Thoái hóa khớp gối ngày càng phổ biến
20% dân số thế giới bị thoái hóa khớp. Tại Việt Nam, thoái hóa khớp chiếm 20% các bệnh về khớp; 90% số người trên 65 tuổi bị thoái hóa khớp. Tại BVĐK tỉnh, thoái hóa khớp chiếm 40% các bệnh về khớp, thoái hóa khớp gối chiếm 30% các bệnh thoái hóa khớp.
Thoái hóa khớp gối là hậu quả của quá trình sinh học và cơ học làm mất cân bằng giữa quá trình tổng hợp và hủy sụn khớp, xương dưới sụn, dây chằng, các cơ cạnh khớp và màng hoạt dịch. Sự mất cân bằng này bắt đầu bằng nhiều yếu tố: di truyền, lão hóa, chấn thương; biểu hiện cuối cùng khớp là sự thay đổi hình thái, sinh hóa, phân tử cơ sinh học của tế bào và chất cơ bản của sụn dẫn đến nhuyễn hóa, loét, mất sụn khớp, xơ hóa dưới sụn, tạo gai xương và hốc xương dưới sụn.
Tỉ lệ thoái hóa khớp theo tuổi: 15-44 tuổi chỉ có 5%, 45-64 tuổi chiếm 25-30%, trên 65 tuổi chiếm 90%. Phụ nữ chiếm 80% số ca bệnh. Bệnh khớp ngày càng gia tăng do tăng tỉ lệ yếu tố thứ phát như rối loạn nội tiết đái tháo đường, béo phì, tăng áp lực tì đè lên khớp như chơi thể thao, lao động nặng sai tư thế và chấn thương khớp.
Các triệu chứng của thoái hóa khớp gối: có gai xương, hẹp khe khớp, đặc xương dưới sụn; cứng khớp buổi sáng dưới 30 phút; có tiếng lạo xạo khớp gối; đau xương khớp gối khi khám; không nóng khi sờ; dịch khớp trong nhớt, bạch cầu nhỏ dưới 2.000/m³.
Phụ nữ sau 50 tuổi phải chú ý các dấu hiệu như đau mặt trong hoặc mặt ngoài khớp gối, đau tăng khi vận động, ngồi xổm và lên xuống cầu thang, khi thay đổi thời tiết… Đôi lúc nghe tiếng lạo xạo khi cử động khớp, cứng khớp vào sáng sớm, khớp gối đôi lúc sưng to lên nhưng hiếm khi có viêm nặng.
Có nhiều phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối, nếu dùng thuốc không đúng sẽ gây nhiều biến chứng, bệnh nặng hơn. Người bệnh không nên tự ý mua theo đơn cũ, vì một số thuốc điều trị thoái hóa khớp kéo dài sẽ gây biến chứng chảy máu dạ dày và tổn thương gan.
Để phòng thoái hóa khớp cần chống béo phì, gút. Duy trì trọng lượng cơ thể thích hợp; tập thể dục đều đặn, vừa sức. Chú ý tư thế khi khiêng vác vật nặng sao cho thẳng. Tránh ngồi - đứng- nằm lâu, không xếp bằng, ngồi chồm hổm. Khi làm việc hay lao động tập luyện thấy đau ở khớp gối thì ngừng.
Thoái hóa khớp là do lão hóa khớp, mất cân bằng tổng hợp và phân hủy sụn khớp, nên bổ sung canxi và các thực phẩm giàu canxi như thịt, tôm, cua. Bổ sung Vitamin D, C, acid folic trong các loại rau. Dùng dầu có chứa acid béo không no, omega 3 trong sữa đậu nành, hạnh nhân, dầu oliu. Tăng cường các loại trái cây như chanh, cam, đu đủ, bưởi. Bổ sung các sản phẩm có chứa Glucosamin, Chondrotin. Tránh ăn bắp, mỡ, bơ, xúc xích; kiêng rượu và thuốc lá.
BS TRẦN VĂN TRUNG