạy bơi cho học sinh, đưa kiến thức thảm họa vào nhà trường với các hình thức đa dạng như câu chuyện truyền thanh, cuộc thi học đường, sân khấu hóa… đã thay đổi nhận thức cho học sinh và cả phụ huynh.
Địa phương cũng chủ động
Từ năm 2010-2014, với tổng kinh phí gần 18,5 tỉ đồng (trong đó, kinh phí tài trợ hơn 14,1 tỉ đồng và kinh phí đối ứng địa phương hơn 4,3 tỉ đồng), Dự án DRR có 15 xã, phường tại các huyện Tuy Phước, Phù Cát, Hoài Ân và thị xã An Nhơn được hưởng lợi từ dự án.
Tại Hội nghị tổng kết 5 năm DRR tại Bình Định, ông Đặng Minh Châu, Phó Tổng Thư ký Trung ương Hội CTĐ Việt Nam, đánh giá cao sự chủ động của các xã, phường được hưởng lợi từ dự án. Ông Châu chia sẻ: “Minh chứng là nguồn vốn đối ứng của các địa phương với từng công trình được tài trợ. Sự nhiệt tình, trách nhiệm của địa phương trong đóng góp cùng nhà tài trợ làm nên những công trình có ý nghĩa cho người dân là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự thành công của DRR tại Bình Định”.
Vì chạm vào nỗi bức xúc chung của cộng đồng nên khi triển khai, dự án nhận được sự đồng tình, đóng góp của người dân. Tại công trình đường xóm Chánh Hóa (thôn Chánh Hội, xã Cát Chánh, huyện Phù Cát), nhân dân hiến đất, hiến công và vốn đối ứng của địa phương đến 350 triệu đồng trong tổng số 480 triệu đồng. Còn đường Bạn Nghẹo (phường Nhơn Hòa, thị xã An Nhơn), nhân dân hiến đất, hiến công, nhà nước hỗ trợ xi măng, giá trị đối ứng lên đến 750 triệu đồng trong tổng số 1 tỉ đồng… Ông Hà Văn Cát, Chủ tịch Hội CTĐ tỉnh, khẳng định: “Đáng mừng, các địa phương vẫn luôn kiểm tra, duy tu các công trình, phương tiện, trang thiết bị đã được dự án hỗ trợ, đảm bảo không để cơ sở vật chất, hạ tầng bị bỏ rơi khi dự án kết thúc”.
Ông Nguyễn Xuân Duy, Điều phối viên Hội CTĐ Na Uy tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Sau 5 năm, qua thực tế ghi nhận tại các địa phương được hưởng lợi, chúng tôi nhận thấy DRR đã đạt nhiều thành công hơn mục tiêu đề ra. Sự nỗ lực hợp tác của các địa phương đã tạo niềm tin cho Hội Chữ thập đỏ Na Uy. Giờ đây, Bình Định đã có đủ khả năng để chia sẻ kinh nghiệm trong phòng ngừa rủi ro thiên tai cho các tỉnh bạn học tập”.
NGUYỄN MUỘI